Όλοι μας σήμερα –όλη η ανθρωπότητα– κάθε μέρα πίνουμε γάλα. Αυτό σήμερα το ονομάζουμε παστεριωμένο. Το γάλα ακόμα και όταν παράγεται από υγιή ζώα είναι δυνατόν να περιέχει μικροοργανισμούς επικίνδυνους για την υγεία του ανθρώπου. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται η εξυγίανσή του προτού δοθεί στην κατανάλωση. Για να καταστραφούν οι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο γάλα χρησιμοποιείται κάποια θερμική επεξεργασία, η οποία ανάλογα με την έντασή της καθορίζει τη διάρκεια ζωής του γάλακτος. Η επεξεργασία αυτή, η παστερίωση, επινοήθηκε από το Γάλλο χημικό Λουδοβίκο Παστέρ, από τον οποίο πήρε και το όνομά της.
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΑΣΤΕΡ;
Ο Λουδοβίκος Παστέρ γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 1822, στη Γαλλία και σπούδασε χημεία σε μια εποχή που η ανθρωπότητα μαστιζόταν από επιδημίες και θανατηφόρες μολυσματικές αρρώστιες. Στα 1855, ένας παρασκευαστής οινοπνεύματος τον παρακάλεσε να εξετάσει, για ποιον λόγο ξίνιζε ο χυμός από κοκκινογούλια που διατηρούσε σε πιθάρια. Ο Παστέρ μελέτησε δείγματα του χυμού στο μικροσκόπιο και ανακάλυψε πως η ζύμωση δεν γίνεται αυτόματα, όπως πιστευόταν ως τότε, αλλά από ένα μικρόβιο, το ζυμομύκητα όπως ονομάστηκε. Ενθουσιασμένος από την ανακάλυψή του, αφιερώθηκε στη μελέτη των μικροβίων.
Στα 1857, δημοσίευσε μια εργασία, στην οποία υποστήριζε ότι τα μικρόβια είναι οι υπεύθυνοι για την οινοπνευματική ζύμωση και για το ξινισμένο γάλα, και ότι, αφού προκαλούν αυτά, σίγουρα μεταφέρουν και προκαλούν αρρώστιες στον άνθρωπο. Το παστεριωμένο γάλα δεν είναι τίποτε άλλο από γάλα που με τη θερμική επεξεργασία, τού έχουν αφαιρεθεί τα μικρόβια.
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
Ο Παστέρ συνέχιζε τις έρευνές του. Στα 1873, είχε πειστεί ότι τα μικρόβια ήταν οι υπεύθυνοι για πολλές αρρώστιες των ανθρώπων και των ζώων και έψαχνε να βρει, πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν. Η ανακάλυψή του ήρθε ξαφνικά και τυχαία, όπως συνήθως γίνεται, όταν ο ερευνητής επιμένει.
Κάποιο φθινόπωρο, εμβολίασε κοτόπουλα πειραματόζωα με μικρόβια χολέρας των ορνίθων, που είχαν καλλιεργηθεί αλλά είχαν μείνει αχρησιμοποίητα όλο το καλοκαίρι. Τα κοτόπουλα δεν πέθαναν. Ερεύνησε το ζήτημα και βρήκε πως τα μικρόβια είχαν εξασθενήσει. Πήρε άλλα μικρόβια, δυνατά, και εμβολίασε πάλι τα ίδια κοτόπουλα. Έζησαν όλα. Είχε ανακαλύψει την αρχή τού «προληπτικού εμβολιασμού»: Ότι δηλαδή οι οργανισμοί μένουν απρόσβλητοι στις μολυσματικές αρρώστιες, αν εμβολιαστούν με εξασθενημένες καλλιέργειες των μικροβίων που τις προκαλούν.
Στις 29 Απριλίου του 1877, παρουσίασε το πρώτο του εμβόλιο για ζώα. Τα πουλερικά σώζονταν από τη χολέρα των ορνίθων, τα βόδια από τον άνθρακα, τα γουρούνια από το ανεπύρωμα και άλλα. Η φήμη του άρχισε να απλώνεται και πέρα από τους επιστημονικούς κύκλους. Μεταξοπαραγωγοί και μεταξοβιοτέχνες κατέφυγαν στα φώτα του: Μια αρρώστια χτυπούσε τους μεταξοσκώληκες κι απειλούσε με αφανισμό ολόκληρη τη γαλλική μεταξοβιομηχανία. Ο Παστέρ ερεύνησε, εντόπισε το μικρόβιο που την προκαλούσε και το εξουδετέρωσε. Η μεταξοβιομηχανία της Γαλλίας σώθηκε.
