Κόντρα στο πνεύμα της χαλάρωσης μέτρων και συμπεριφορών, στην Αυστραλία, την Ελλάδα και όλο τον κόσμο, η επιστήμη υπενθυμίζει ότι η επανάπαυση δεν επιτρέπεται απέναντι σε έναν τόσο πανούργο και ύπουλο εχθρό, όπως ο Covid-19. Και όχι επειδή ξέρουμε πια αρκετά για το τι να περιμένουμε, αλλά ακριβώς για το αντίθετο: διότι ακόμη και οι ειδικοί βρίσκονται σε βαθιά άγνοια, ακόμη και για τα βασικά ζητήματα που αφορούν στην πανδημία.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Πρώτα οι αριθμοί:
Στην Ελλάδα άλλα 18 κρούσματα κορονοϊού ανακοίνωσε ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας.

Επίσης, κατέληξε 88χρονη που νοσηλευόταν στο ΝΙΜΙΤΣ, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό νεκρών στην Ελλάδα στους 153.

Στη Νέα Νότια Ουαλία πέθανε μια γυναίκα 81 ετών, που ήταν επιβάτης του μοιραίου κρουαζερόπλοιου «Ruby Princess» από όπου έχασαν τη ζωή τους 22 άτομα έως σήμερα από τον κορονοϊό.

Στη Βικτώρια είχαμε άλλα εννέα κρούσματα εκ των οποίων τα τρία σχετίζονται με τα σφαγεία Cedar Meats όπου συνολικά μολύνθηκαν 88 άτομα έως τώρα.

ΤΟΥΣ 290.000 ΑΓΓΙΖΟΥΝ ΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ ΣΕ ΟΛΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Η πανδημία του νέου κορονοϊού έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 289.138 ανθρώπους σε όλον τον κόσμο από τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν πρωτοεμφανίστηκε ο κορονοϊός SARS-CoV-2 στην Κίνα, σύμφωνα με τον απολογισμό που συντάσσει το Γαλλικό Πρακτορείο βασιζόμενο σε επίσημες πηγές.

Μέχρι το πρωί της Τετάρτης είχαν καταγραφεί περισσότερα από 4.226.110 επιβεβαιωμένα κρούσματα σε 195 χώρες και εδάφη. Ο αριθμός αυτός των διαγνωσμένων μολύνσεων, ωστόσο, αντανακλά μόνο ένα κλάσμα του πραγματικού αριθμού λοιμώξεων, με μεγάλο αριθμό χωρών να εξετάζουν μόνο τα κρούσματα που απαιτούν νοσοκομειακή περίθαλψη. Τουλάχιστον 1.444.700 από αυτούς τους ασθενείς έχουν πλέον αναρρώσει.

Από την Τρίτη μέχρι χθες, αναφέρθηκαν παγκοσμίως 5.184 νέοι θάνατοι και 77.733 νέα κρούσματα. Οι χώρες όπου καταγράφηκαν οι περισσότεροι θάνατοι μέσα στο τελευταίο 24ωρο είναι οι ΗΠΑ (1.756), το Ηνωμένο Βασίλειο (627) και η Βραζιλία (396).

Οι ΗΠΑ, όπου ο πρώτος ασθενής απεβίωσε στα τέλη Φεβρουαρίου, είναι η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο, τόσο σε αριθμό θανάτων (81.650), όσο και κρουσμάτων (1.358.000). Τουλάχιστον 232.733 άνθρωποι έχουν αναρρώσει.

Μετά τις ΗΠΑ, ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο με 32.692 θανάτους σε σύνολο 226.463 κρουσμάτων, η Ιταλία με 30.911 θανάτους (221.216 κρούσματα), η Γαλλία 26.991 θανάτους (178.225 κρούσματα) και η Ισπανία 26.920 θανάτους (228.030 κρούσματα).

Από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο, το Βέλγιο είναι αυτό που μετρά τον μεγαλύτερο αριθμό νεκρών σε σύγκριση με τον πληθυσμό του, έχοντας 76 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους και ακολουθούν η Ισπανία (58), η Ιταλία (51), το Ηνωμένο Βασίλειο (48) και η Γαλλία (41).

