Τις τελευταίες ημέρες κυκλοφόρησαν τα Πρακτικά του Συνεδρίου του 2007 που διοργάνωσε το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Flinders στην Αδελαΐδα.

Τα Πρακτικά κυκλοφόρησαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου Ελληνικής Έρευνας που έγινε στο Πανεπιστήμιο Flinders στις αρχές του Ιουλίου 2009.Πρόκειται για ένα επιβλητικό και ογκώδη τόμο 850 σελίδων. Και δεν είναι μόνο η εμφάνιση και ο όγκος των Πρακτικών που εντυπωσιάζουν. Το περιεχόμενό του απαρτίζεται από εισηγήσεις πάνω σε διάφορες πτυχές του Ελληνισμού που δόθηκαν στο Συνέδριο του 2007, στο οποίο είχαν πάρει μέρος 120 πανεπιστημιακοί και άλλοι ερευνητές από την Αυστραλία και από το εξωτερικό.

Το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Flinders λειτουργεί από το 1989. Το 1997 διοργανώθηκε το πρώτο Διεθνές Συνέδριο για έρευνες γύρω από διάφορες πτυχές του Ελληνισμού, με πρόθεση να καθιερωθεί σε ετήσια βάση. Ο φόρτος όμως εργασίας, και τα λειτουργικά έξοδα συνηγόρησαν για τη διοργάνωσή του κάθε δεύτερο χρόνο. Το Συνέδριο του 2009 ήταν το 8ο, και είχε εορταστικό χαρακτήρα, με διάφορες άλλες εκδηλώσεις για τα 20 χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του Τμήματος Ελληνικών Σπουδών.

ΠΗΓΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ

Τα πανεπιστημιακά συνέδρια είναι σημαντικά, καθότι συμβάλλουν στην έρευνα πάνω σε θέματα που εμπίπτουν στο γνωστικό τους αντικείμενο, και στην κοινοποίηση των πορισμάτων της έρευνας σε άλλα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας με παρεμφερή ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα καθήκοντα των πανεπιστημιακών δεν περιορίζονται στη διδασκαλία, δηλαδή τη μετάδοση της γνώσης στους σπουδαστές, αλλά επεκτείνονται και στη διεύρυνσή της με την έρευνα.

Τα συνέδρια δίνουν τη δυνατότητα στους πανεπιστημιακούς, αλλά και σε άλλους ερευνητές, να ανακοινώσουν τα πορίσματα των ερευνών τους, και να τα θέσουν στην κριτική αποτίμηση των συναδέλφων τους.

Αυτή είναι η μία από τις δύο συναφείς μεν, αλλά και διακριτές μεταξύ τους ωφέλειες των συνεδρίων. Η άλλη είναι η διάχυση της γνώσης και πέρα από τους κύκλους των πανεπιστημιακών, σε φιλομαθή μέλη της ευρύτερης κοινωνίας.

Ο δεύτερος ρόλος είναι εξίσου σημαντικός με τον πρώτο, γιατί η γνώση δεν πρέπει να «μαντρώνεται» στις πανεπιστημιακές «στάνες», γιατί στη γνώση δεν χωράει ελιτισμός.

Τα πρακτικά των συνεδριάσεων, ενώ αρχικά στοχεύουν στην συγκέντρωση και δημοσίευση των εισηγήσεων σε έναν τόμο, που κατατίθεται στις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες για πρόσβαση από μελλοντικούς ερευνητές, εξυπηρετούν και τον δεύτερο στόχο, δηλαδή καθιστούν τη γνώση προσβάσιμη και σε άλλα μέλη της κοινωνίας με έφεση στη μάθηση.

Ενώ ο διπλός αυτός ρόλος των πανεπιστημιακών συνεδρίων, και των πρακτικών που συγκεντρώνονται σε ειδικούς τόμους, συμβάλλει στην εν γένει άνοδο του μορφωτικού επιπέδου των μελών μιας κοινωνίας, στην περίπτωση της ελληνικής ομογένειας τα οφέλη είναι ακόμη μεγαλύτερα.

