Οι Αβοριγίνες είναι ο αρχαιότερος πολιτισμός στη Γη και έφθασαν εδώ πριν 50.000 χρόνια, σύμφωνα με Ελληνίδα ερευνήτρια

Αυτές τις μέρες συμπληρώθηκαν 250 χρόνια από τότε που ο Captain James Cook έφτασε με το σκάφος του στο Botany Bay του Σίδνεϊ και συγκρούστηκε με ιθαγενείς και ας υποστήριζε ότι η Αυστραλία ήταν «ακατοίκητη»

Πριν λίγες μέρες συμπληρώθηκαν 250 χρόνια από τότε που ο Captain James Cook πάτησε για πρώτη φορά στο έδαφος της Αυστραλίας.

Συγκεκριμένα, ήταν στις 29 Απριλίου 1770, όταν ο Cook με το σκάφος του «Endeavour» έφταναν στο Botany Bay στο Σίδνεϊ.

Μάλιστα, η άφιξη ήταν επεισοδιακή αφού οι άνδρες του Cook συνεπλάκησαν με ιθαγενείς και κάποιοι σκοτώθηκαν. Και όμως, ο Captain James Cook ισχυρίστηκε ότι η Αυστραλία ήταν ακατοίκητη και τον ισχυρισμό αυτόν τον υιοθέτησε η Βρετανία…

Ο Σκοτσέζος θαλασσοπόρος και εξερευνητής James Cook γεννήθηκε στις 27 Οκτωβρίου του 1728 στο Γιόρκσαϊρ. Σε ηλικία μόλις 16 ετών ανέλαβε τη διεύθυνση ενός καταστήματος. Μια μέρα, ένας από τους πελάτες πλήρωσε για τα αγαθά που είχε αγοράσει με ένα παράξενο νόμισμα που πάνω του αναγράφονταν τα γράμματα SSC (South Sea Company – Εταιρεία Νότιας Θάλασσας). Οι εικόνες που έρχονταν στο μυαλό του για ανεξερεύνητα μέρη τού έγιναν έμμονες ιδέες και έτσι παραιτήθηκε από το κατάστημα που εργαζόταν και αποφάσισε να σαλπάρει.

Αρχικώς εκπαιδεύτηκε ως ναύτης στα ιστιοφόρα που ανεβοκατέβαιναν τον Τάμεση. Στα 20 του χρόνια κατατάχθηκε ως εθελοντής στο Βασιλικό Ναυτικό και κατά τον Επταετή Πόλεμο με τη Γαλλία υπηρέτησε ως μέλος πληρώματος. Το 1768 έγινε κυβερνήτης του πλοίου «Endeavour».

Τον Ιούνιο της επόμενης χρονιάς, η Αφροδίτη επρόκειτο να περάσει πίσω από τον Ήλιο, ένα φαινόμενο που μπορούσε να αξιοποιηθεί για τον ακριβή υπολογισμό της απόστασης που χωρίζει τη Γη από τον Ήλιο. Για το λόγο αυτό αποφασίστηκε η αποστολή επιστημόνων με το πλοίο πλοίου «Endeavour».στον Ειρηνικό Ωκεανό. Επτά μήνες αργότερα, ο Cook έφτασε στην Ταϊτή και αφού παρατήρησε την έκλειψη της Αφροδίτης και χαρτογράφησε το νησί, συνέχισε το ταξίδι του προς το νότο, χωρίς όμως να ανακαλύψει νέα μέρη.

Ωστόσο, αντί να επιστρέψει πίσω, κατευθύνθηκε βόρεια, προς τη σημερινή Νέα Ζηλανδία, που είχε «ανακαλυφθεί» νωρίτερα από τον Δανό Abel Tasman. Τότε διαπίστωσε ότι πρόκειται για ένα νέο νησί και όχι για τμήμα της Αυστραλίας, όπως πιστευόταν. Στην Βρετανία επέστρεψε τον Ιούλιο του 1771 και αφού προηγουμένως χαρτογράφησε τις ακτές, τόσο της Νέας Ζηλανδίας, όσο και της Αυστραλίας.

Σημειώνεται ότι οι μυστικές εντολές προς τον Cook από τη Βρετανία περιελάμβαναν την ανακάλυψη των άγνωστων περιοχών του νότιου ημισφαιρίου, των αποκαλούμενων Terres Australes Incognita, για τις οποίες οι αρχαίοι γεωγράφοι πίστευαν ότι κρατούν τον κόσμο σε ισορροπία δρώντας ως αντίβαρο της ξηράς του βόρειου ημισφαιρίου.

Οποιαδήποτε τέτοια ανακάλυψη θα ήταν οικονομικά και εμπορικά σημαντική για μια αποικιοκρατική δύναμη όπως η Μεγάλη Βρετανία του 18ου αιώνα. Ανώφελα αναζήτησε σε αυτό το ταξίδι τις άγνωστες επικράτειες ο Cook και πείστηκε ότι τέτοια μεγάλη άγνωστη ήπειρος δεν υπήρχε.

