Στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα περίφημα ΜΜΕ, βλέπουμε, ακούμε και διαβάζουμε σήμερα αρκετούς βουλευτές, δημοσιογράφους, δημάρχους, ιερείς, δασκάλους, καθηγητές και κάθε απλό Έλληνα στην Ελλάδα και τη Διασπορά, και διαπιστώνουμε πως όλοι μας έχουμε μερικές γραμματικές ελλείψεις για τις οποίες χρειάζεται να ανοίξουμε όλοι μας κάποτε το βιβλίο της Γραμματικής. Αυτό ακριβώς θα κάνουμε σήμερα και γι’ αυτό το σημείωμα τούτο το ονόμασα προαιρετικό, ακολουθώντας τη ρήση του Σόλωνα: “Γηράσκω δ΄αιεί πολλά διδασκόμενος”, δηλαδή “Γερνάω μαθαίνοντας πάντα πολλά”.

Όσοι τα γνωρίζετε αυτά δεν χρειάζεται να συνεχίσετε την ανάγνωση.

ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το ρήμα «Αίρω»
Η σημασία του: Αίρω σημαίνει: σηκώνω, υψώνω.
Αυτή η σημασία του σηκώματος ή της ύψωσης μεταφέρεται σε όλες τις λέξεις που βγαίνουν ή παράγονται από αυτό.

ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ ΛΕΞΕΙΣ από το ρήμα αυτό.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
1) Αίρω (=σηκώνω)
Α. Αίρω την αυλαία του θεάτρου.
Β. Οι περιορισμοί του κορονοϊού μάλλον θα αρθούν στα τέλη Μαΐου του 2020.
Γ. Αίρομαι στο ύψος των περιστάσεων.
Δ. Θα άρω τη φωτογραφία από το Facebook.
Ε. Ήρανε την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του!

2) άρση (=το σήκωμα)
Α. Ο Πύρρος Δήμας είναι ο χρυσός μας ολυμπιονίκης στην άρση βαρών.
Β. Η άρση της λογοκρισίας έγινε το 1950.
Γ. Σήμερα έγινε η άρση της ανακοίνωσης αυτής.
Δ. Η ανάρτηση του άρθρου έγινε στη σελίδα της SBS.

3) έπαρση(=ανύψωση)
Α. Βλέπω μία παράλογη έπαρση στο πρόσωπό του.

4) έξαρση (= έντονη συναισθηματική ένταση)
Σήκωσε τη σημαία με πατριωτική έξαρση. Αλλά και: Υπάρχει το ενδεχόμενο νέας έξαρσης της πανδημίας.

5) μετέωρος (= αυτός που αιωρείται/σηκώνεται πάνω από το έδαφος)
Ο μετανάστης είναι μετέωρος μεταξύ δύο πατρίδων.

6) ανταρσία (=εξέγερση)
Σήμερα έγινε μία ανταρσία κατά του πλοιάρχου.

7) αντάρτης (= αυτός που σηκώνεται εναντίον)
Η Μαρία είναι αντάρτης στο σπίτι της.

8) αρά (=κατάρα, ανάθεμα)
Πριν πεθάνει άφησε αρά στο γιο του να μην πουλήσει το κτήμα.

Μπορείτε να βρείτε και μόνοι σας και άλλες παράγωγες και σύνθετες λέξεις από το ρήμα αίρω όπως:

1) Εξαίρω (εξυψώνω, εξυμνώ, παινεύω)
Εξήρε το θάρρος του.

Σημείωση: Από το αιρώ είναι η εξαίρεση, εξαιρέσιμος, εξαιρετέος, εξαιρετικός, εξαίρετα, εξαιρετικώς, εξαιρετικότητα και το «εξαιρέτως» που ακούμε στη θεία λειτουργία, τι να σημαίνει;

2. επαίρομαι ( = καυχιέμαι, περηφανεύομαι) και υπεραίρομαι.
3. άρδην ( = εκ θεμελίων, ριζικά, ολοκληρωτικά),
4 επηρμένος -η -ο ( = φαντασμένος)

