Η δημοσίευση στον «Νέο Κόσμο» («Τα χαλιά της Αυστραλίας έσωσαν τους πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας στην Ουρανούπολη Χαλκιδικής) μου έφεραν στην μνήμη μου ανθρώπους που πραγματικά αγάπησαν και βοήθησαν την Ελλάδα αλλά και τον πολυταλαιπωρημένο προσφυγικό πληθυσμό που δεν είχε πού να στηριχθεί για να επιβιώσει.
Τέτοιους ανθρώπους είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά όταν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1945 εισήλθα ως οικότροφος στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή (ΑΓΣ) της Θεσσαλονίκης με άλλα 50 αγόρια, για να σπουδάσω Γεωπονία και Γεωργοτεχνική που τότε ήταν για τέσσερα χρόνια και μόνο για αγόρια.
Λίγο πιο πέρα από τους ακραίους ανατολικούς συνοικισμούς της Θεσσαλονίκης απλώνεται η Αμερικανική Γεωργική Σχολή, αυτό το μοναδικό στο είδος του ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα το οποίο πάνω από ένα αιώνα προσφέρει συνεχώς τις υπηρεσίες του στην αγροτική Ελλάδα.
Ιδρύθηκε το 1904 από τον Dr. John Henry House και τη σύζυγό του Susan.
Ένας Αμερικανός ιεραπόστολος ο οποίος αφιέρωσε όλη του τη ζωή στα αγροτόπαιδα της Ελλάδας στην προσπάθειά του να τους προσφέρει μία σύγχρονη γεωργική εκπαίδευση, να τους διδάξει ένα επάγγελμα και την αξία της χειροτεχνικής εργασίας. Και δεν απέβλεπε ο Dr House μόνο στο να εφοδιάσει τους μαθητές γνώσεις και ικανότητες για να επιτύχουν οι ίδιοι στη ζωή τους, αλλά παράλληλα να ριζώσει βαθιά μέσα τους την επιθυμία να συντελέσουν και αυτοί στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου της αγροτικής Ελλάδας, χρησιμοποιώντας τις πιο κατάλληλες και προσοδοφόρες γεωργικές μεθόδους.
Η Γεωργική Σχολή ξεκίνησε αποκτώντας μία έκταση 200 στρεμμάτων ξηράς γης και ένα πλινθόκτιστο σπίτι δύο δωματίων, το ένα για τον δάσκαλο και την οικογένειά του και το άλλο να χρησιμεύει για κοιτώνας, τραπεζαρία και αίθουσα διδασκαλίας στα 12 ορφανά αγόρια, τους πρώτους μαθητές της Σχολής.
Σήμερα πρωταρχική αποστολή της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής είναι να παρέχει επαγγελματική εκπαίδευση σε αγόρια και κορίτσια της Ελλάδας, ώστε ν’ αποκτούν τις ικανότητες, θεωρητικές και πρακτικές που θα τους επιτρέψουν ν’ αναπτύξουν παραγωγικά μία δική τους αγροτική επιχείρηση ή να αναλάβουν ηγετικές θέσεις στην ελληνική γεωργία.
Και έχει απόλυτα επιτύχει στην αποστολή της η Σχολή. Το μαρτυρούν οι 3.000 περίπου απόφοιτοι της που έχει γίνει μία παράδοση να προκαλούν καθημερινή επανάσταση στην ελληνική γεωργία, να καταλαμβάνουν ηγετικές θέσεις στα χωριά τους, στο Υπουργείο Γεωργίας, στους συνεταιρισμούς και τις γεωργικές βιομηχανίες, γιατί τα χρόνια που μαθήτευσαν στη Σχολή τους άνοιξαν πλατύς ορίζοντες. Το αγρόκτημα εισάγει πάντα τις τελευταίες καινοτομίες, όπως το πρώτο παστεριωμένο γάλα στην Ελλάδα, την πρώτη κομπίνα, τον πρώτο βαμβακοσυλλέκτη. Η διοίκηση συνεχώς επαγρυπνεί ώστε οι μέθοδοι διδασκαλίας και γεωργίας να είναι οι πιο σύγχρονοι. Το σχολείο με το 95μελές προσωπικό του (οι 89 Έλληνες) κατάφερε να γίνει το πρότυπο ενός γεωργικού εκπαιδευτικού ιδρύματος όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για την Ευρώπη, την Ασία και τις αφρικανικές χώρες.