Η Κίνα (χωρίς το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο) απ’ όπου ξεκίνησε η επιδημία, έχει επισήμως 82.919 κρούσματα (1 νέο) και 4.633 θανάτους (κανέναν επιπλέον). Οι ασθενείς που ανέρρωσαν φτάνουν τους 78.171.

Η Ευρώπη μέχρι σήμερα στις 22:00 ώρα Ελλάδας μετρά 159.204 θανάτους σε σύνολο 1.780.796 κρουσμάτων, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς μαζί 86.890 θανάτους (1.429.099 κρούσματα), η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική 21.829 (390.461 κρούσματα), η Ασία 10.977 θανάτους (309.825 κρούσματα), η Μέση Ανατολή 7.737 θανάτους (239.226 κρούσματα), η Αφρική 2.376 θανάτους (68.364 κρούσματα) και η Ωκεανία 125 θανάτους (8.302 κρούσματα).

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΝΕΑΣ ΕΠΙΔΗΜΙΑΣ

Ο κορυφαίος Αμερικανός επιδημιολόγος Άνθονι Φάουτσι, προειδοποίησε το Κογκρέσο ότι μια πρόωρη άρση του lockdown θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα ξεσπάσματα της επιδημίας του νέου κορονοϊού, που έχει ήδη σκοτώσει 80.000 Αμερικανούς και έχει γονατίσει την οικονομία της χώρας.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ενθαρρύνει τις πολιτείες να βάλουν τέλος στο κλείσιμο εβδομάδων των οικονομιών τους. Ωστόσο, οι γερουσιαστές άκουσαν μια ζοφερή εκτίμηση από τον Φάουτσι, όταν Δημοκρατικοί του έθεσαν το ερώτημα σχετικά με ένα πρόωρο άνοιγμα της οικονομίας.

ΚΑΥΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Ο δημοσιογράφος Τζέρμαν Λόπεζ του vox.com έθεσε «καυτά» ερωτήματα. Και δεν πήρε καθησυχαστικές απαντήσεις.

1. Ποιος είναι ο πραγματικός αριθμός των ανθρώπων που έχουν προσβληθεί από τον Covid-19;

Έως τις 12 Μαΐου, σύμφωνα με την καταμέτρηση του worldometer.info, έχουν καταγραφεί 4.303.440 κρούσματα κορονοϊού σε όλο τον κόσμο. Εξ αυτών, περίπου 290.000 άτομα έχουν αποβιώσει. Ωστόσο, οι επιστήμονες είναι πεπεισμένοι ότι το πραγματικό πλήθος των θυμάτων του κορονοϊού είναι πολύ μεγαλύτερο. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι, ακόμη και σήμερα, έναν και πλέον αιώνα μετά την πανδημία της γρίπης του 1918, ο αληθινός αριθμός των θυμάτων παραμένει απροσδιόριστος.

Ένα από τα πολύ μεγάλα προβλήματα στην ακρίβεια των καταγραφών είναι οι ασυμπτωματικοί ασθενείς. Όσοι δηλαδή μεταδίδουν τον ιό εν αγνοία τους, εφόσον δεν εμφανίζουν κανένα από τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της νόσου. Γι’ αυτό και είναι κεφαλαιώδους σημασίας η χρήση της προστατευτικής μάσκας.

2. Η τήρηση αποστάσεων έχει διάφορες μορφές. Ποια είναι η πιο αποτελεσματική;

Η αποφυγή των στενών επαφών είναι βέβαιο ότι επιβραδύνει την εξάπλωση της επιδημίας. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι σαφές το πώς επιτυγχάνεται αυτό στην πράξη.

Δηλαδή, δεν είναι διαπιστωμένο πέραν πάσης αμφιβολίας εάν λειτουργεί π.χ. η απαγόρευση των μεγάλων συγκεντρώσεων, οι περιορισμοί στα αεροπορικά ταξίδια, η τηλεργασία ή οτιδήποτε άλλο.

Η καθηγήτρια Βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο Φλόριδας, Νάταλι Ντιν, παρατηρεί ότι «ο μεγαλύτερος κίνδυνος εντοπίζεται σε εσωτερικούς χώρους, όπου πολλοί άνθρωποι συγκεντρώνονται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα». Πέραν αυτού, επικρατεί αβεβαιότητα για την αποτελεσματικότητα οποιουδήποτε άλλου μέτρου.