Ακόμα πιο μεγάλη ανακάλυψη ήταν το εμβόλιο κατά της λύσσας. Όμως, στις 6 Ιουλίου του 1885, του έφεραν τον άρρωστο μικρό Ιωσήφ Μάιστερ. Ο μικρός έγινε πειραματόζωο με ευθύνη των γονιών του κι άνοιξε νέα εποχή στην ιατρική επιστήμη.
ΕΜΒΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Είχε έρθει η ώρα να παρασκευαστούν εμβόλια για τον άνθρωπο. Στα 1886, ένας παγκόσμιος έρανος συγκέντρωσε χρήματα, με τα οποία στήθηκε το περίφημο ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι, με σκοπό την πρόληψη και τη θεραπεία της λύσσας. Άρχισε να λειτουργεί στα 1888 και γρήγορα επεκτάθηκε και σ’ άλλες αρρώστιες και σε γενικότερες έρευνες παράγοντας εμβόλια για κάθε περίσταση. Σύντομα, ιδρύθηκαν παραρτήματα σε όλο τον κόσμο, στην Αυστραλία το 1888, αλλά στην Ελλάδα το 1920.
Ο σπόρος, όμως, είχε πέσει πολύ πιο νωρίς σε γόνιμο έδαφος. Όταν στα 1873, ο Λουδοβίκος Παστέρ δημοσίευσε την εργασία, με την οποία υποστήριζε ότι τα μικρόβια ήταν υπεύθυνα για πολλές από τις αρρώστιες των ανθρώπων.
Αφοσιώθηκε στην έρευνα των αιτίων που προκαλούσαν τους θανάτους, αναζητώντας το υπεύθυνο μικρόβιο. Το ανακάλυψε στα 1876: Είναι το ανθρακικό βακτηρίδιο που προκαλεί την αρρώστια του άνθρακα. Μεταδίδεται από το δέρμα, την αναπνοή ή το νερό. Το ανακοίνωσε την ίδια χρονιά αλλά δεν είχε τρόπο να το αντιμετωπίσει.
Φρόντισε να εξαλείψει τις εστίες, όπου αναπτυσσόταν. Πέρασε μισός αιώνας ώσπου ο Φλέμινγκ ανακάλυψε την πενικιλίνη, που θεραπεύει τον άνθρωπο και από αυτή την αρρώστια.
Αναρωτήθηκε μήπως η φυματίωση που χτυπούσε τους ανθρώπους σαν μάστιγα, οφειλόταν επίσης σε μικρόβιο! Συνεργάστηκε ταυτόχρονα με τον αξιόλογο ερευνητή Ρόμπερτ Κοχ. Το 1882, ανακοίνωσε τη μεγάλη του ανακάλυψη: Είχε απομονώσει το βάκιλο της φυματίωσης.
Ο Λουδοβίκος Παστέρ πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1895, σε ηλικία 73 χρόνων, και ανακηρύχτηκε μεγάλος ευεργέτης της ανθρωπότητας.
ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΟΪΟΥ
Σήμερα χρειαζόμαστε ένα νέο Λουδοβίκο Παστέρ, ο οποίος χωρίς άλλο θα βρεθεί, και κανείς δεν θα διαμαρτυρηθεί όταν θα ονομαστεί Μέγιστος Ευεργέτης τη Ανθρωπότητας, γιατί ο πεζεβέγκης κορονοϊός COVID-19, ανίχνευσε πολύ ύπουλα και φονικά κάθε γωνιά του πλανήτη μας!
Ως σημείο τιμής προς το μεγάλο ευεργέτη, να υπενθυμίσουμε εδώ τα σοφά λόγια του Ελευθέριου Βενιζέλου ο οποίος σε ομιλία του στην Τρίπολη το 1930, μεταξύ άλλων είχε επισημάνει την εξαιρετική προσφορά των γιατρών λέγοντας: «Κανείς από τους στρατηλάτας που ηξεύρομεν δεν έχει δόξαν τόσην, όση ανήκει εις έναν Παστέρ» !