Οι ιατρικοί όροι επιδημία και πανδημία εκ πρώτης όψεως μπορεί να φαίνονται συνώνυμοι, έχουν όμως μεγάλη διαφορά. Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γιώργου Μπαμπινιώτη δίνει τους ακόλουθους ορισμούς των δύο αυτών όρων:
*Επιδημία: Η διάδοση συγκεκριμένης μολυσματικής ασθένειας σε μεγάλο αριθμό ατόμων μιας περιοχής.
*Πανδημία: Η επιδημία που εξαπλώνεται πολύ γρήγορα και προσβάλλει ολόκληρο τον πληθυσμό συγκεκριμένης περιοχής.
Στην προκείμενη περίπτωση ο κορονοϊός έχει πλήξει συγκεκριμένες χώρες, χωρίς όμως να έχει προσβάλει όλο τον πληθυσμό τους. Και στο παρελθόν κρίσεις υγείας είχαν πλήξει διάφορες χώρες, και χρονικά είχαν βραχύβιες οικονομικές επιπτώσεις, δεδομένου ότι η οικονομική δραστηριότητα επανερχόταν πολύ γρήγορα στα κανονικά της επίπεδα.
Στην προκείμενη περίπτωση οι ειδήμονες προβλέπουν πως ο κορονοϊός μπορεί να διαρκέσει μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020, και οι οικονομικές του επιπτώσεις ενδέχεται να είναι μακροπρόθεσμες και λίαν καταστροφικές.
Όσο το πρόβλημα του κορονοϊού εστιαζόταν στην Κίνα, την πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου, από την οποία έχει ξεκινήσει, η απειλή φαινόταν περιορισμένη. Από τη στιγμή όμως που ο ιός εξαπλώθηκε και σε άλλα κράτη της Ασίας, και στη συνέχεια στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Αυστραλία, με περισσότερες από 80 χώρες να έχουν καταγεγραμμένα κρούσματα, η ανησυχία λαμβάνει μεγάλη έκταση, καθώς οι δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις ήδη αντανακλώνται στην πτώση των τιμών στα χρηματιστήρια πολλών χωρών.
Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς αναμένεται μία απότομη πτώση της παγκόσμιας ανάπτυξης στο πρώτο εξάμηνο του 2020, καθώς πλήττονται οι παραγωγικές μονάδες, οι αλυσίδες προσφοράς, ενώ ο τουρισμός υποχωρεί, και γενικά οι καθιερωμένες δραστηριότητες των κατοίκων των χωρών που έχουν πληγεί, έστω και σε περιορισμένο βαθμό, διαταράζονται.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει το ποσό των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε χώρες – μέλη του που έχουν τα μεγαλύτερα προβλήματα.
Στις ημέρες μας η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός βιομηχανικών προϊόντων παγκόσμια, καθότι κατέχει το 28% της παγκόσμιας παραγωγής έναντι 17% των ΗΠΑ.
Το σύνολο των κινεζικών εξαγωγών τμημάτων και εξαρτημάτων για την παραγωγή αυτοκινήτων σε άλλες χώρες φτάνει τα 35 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Δεδομένου ότι ο κορονοϊός ξεκίνησε από την Κίνα, και έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις, επηρεάζοντας έτσι την βιομηχανική της παραγωγή, οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις για άλλες χώρες που έχουν εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα θα είναι σημαντικές. Το ίδιο θα είναι και οι αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός Κινέζων επισκεπτόταν άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων είναι και η Αυστραλία.
ΠΩΣ Ο ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Σύμφωνα με εφημερίδες της Ελλάδας, ο Χρήστος Σταϊκούρας, Υπουργός Οικονομικών, πρόσφατα δήλωσε πως η Κυβέρνηση προγραμματίζει να πάρει μέτρα για να περιορίσει τις αρνητικές επιπτώσεις του κορονοϊού, οι οποίες υπολογίζει ότι θα κρατήσουν για ένα τρίμηνο, και ως εκ τούτου θα είναι παροδικές.