O Αμές Αντάλγια, ανώτερο στέλεχος στο Κέντρο Έρευνας για την Προστασία της Δημόσιας Υγείας Johns Hopkins, λέει κάτι πολύ ενδιαφέρον: «Εάν μαντρώσεις τον κόσμο μέσα στο σπίτι του για δύο ή τρία χρόνια, πώς θα δουλέψουν οι άνθρωποι για τον βιοπορισμό τους; Πώς θα παραχθούν τα απαραίτητα αγαθά για όλους μας;

Πώς θα αντιμετωπιστούν άλλα προβλήματα υγείας; Υπάρχει λοιπόν μια ισορροπία. Η λύση δεν μπορεί να είναι να βάλουμε τέλος στον βιομηχανικό πολιτισμό του ανθρώπου. Διότι, ακριβώς η παραγωγή του εμβολίου για τον κορονοϊό εξαρτάται από αυτό τον βιομηχανικό πολιτισμό».

3. Μπορεί να γίνουν τα παιδιά φορείς του κορωνοϊού;

Ένα ξεκάθαρο και ηχηρό «δεν έχουμε ιδέα» είναι η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα κατά τον Μπιλ Χανάζ, επιδημιολόγο του πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Στην αρχή είχε θεωρηθεί βέβαιο ότι τα παιδιά δεν νοσούν από κορονοϊό, ούτε τον μεταδίδουν. Συν τω χρόνω όμως, αποδείχθηκε, δυστυχώς, ότι ακόμη και βρέφη μπορούν να μολυνθούν από τον ιό. Βεβαίως, δεν φτάνουν να νοσήσουν τόσο σοβαρά όσο οι μεγαλύτεροι, παρ’ όλα αυτά όμως δεν έχουν κάποιου είδους εγγενή ανοσία.

4. Γιατί κάποιες χώρες ή πόλεις απέφυγαν την ανεξέλεγκτη έξαρση της επιδημίας;

Πέρα από τα προφανή, όπως πχ την έγκαιρη λήψη αυστηρών περιοριστικών μέτρων, όπως συνέβη στην Ελλάδα και την Αυστραλία, την πιστή τήρησή τους από τους πολίτες κ.λπ., οι επιστήμονες διεθνώς προβληματίζονται έντονα, καθώς μελετούν την εξέλιξη της πανδημίας. Στην πραγματικότητα αδυνατούν να εξηγήσουν γιατί φερ’ ειπείν το Τόκιο, μια πόλη τρομακτικά πυκνοκατοικημένη, εμφανίζει καλύτερη εικόνα σε σχέση με τον Covid-19 απ’ ό,τι η Νέα Υόρκη; Και, μάλιστα, ενώ οι Ιάπωνες κάνουν 20 φορές λιγότερα τεστ από τους Αμερικανούς;

Οι παράγοντες και οι μεταβλητές που μπορούν να επηρεάζουν προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο την επιδημιολογική εικόνα είναι, κατ’ ουσίαν, αναρίθμητοι. Γι’ αυτό και οι ειδικοί αδυνατούν να καταλήξουν σε πειστικά συμπεράσματα.

5. Πόσο επηρεάζουν την εξέλιξη της πανδημίας οι καιρικές συνθήκες;

Θεωρητικά, η ζέστη, η ηλιοφάνεια και η υγρασία στην ατμόσφαιρα εξασθενούν τον κορονοϊό. Αν όμως ήταν αρκετά αυτά τα στοιχεία για να τον αναχαιτίσουν, τότε γιατί υπήρξε εκρηκτική αύξηση των θυμάτων σε μέρη όπως η Λουιζιάνα των ΗΠΑ, ο Ισημερινός, η Σιγκαπούρη κ.α.;

Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι οι υψηλές θερμοκρασίες, η αυξημένη υγρασία και η υπεριώδης ακτινοβολία δεν ευνοεί τη διάδοση του κορονοϊού. Η μεν ζέστη γιατί, πολύ σχηματικά, «λιώνει» το εξωτερικό μέρος του ιού, η υγρασία διότι κάνει τα σωματίδια σιέλου των νοσούντων να βαραίνουν και να πέφτουν στο έδαφος αντί να περιίπτανται στην ατμόσφαιρα και οι ακτίνες UV επειδή, ούτως ή άλλως, έχουν αντισηπτικές ιδιότητες.