Η ΚΛΙΣΗ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΑΙΡΩ

Α) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας: αίρω, αίρεις, αίρει, αίρουμε, αίρετε, αίρουν
Παρατατικός: ήρα, ήρες, ήρε, ήραμε, ήρατε, ήραν.
Μέλλοντας στιγμιαίος: θα άρω, θα άρεις, θα άρει, θα άρουμε, θα άρετε, θα άρουν
Μέλλοντας εξακολουθητικός: θα αίρω, θα αίρεις, θα αίρει, θα αίρουμε, θα αίρετε, θα αίρουν
Αόριστος, – Οριστική: ήρα, ήρες, ήρε, ήραμε, ήρατε, ήραν
Υποτακτική: να άρω, να άρεις, να άρει, να άρουμε, να άρετε, να άρουν
Παρακείμενος: έχω άρει, έχεις άρει, έχει άρει, έχουμε άρει, έχετε άρει, έχουν άρει
Απαρέμφατο: άρει
Μετοχή: αίροντας, και λόγιο ο αίρων (τας αμαρτίας του κόσμου)

Β) ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας: αίρομαι, αίρεσαι, αίρεται, αιρόμαστε, αίρεστε, αίρονται
Παρατατικός: αιρόμουν, αιρόσουν, αιρόταν, αιρόμασταν, αιρόσασταν, αίρονταν
Μέλλοντας στιγμιαίος: θα αρθώ, θα αρθείς, θα αρθεί, θα αρθούμε, θα αρθείτε, θα αρθούν
Μέλλοντας εξακολουθητικός: θα αίρομαι, θα αίρεσαι, θα αίρεται, θα αιρόμαστε, θα αίρεστε, θα αίρονται
Αόριστος, Οριστική: άρθηκα, άρθηκες, άρθηκε, αρθήκαμε, αρθήκατε, άρθηκαν
Υποτακτική: να αρθώ, να αρθείς, να αρθεί, να αρθούμε, να αρθείτε, να αρθούν
Παρακείμενος: έχω αρθεί, έχεις αρθεί, έχει αρθεί, έχουμε αρθεί, έχετε αρθεί, έχουν αρθεί.
Απαρέμφατο: αρθεί
Μετοχή: αιρόμενος, (λόγια: ο αρθείς, η αρθείσα, το αρθέν //και ηρμένος

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Επίσης έχουμε το άλλο ρήμα Αιρέω – Αιρώ που σημαίνει λαμβάνω, κυριεύω, συλλαμβάνω. Ιδού και μερικές Παράγωγες λέξεις: αίρεση, αιρετικός, αιρετός, αναίρεση, υπεξαίρεση, καθαίρεση, συναίρεση, διαίρεση, προαίρεση και προαιρετικός. Και ό,τι προαιρείσθε… !
Θα τα αφήσουμε όμως όλα αυτά για το Δεύτερο προαιρετικό Μάθημα και εάν το θέλετε φυσικά και εάν θα υπάρχει Δεύτερο Μάθημα!

ΚΑΙ ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΜΙΑ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ

Θέλετε η εφημερίδα μας να επισημαίνει τέτοιες γραμματικές και γλωσσικές παρατηρήσεις για όλο το αναγνωστικό μας κοινό και ιδιαίτερα για τους μαθητές του VCE της τελευταίας τάξης του Λυκείου, αλλά και για αυτούς που θέλουν να μάθουν κάτι παραπάνω, όπως μάς το τόνισε ο Σόλωνας; Η γλώσσα μας είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός για όλους μας. Όλα τα προαιρετικά μαθήματα θα προσφέρονται ΔΩΡΕΑΝ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!

Γράψτε εν συντομία τη γνώμη σας ή τηλεφωνήστε μας και τις παρατηρήσεις σας θα τις δημοσιεύσουμε με τα όνομά σας. Κι αυτό εάν φυσικά θέλετε μια τέτοια Στήλη, να ενημερώνει συνοπτικά και υπεύθυνα με μερικές γλωσσικές παρατηρήσεις, για κάτι που δεν έτυχε να το προσέξουμε ή να το ερευνήσουμε διεξοδικά και να το μάθουμε μέχρι σήμερα. Κάθε λογική σύσταση δεν θα απορριφθεί ασυζητητί και τις περιμένουμε όλες. Επιθυμούμε το περιεχόμενο της εφημερίδας να αντανακλά τις προτιμήσεις των αναγνωστών μας και θα ανταποκριθούμε καταλλήλως. Σας ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ όλους εκ των προτέρων.