Το 1770, ο Cook διεξήγε λεπτομερή επιθεώρηση της ανατολικής ακτής της Αυστραλίας, εκείνου δηλαδή του τμήματος της ηπείρου που οι Ολλανδοί δεν είχαν χαρτογραφήσει και στις 22 Αυγούστου 1770 διεκδίκησε τα εδάφη για λογαριασμό της Μεγάλης Βρετανίας. Το όνομα Αυστραλία χρησιμοποιήθηκε πολύ αργότερα, στις αρχές του 19ου αιώνα. Επέστρεψε στην χώρα του το 1771, ολοκληρώνοντας έναν γύρο του κόσμου και έγινε διάσημος.

Το επόμενο καλοκαίρι ο Captain Cook σαλπάρισε και πάλι, με το νέο του πλοίο, το «Resolution», αυτή τη φορά για να εξερευνήσει τον Ατλαντικό. Διέσχισε τον Αρκτικό Κύκλο και κατάφερε να φτάσει πιο νότια απ’ όσο είχε πάει ποτέ κανείς. Όταν επέστρεψε στη Μ. Βρετανία, τον Ιούλιο του 1775, είχε αποδείξει την αξία τον αντισκορβουτικών μέτρων, σώζοντας τις ζωές των μελλοντικών ναυτικών.

Σκοπός του τρίτου και τελευταίου ταξιδιού του ήταν να βρει ένα πιο σύντομο πέρασμα από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό Ωκεανό. Στην προσπάθειά του αυτή, τον Ιανουάριο του 1778 ανακάλυψε τα νησιά της Χαβάης. Η κλοπή μιας βάρκας από το «Resolution» προκάλεσε έντονη διαμάχη με τους ντόπιους. Στις 14 Φεβρουαρίου του 1779 ο Cook και μέλη πληρώματός του επιτέθηκαν σε μία φυλή ιθαγενών που τη θεωρούσαν υπεύθυνη για την κλοπή, γεγονός που απέβη μοιραίο… Ο Cook ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου!

ΟΙ ΑΒΟΡΙΓΙΝΕΣ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΓΗ

Και μπορεί για τον Cook και τους Βρετανούς η Αυστραλία να ήταν «ακατοίκητη» αλλά αυτό δεν ισχύει αφού άνθρωποι βρίσκονταν εδώ πριν 50.000 χρόνια.

Οι πρώτοι ιθαγενείς πληθυσμοί της Αυστραλίας, γνωστοί σήμερα ως Αβοριγίνες, κατάγονται από τους ίδιους πληθυσμούς της Αφρικής, που εγκατέλειψαν τη «μαύρη ήπειρο» πριν από περίπου 72.000 χρόνια για να εξαπλωθούν σε όλη την Ευρώπη και την Ασία.

Η συνεχής παρουσία αυτών των πρώτων τολμηρών εξερευνητών στην Αυστραλία, όπου έφθασαν πριν περίπου 50.000 χρόνια διασχίζοντας τον ωκεανό, τους καθιστά τον αρχαιότερο πολιτισμό του πλανήτη. Αυτό αποκαλύπτει η πιο ολοκληρωμένη έως σήμερα γενετική ανάλυση, με επικεφαλής μια Ελληνίδα γενετίστρια της διασποράς.

Η έρευνα, που έγινε σε συνεργασία με τις διάφορες κοινότητες των αυτοχθόνων, επιβεβαιώνει ότι όλοι οι σημερινοί Αβοριγίνες κατάγονται απευθείας από εκείνους τους πρώτους «Αφρικανούς» μετανάστες που αποίκησαν την Αυστραλία.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Άννα-Σαπφώ Μαλασπίνα, επίκουρη καθηγήτρια Γενετικής του Ελβετικού Ινστιτούτου Βιοπληροφορικής, του Πανεπιστημίου της Βέρνης και του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, καθώς και τον Δανό καθηγητή Γενετικής Έσκε Βίλερσλεβ, του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», ανέλυσαν το πλήρες γονιδίωμα 83 συγχρόνων Αβοριγίνων, καθώς και 25 κατοίκων της Παπούα Νέας Γουινέα.

«Η έρευνα δείχνει ότι στην πραγματικότητα υπήρξε μόνο ένα κύμα ανθρώπων, από τους οποίους προέρχονται όλοι οι σημερινοί μη Αφρικανοί συμπεριλαμβανομένων των Αυστραλών» δήλωσε ο Βίλερσλεβ.

«Η μελέτη αυτή που διήρκεσε τρία χρόνια» δήλωσε η Μαλασπίνα, είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας ανάμεσα σε ομάδες Αυστραλών ιθαγενών και επιστημόνων.