6. Είναι ασφαλές το να ανοίξουν ξανά οι οργανωμένες παραλίες, τα πάρκα κ.λπ.;

Ίσως ναι, ίσως και όχι. Γενικώς ισχύει ό,τι σε ανοιχτούς χώρους, με ελεύθερη κυκλοφορία αέρα, η διάδοση του ιού περιορίζεται. Ο συγχρωτισμός μεταξύ αγνώστων, οι γνωριμίες, η όλη λειτουργία των κοινωνικών επαφών σε πολυσύχναστα μέρη, παραμένει ένα υγειονομικό αίνιγμα.

7. Ο οργανισμός μας θα αναπτύξει μόνιμη ανοσία στον κορονοϊό;

Το πιο συνηθισμένο σενάριο για τα λοιμώδη νοσήματα, είναι ότι όσοι έχουν νοσήσει, παύουν να κινδυνεύουν στο υπόλοιπο του βίου τους. Ο κορονοϊός όμως δεν υπακούει σε αυτό τον κανόνα, καθώς έχουν εμφανιστεί ασθενείς οι οποίοι υποτροπιάζουν και νοσούν ξανά, μετά από την επιτυχή έκβαση της θεραπείας τους. Στο σκοτάδι βρίσκεται, λοιπόν, η επιστήμη και σε αυτό τον τομέα, αδυνατώντας να προσδιορίσει εάν η ανοσία του ιαθέντος ασθενούς διαρκεί ημέρες, μήνες, χρόνια κ.λπ.

8. Μπορεί να υπάρξει εμβόλιο μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες;

Ορισμένοι επιστήμονες, όπως η καθηγήτρια Βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο Φλόριδας, Νάταλι Ντιν, είναι αισιόδοξοι: Με τόσο μεγάλη και εντατική προσπάθεια, από τόσο πολλούς φορείς ανά τον πλανήτη, δεν μπορεί, το εμβόλιο θα παρασκευαστεί και θα αρχίσει να χορηγείται μέσα στον επόμενο ένα-ενάμιση χρόνο.

Άλλοι όμως τονίζουν ότι, ακόμη και εάν κάτι τέτοιο συμβεί, δεν θα έχει κανένα προηγούμενο στην ιστορία της σύγχρονης φαρμακολογίας. Οι διαδικασίες έρευνας, εξέλιξης, δοκιμής κ.λπ. ενός νέου φαρμάκου είναι, εκ φύσεώς τους, ιδιαίτερα χρονοβόρες. Κι αυτό έχει να κάνει κυρίως με τη δημόσια ασφάλεια, διότι προτού διατεθεί ένα οποιοδήποτε φάρμακο -πόσο μάλλον ένα εμβόλιο- θα πρέπει να έχει αποκλειστεί, ή τουλάχιστον να είναι εκ των προτέρων γνωστή, κάθε παρενέργειά του. Και, ας μην ξεχνάμε, ότι τα εμβόλια για μεταδοτικές νόσους που έχουν βρεθεί έως σήμερα, ανήκουν σε μια μειονότητα αντιδότων. Για τις περισσότερες λοιμώδεις νόσους δεν υπάρχουν εμβόλια, παρά τις μακροχρόνιες έρευνες.

9. Ίσως όχι ακόμη εμβόλιο, θα έχουμε όμως άλλα φάρμακα για τον κορονοϊό;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα έρχεται από τον HIV, τον ιό του AIDS: Όχι, δεν έχουμε εμβόλιο. Έχουμε όμως πλέον πάρα πολλά φάρμακα που αντιμετωπίζουν τις χειρότερες συνέπειες και αποτρέπουν το θάνατο του ασθενή. Το ίδιο μπορεί να συμβεί κάλλιστα και με τον Covid-19. Αν δεν μπορούμε -ακόμη- να τον εξολοθρεύσουμε, ίσως εφοδιαστούμε με κάποια όπλα για να δώσουμε τη μάχη εναντίον του, προκαλώντας του φθορές, αναγκάζοντάς τον να απωλέσει την επιθετική του ισχύ.