Από την όλη διαδικασία επισημαίνονται ή διασαφηνίζονται πτυχές της ιστορίας μας ή της πολιτισμικής μας παράδοσης, με την ευρεία έννοια της λέξης, που διαφορετικά θα παρέμεναν ανεξιχνίαστες, ή μη προσβάσιμες στο ευρύ κοινό.

Έχοντας επισημάνει και αυτήν τη διάσταση των πανεπιστημιακών συνεδρίων και των Πρακτικών, εκφράζω την ακόλουθη απορία, που θα ήθελα να πιστεύω πως είναι απορία και πολλών άλλων ομογενών:

Πού βρίσκονται οι ομογενειακοί συλλογικοί φορείς, στα Καταστατικά των οποίων ένας από τους κύριους στόχους είναι η προβολή των ελληνικών γραμμάτων και η διατήρηση της πολιτιστικής μας παράδοσης; Δεν θα μπορούσαν, καθένας στο μέτρο των οικονομικών του δυνατοτήτων, να στηρίξει τέτοιες πρωτοβουλίες; Και δεν μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες δολάρια…

Και πού είναι οι ομογενείς επιχειρηματίες, πολλοί από τους οποίους οφείλουν την οικονομική τους ευρωστία στους συμπατριώτες τους; Γιατί το πνεύμα των ευεργετών του ελληνικού έθνους κατά τη διάρκεια του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα δεν βρήκε μιμητές εδώ; Ιδιαίτερα όταν σχεδόν όλοι οι ευεργέτες ήταν Έλληνες της Διασποράς;

Σε ερώτησή μου για το ποια είναι η οικονομική στήριξη των συνεδρίων από την ομογένεια, ο Καθηγητής Μιχάλης Τσιανίκας, υπεύθυνος του Τμήματος Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Flinders, και ο εμπνευστής των συνεδρίων, μου έδωσε την ακόλουθη απάντηση:

«Χωρίς τη στήριξη της Κυβέρνησης Νοτίου Αυστραλίας, και της Ελληνικής και Κυπριακής Κυβέρνησης, δεν θα γινόταν τίποτε. Αυτή τη φορά η ομογένεια μας στήριξε πολύ λιγότερο και φυσικά οι ελληνικοί σύλλογοι κάνουν σαν να μην υπάρχουμε. Πλήρη σχεδόν απογοήτευση και έλλειψη “επενδυτικού” πνεύματος για το μέλλον… Ευτυχώς υπάρχουν 3-4 επιχειρηματίες, η Κεντρική Κοινότητα και λίγοι άλλοι που μας στηρίζουν. Εξαιρέσεις υπάρχουν πάντα, όπως η οικογένεια Νίκου Μαυράγγελου, που πρόσφατα ανέλαβε μια λαμπρή πρωτοβουλία να στηρίξει τις ερευνητικές μας πρωτοβουλίες».

ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΖΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΥΡΥΤΗΤΑ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΣΥΝΗ ΤΟΥΣ, ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ

Οι εισηγήσεις που περιλαμβάνονται στα Πρακτικά είναι ενταγμένες σε θεματικές ενότητες, που καλύπτουν ένα πολύ ευρύ φάσμα του ελληνικού πνεύματος και της ελληνικής ιστορίας, από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας.

Η γλώσσα των εισηγήσεων είναι η αγγλική ή η ελληνική. Οι εισηγήσεις του Συνεδρίου του 2007 είναι καταταγμένες στις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

* Κείμενα στην αγγλική γλώσσα:

Ancient Greek Philosophy and History – Greeks and Cypriots in Australia: Personal and Cultural Histories – Greeks and Cypriots in Australia: Participation in the Economy – Recent History of Greece and Cyprus – The Greek Language Abroad – Byzantium and After – Modern Greek Literature.

* Κείμενα στην ελληνική γλώσσα:

Εκπαιδευτικά/Ιστορία – Ελληνο-Αυστραλιανά Θέματα – Ελληνική Λογοτεχνία.