Η ΑΓΣ ξεκίνησε ταπεινά στις αρχές του αιώνα στις αρχές του 20ού αιώνα για να εξελιχθεί σε αυτό το σύγχρονο εκπαιδευτικό ίδρυμα με δύο εκπαιδευτικά προγράμματα για τους 200 εσωτερικούς μαθητές της, αγόρια και κορίτσια-και επίσης σαν Κέντρο Γεωργικής εκπαίδευσης βραχείας εκπαίδευσης του Υπουργείου Γεωργίας για ενήλικους αγρότες και τις οικογένειές τους και για ειδικευμένο προσωπικό διαφόρων οργανισμών. Τα 1.500 στρέμματα του κτήματος από την μία πλευρά συντηρούν την Σχολή οικονομικά ενώ παράλληλα χρησιμεύουν και για πρακτική εξάσκηση των μαθητών. Οι σημερινοί μαθητές απολαμβάνουν ένα υπερσύγχρονο οικοτροφείο που τους προσφέρει η Εταιρεία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ ( A.I.D.).
Σχολή οργανώνει επίσης δύο καλοκαιρινά προγράμματα για αλλοδαπούς νέους, το «Ελληνικό καλοκαίρι» για 40 Αμερικανόπουλα Λυκείου και το «Πρόγραμμα Καλοκαιρινής Δραστηριότητας» για φοιτητές και αποφοίτους Πανεπιστημίων της Αμερικής, Ευρώπης, Αφρικής και Ασίας.
Η Αμερικανική Γεωργική Σχολή είναι ένα ίδρυμα ιδιωτικό μεν αλλά μη κερδοσκοπικό, που συντηρείται οικονομικά από το αγρόκτημα, από εισφορές ιδιωτών στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα και από επιχορηγήσεις της Ελληνικής και Αμερικανικής Κυβέρνησης. Συγκεκριμένα το 60% περίπου των εξόδων της Σχολής καλύπτεται από την πώληση των προϊόντων του αγροκτήματος και την εργασία που προσφέρουν μαθητές και προσωπικό, το 31% από ιδιωτικές προσφορές και το 9% από κυβερνητικές.
Ένας αιώνας και κάτι η ΑΓΣ στάθηκε το πιο λαμπρό παράδειγμα συγκερασμού δύο πολιτισμών. Απέκτησε την φήμη της ανά τον κόσμο σαν το πιο τέλειο ίδρυμα στο είδος του ιδρύματος που ξέρει να ανεβάζει την ποιότητα της προσωπικής και της ομαδικής ζωής.
ΤΟ ΖΕΥΓΟΣ SYDNEY & JOYCE NAN KIVELL LOCK
Από τις πρώτες μέρες έβλεπα τους δύο αυτούς ανθρώπους να δραστηριοποιούνται για την ίδρυση της Οικοκυρικής Σχολής που ήταν κάπου 200 μέτρα βόρεια έξω από τις εγκαταστάσεις της ΑΓΣ σε μία μεγάλη γερμανική ξύλινη στρατιωτική παράγκα.
Το πρόγραμμά τους ήταν να δώσουν την ευκαιρία σε ορφανά και φτωχά κορίτσια της επαρχίας να αποκτήσουν βασική μόρφωση στα γράμματα, το ήθος, να μάθουν να κεντούν, να υφαίνουν, να ράβουν, να μαγειρεύουν και να γίνουν καλές νοικοκυρές. Απόδειξη ότι το πέτυχαν και ήταν υπερήφανοι.
Το ζεύγος Sydney and Joyce Lock έφτασαν στην Ελλάδα και, ιδιαίτερα στη Χαλκιδική, στις αρχές της δεκαετίας του 1920 με σκοπό να βοηθήσουν τους πρόσφυγες, αλλά δεν αρκέστηκαν μόνο σ’ αυτό το φιλανθρωπικό έργο, που ωφελήθηκαν πάρα πολλοί, όντας άτεκνοι. Στις αρχές του 1930 υιοθέτησαν ένα ορφανό κοριτσάκι από την Ουρανούπολη (Προσφόρι) της Χαλκιδικής της οικογενείας Μαραγκού και της έδωσαν το όνομα Σίδνεϊ, αλλά δεν το χώρισαν από την οικογένειά της. Αργότερα το μόρφωσαν στην Οικοκυρική Σχολή και στη συνέχεια την στείλανε στην Αγγλία όπου σπούδασε μαιευτική, παντρεύτηκε και απέκτησε δύο κόρες και ένα γιο.
Στην ΑΓΣ που όλες οι γιορταστικές εκδηλώσεις γινόντουσαν από κοινού, είχαμε την ευκαιρία αγόρια και κορίτσια να αναπτύξουμε φιλικές γνωριμίες που μερικές διατηρήθηκαν και διατηρούνται ακόμα για πολλά χρόνια.
Το 2001, και μετά σχεδόν από μισό αιώνα θυμάμαι, η βαφτισιμιά του ζεύγους Lock, Σίδνεϋ Μαραγκού (White ) όταν ήρθε στη Μελβούρνη να επισκεφθεί μία συμμαθήτριά της στην Saint Kilda επισκέφτηκαν και εμάς και θυμηθήκαμε τα ωραία μαθητικά μας χρόνια. Έκτοτε, και μέχρι το 2015 που απεβίωσε, επικοινωνούσαμε ηλεκτρονικά