Εκτιμώντας ότι καμία χώρα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει χωρίς επιπτώσεις έναν τόσο μεγάλο εξωγενή κίνδυνο, ο κ. Σταϊκούρας εξέφρασε την άποψη πως η οικονομία της Ελλάδας, η οποία σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τον τουρισμό και από τις ξένες επενδύσεις, θα υποστεί σε μεγάλο βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις του κορωνοϊού, με πρώτα δείγματα τις σημαντικές πτώσεις στο χρηματιστήριο και την η αύξηση του κόστους δανεισμού.
Επίσης τόνισε ότι κανένας διεθνής οίκος, ούτε και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, δεν γνωρίζει αυτήν την στιγμή το πραγματικό εύρος των επιπτώσεων, αλλά και της διάρκειας, της εν λόγω πανδημίας στις οικονομίες των διαφόρων χωρών.
Για τον λόγο αυτό ο κ. Σταϊκούρας εξέφρασε την άποψη πως το κυβερνητικό σχέδιο, ενόψει αυτών των εξελίξεων, θα στραφεί πρώτα στον τομέα υγείας των πολιτών, και στη συνέχεια στην ενίσχυση των διαφόρων τομέων της οικονομίας.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, στα 228 ανέρχονται συνολικά τα κρούσματα του κορωνοϊού στην Ελλάδα, 3 από τα οποία ήταν θανατηφόρα. Τα περισσότερα από τα κρούσματα βρίσκονται στην Αθήνα.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Σταϊκούρας, «Αναμένουμε αυτός ο ιός να πλήξει κυρίως ανθρώπους άνω των 65 με 70 ετών. Προκαλεί σοβαρές πνευμονίες οι οποίες μια στις 1000 περιπτώσεις μπορεί να αφορούν και νέα άτομα. Υπάρχουν λοιπόν και πιο νέα άτομα που πάσχουν από αυτήν την πνευμονία και ήδη νοσηλεύονται στη χώρα μας». Επίσης διευκρίνισε ότι το 51% εκείνων που νοσούν είναι άνω των 65 ετών.
Ο κ. Σταϊκούρας εξέφρασε την ανησυχία του για την γρήγορη εξάπλωση του κορονοϊού στην γειτονική Ιταλία, και για τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό των Ιταλών που έχουν προσβληθεί από αυτόν, αλλά και για τον αριθμό των Ιταλών που απεβίωσαν. Στο Μιλάνο, το οποίο είναι ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά κέντρα της Ευρώπης, η εξάπλωση του κορονοϊού είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση κατά 65% της οικονομικής δραστηριότητας.
Ο Σωτήρης Τσιόδρας, επικεφαλής λοιμωξιολόγος του Υπουργείου Υγείας, έκανε λόγο για την ατομική ευθύνη του κάθε πολίτη, και είπε ότι ο αυτοπεριορισμός παραμένει το πιο σημαντικό μέτρο για την αποφυγή εξάπλωσης του ιού. Επιπλέον, συνέστησε προσοχή στους καπνιστές, καθώς είπε ότι κινδυνεύουν περισσότερο από άλλους να προσβληθούν από τον κορωνοϊό, αλλά όχι απαραίτητα να νοσήσουν βαρύτερα. Χαρακτηριστικά, ο κ. Τσιόδρας ανέφερε και τα ακόλουθα:
«Δεν πρέπει να σκέφτομαι ότι δεν έχω τον ιό και προφυλάσσομαι, αλλά ότι τον έχω και δεν θέλω να τον μεταδώσω στους άλλους».
Σε άρθρο του στην αθηναϊκή εφημερίδα Η Καθημερινή με τίτλο «Είμαστε σε πόλεμο», 14/3/20, ο Γιώργος Παυλάκης, διακεκριμένος γιατρός – ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα:
{…} Είναι σωστή η απόφαση (13 Μαρτίου) της κυβέρνησης για επέκταση των μέτρων εναντίον του κορονοϊού. Πρέπει να την στηρίξουμε ενεργητικά όλοι, όσο μπορούμε. Δεν είναι ώρα για διαφωνίες σε λεπτομέρειες που δεν έχουν τελικά σημασία μπροστά στον στόχο να μην μοιάζει η Ελλάδα στην Ιταλία σε μερικές εβδομάδες, με τεράστιο ανθρώπινο και οικονομικό κόστος.