Ενδεικτικά δίνω τους τίτλους κάποιων εισηγήσεων, για να διαμορφώσουν οι αναγνώστες γνώμη για την ευρύτητα της θεματογραφίας:

* Ancient Greek Cosmogony

* Socrates and Leisure

* Plato on Order and Chaos

* Aristotle, Dialectic and Critical Realism

* The “Legend” of Alecos Doukas: A critical counter reading

* Cyprus in the European Union: Challenges – Opportunities – Prospects

* The New Democracy Government and the Continuing Struggle for Modernisation, 2004-2007

* The Diachronic Contribution of Greek to the Development of the English Language

* Laughter and Freedom: The theory and practice of humour in Kazantzakis

* Εξουσία και γλώσσα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Μια προσέγγιση

* Οι διαγλωσσικές επιδράσεις και η αξιοποίησή τους κατά τη διδασκαλία των Ελληνικών σε αγγλόγλωσσους: Πρόταση για ένα διαδικτυακό λεξικό

* Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Διδασκαλίας Ελληνικής Γλώσσας

* Η θρησκευτική εκπαίδευση στα Ελληνορθόδοξα Κολέγια της Αυστραλίας

* Εθνική ιδεολογία και νεοελληνική γλυπτική: Η περίπτωση των γλυπτικών απεικονίσεων των Φιλελλήνων

* Συλλογές δημοτικών τραγουδιών των Ελλήνων της Κάτω Ιταλίας

* Η πρόκληση του πολυπολιτισμού και η ελληνοαυστραλιανή Παροικία στη δεκαετία του 1970

* Η αρχαιογνωσία στο έργο του Νικηφόρου Βρεττάκου

* Τζουμάκας, Τσιόλκας, Κόκκινος: Αναπαραστάσεις της αυστραλιανής πόλης σε σύγχρονα ελληνοαυστραλιανά κείμενα

Θα ήταν ευχής έργο αν η ομογένεια της Αυστραλίας ερχόταν αρωγός στο έργο που επιτελεί το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Flinders, αλλά και των άλλων πανεπιστημίων με παρόμοια προγράμματα.

Και όπως παρατήρησε ο Καθηγητής Μιχάλης Τσιανίκας «Είναι ανάγκη, όσο μας μένει ακόμη καιρός, να συζητήσουμε το θέμα για την επένδυση του Ελληνισμού στο μέλλον, ειδικότερα μέσω παιδείας, σε όλα τα επίπεδα, γιατί ήδη διανύουμε το τελευταίο διάστημα, πριν αφομοιωθούμε. Και αυτό θα είναι πολύ άσχημο για ζωτικά συμφέροντα όχι μόνο του Ελληνισμού αλλά, πολύ περισσότερο, της ίδιας της Αυστραλίας».

Σε μια περίοδο που τα πανεπιστήμια προβαίνουν σε κλείσιμο μη βιώσιμων προγραμμάτων ή μείωση του προσωπικού τους, λόγω των μειωμένων κονδυλίων που διαθέτει η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η συνεχής λειτουργία των εναπομεινάντων Τμημάτων Ελληνικών Σπουδών θα κριθεί από την αρωγή τους από την ομογένεια.

Σαν ομογένεια θα πρέπει να μας απασχολήσει, μάλλον να μας ταρακουνήσει, το γεγονός ότι εκείνα που κατορθώσαμε πριν από 30-40 χρόνια με την αγωνιστικότητα και τη γενναιοδωρία μας, σήμερα τα βλέπουμε να φθίνουν από τον εφησυχασμό και την ιδιοτέλειά μας.

Για όσους θα ήθελαν να επικοινωνήσουν με τον Καθηγητή Μιχάλη Τσιανίκα, παραθέτω τα σχετικά στοιχεία.

Michael Tsianikas, Professor of Modern Greek
Dept of Languages – Modern Greek Section, School of Humanities, Flinders University
GPO Box 2100, ADELAIDE,  S.A. 5001
Tel: 08 8201 3850, Fax: 08 8201 2784
Email: michael.tsianikas@flinders.edu.au