Οριοθετεί την αρχή μιας καινούργιας εποχής, όπου παραδοσιακοί ιδιοκτήτες της γης, δηλαδή οι Αυστραλοί ιθαγενείς, και οι επιστήμονες συνεργάζονται στενά προς κοινό τους όφελος. Τα δεδομένα, που αντιστοιχούν στην πρώτη συνολική μελέτη πλήρους γονιδιώματος σε επίπεδο πληθυσμών στην Αυστραλία, αποκαλύπτουν ότι η γενετική ποικιλομορφία της αυστραλιανής ηπείρου είναι αντίστοιχη σε μέγεθος με την ποικιλομορφία ανάμεσα στους Ευρωπαίους και τους κάτοικους της ανατολικής Ασίας, στηρίζοντας έτσι την άποψη ότι οι Αυστραλοί ιθαγενείς κατοικούν αυτήν την ήπειρο για ένα εξαιρετικά μεγάλο χρονικό διάστημα».

«Η γενετική διαφοροποίηση ανάμεσα στους Αβορίγινες Αυστραλούς είναι εντυπωσιακή. Οι ομάδες τους στη νοτιοδυτική Αυστραλία είναι γενετικά περισσότερο διαφορετικές από εκείνες στη βορειοανατολική Αυστραλία, από όσο διαφέρουν γενετικά μεταξύ τους π.χ. οι αυτόχθονες Αμερικανοί από τους Σιβηριανούς», πρόσθεσε.
Οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι (Homo sapiens), που εγκατέλειψαν την Αφρική πριν από 72.000 χρόνια, εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη και την Ασία. Οι πρόγονοι των σημερινών Αβοριγίνων εκτιμάται ότι διαχωρίστηκαν από τους υπόλοιπους πριν από 58.000 χρόνια.

Συγκριτικά, οι πρόγονοι των Ευρωπαίων και των Ασιατών (αμφότεροι αφρικανικής καταγωγής) διαχωρίστηκαν γενετικά πιο πρόσφατα, πριν από περίπου 42.000 χρόνια.

Οι πρόγονοι των Αβοριγίνων έφθασαν τελικά στην Αυστραλία πριν από περίπου 47.000 έως 50.000 χρόνια, σύμφωνα με τα αρχαιότερα απολιθώματα. Τότε ακόμη η Αυστραλία ήταν ενωμένη με τη Νέα Γουινέα και την Τασμανία. Όταν η στάθμη των υδάτων σταδιακά ανέβηκε, οι περιοχές αυτές, πριν από 10.000 χρόνια, διαχωρίστηκαν μεταξύ τους γεωγραφικά.

Ενωμένη ή διαχωρισμένη, πάντως, η μακρινή ήπειρος κατοικείται συνεχώς εδώ και τουλάχιστον 50.000 χρόνια από απογόνους εκείνων των πρώτων μεταναστών. Από την άλλη, οι Αβοριγίνες της Αυστραλίας και οι Παπούα της Νέας Γουινέα -για άγνωστους λόγους- φαίνεται ότι διαχωρίστηκαν γενετικά πριν από 37.000 χρόνια, πολύ πριν οι δύο περιοχές διαχωριστούν από τα νερά.

Οι πρόγονοι των Αβοριγίνων έζησαν σχεδόν τελείως απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο, μέχρι πριν από λίγες χιλιάδες χρόνια, όταν ήλθαν σε επαφή με μερικούς ασιατικούς πληθυσμούς, ενώ μόλις πρόσφατα, τον 18ο αιώνα, τους «επισκέφθηκαν» (αν αυτή είναι η σωστή λέξη…) οι Ευρωπαίοι.

Η έρευνα -στην οποία συμμετείχε ένας ακόμη ελληνικής επιστήμων, ο Γιώργος Αθανασιάδης, του Κέντρου Ερευνών Βιοπληροφορικής του δανικού Πανεπιστημίου του Άαρχους- αποκαλύπτει επίσης ότι στο εσωτερικό της Αυστραλίας πριν από 31.000 χρόνια οι διάφορες κοινότητες των Αβοριγίνων είχαν ήδη γενετικά απομονωθεί μεταξύ τους, πιθανώς λόγω του δύσβατου και δυσπρόσιτου εδάφους, ιδίως εξαιτίας της ουσιαστικά αδιάβατης ερήμου στο κέντρο της ηπείρου.

Πριν εξάλλου από 4.000 χρόνια, η γενετική ανάλυση δείχνει ότι υπήρξε μια εκτεταμένη εσωτερική μετανάστευση από μια μυστηριώδη ομάδα ανθρώπων στα βορειοανατολικά της ηπείρου προς τις άλλες κατευθύνσεις, επηρεάζοντας καθοριστικά τον τρόπο ομιλίας και την κουλτούρα των κατοπινών Αβοριγίνων. Όμως ξαφνικά αυτοί οι εσωτερικοί μετανάστες εξαφανίστηκαν σαν «φαντάσματα» από το γενετικό αρχείο.

Η Άννα-Σαπφώ Μαλασπίνα γεννήθηκε από Έλληνες γονείς στη Γενεύη, σπούδασε στην ελβετική πόλη και πήρε το διδακτορικό της στη Βιολογία από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Μπέρκλεϊ, το 2011.