{…} Ο ιός είναι καινούριος και προκαλεί άσχημη αρρώστια. Δεν είναι γρίπη, είναι 5 φορές χειρότερος. Όχι για όλους τους μολυσμένους ευτυχώς, αλλά αυτοί που θα υποφέρουν αν δεν βοηθήσουμε όλοι, θα είναι πολλοί. Δεν είναι αργά να κάνουμε τα σωστά.
Επειδή ο ιός στην Ελλάδα έχει μπει πια στη φάση της επιταχυνόμενης επιδημίας, η ελπίδα είναι να καθυστερήσουμε τα καινούρια κρούσματα ώστε να αντέξει το νοσηλευτικό σύστημα. Είναι εφικτός ο στόχος να επιβραδύνουμε, και τελικά να σταματήσουμε, την επιδημία; Φυσικά. Η απομόνωση, η καραντίνα, είναι παλιά μέθοδος που έχει δουλέψει αποδεδειγμένα σε επιδημίες στο παρελθόν, αλλά δούλεψε και στην παρούσα επιδημία όπως απέδειξε η Κίνα, που έφερε σε πέρας μια γιγαντιαία επιχείρηση καραντίνας για παραπάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους. Με τη συνεργασία όλων, θα δουλέψει και στην Ελλάδα.
{…} O ιός είναι πια παντού γύρω μας, και οι πιο ευάλωτοι, οι ηλικιωμένοι, οι καρδιοπαθείς, οι υπερτασικοί, οι διαβητικοί, οι καρκινοπαθείς, (δηλαδή ο μισός πληθυσμός) εξαρτώνται από όλους μας για την επιβίωση τους. Προσοχή και υπακοή στις οδηγίες των υπευθύνων.
{…} Ο σκοπός είναι πια να επιβραδυνθεί η επιδημία για να μπορούν τα νοσοκομεία να λειτουργήσουν. Δεν πάμε στα νοσοκομεία χωρίς λόγο, ρωτάμε πρώτα.
Σχετικές οδηγίες υπάρχουν και θα πρέπει να ανανεώνονται και να επαναλαμβάνονται συνέχεια. Η πολιτεία και οι υπεύθυνοι φορείς πρέπει να δίνουν συνεχή και κατανοητή ενημέρωση σε όλα τα επίπεδα. Το χειρότερο που μπορεί να γίνει είναι να χάσει η κοινωνία την εμπιστοσύνη της στην ηγεσία, αυτό φέρνει αβεβαιότητα και πανικό. Πρέπει η επικοινωνία να πείθει ότι με την εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων και κανόνων θα υπάρξει ουσιαστική ωφέλεια στο κοινωνικό σύνολο και ότι η επιδημία θα νικηθεί.
Μεγάλη πρόκληση για την πλειονότητα των Ευρωπαίων πολιτών θα αποτελέσει η στροφή προς την τηλεργασία, με άλλα λόγια την εργασία από το σπίτι, ύστερα από την έξαρση που σημειώνει η επιδημία του κορωνοϊού σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με τις απόψεις διακεκριμένων οικονομολόγων, αυτή η υγειονομική κρίση θα δοκιμάσει ακόμα περισσότερο τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε μια περίοδο κατά την οποία είναι ορατό ότι απαιτείται περαιτέρω σύγκλιση και συνοχή, είναι απολύτως βέβαιο ότι θα ενταθούν και οι εσωτερικές πιέσεις στις χώρες της Ε.Ε. για περιχαράκωση των συμφερόντων τους.
Από τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα ότι η πανδημία του κορωνοϊού διαταράσσει έναν τρόπο ζωής που έως πρόσφατα ήταν αυτονόητος, και φέρνει στην επιφάνεια ζητήματα καίρια για την ανθρώπινη υπόσταση και επιβίωση, που είτε τα είχαμε υποτιμήσει, είτε τα θεωρούσαμε ότι αφορούσαν λίγους.