ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Σε όλα τα μαθήματα που έχουν προηγηθεί μέχρι σήμερα κάναμε μία σύντομη παρουσίαση μερικών γραμματικών θεμάτων με τα βασικά τους στοιχεία. Περισσότερη έμφαση δόθηκε στα ρήματα μια και αυτά αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της Γραμματικής, αλλά και της γλώσσας περισσότερο. Ήδη γνωρίζουμε τώρα πώς ένα ρήμα κλίνεται – ήτοι πώς αλλάζει μορφές – σε όλους τους χρόνους στην Ενεργητική και Παθητική Φωνή.
Ένα απλό παράδειγμα:
Το ρήμα χάνω:
Ενεργητική Φωνή: χάνω, έχανα, έχασα, θα χάνω, θα χάσω, έχω χάσει , είχα χάσει θα έχω χάσει.
Παθητική Φωνή: χάνομαι, χανόμουν, χάθηκα, θα χάνομαι, θα χαθώ, έχω χαθεί, είχα χαθεί, θα έχω χαθεί. Μετοχή: χαμένος.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Εάν γνωρίζουμε τον Ενεστώτα, τον Αόριστο στις δύο φωνές και τη Μετοχή, τότε γνωρίζουμε να κλίνουμε το ρήμα. Ταυτόχρονα γνωρίζουμε την περισσότερη Ορθογραφία μας.
ΑΣΚΗΣΗ: Σαν το χάνω παραπάνω να κλίνετε τα ρήματα :λύνω και δένω. Εάν πάλι τα γράψετε, ήδη μάθατε ΟΛΗ την ορθογραφία τους.
Σημερινό μας θέμα είναι τα Ανώμαλα Ρήματα
ΚΑΝΟΝΑΣ: «Πολλά ρήματα δεν ακολουθούν στο σχηματισμό τους όλους τους κανόνες των άλλων ρημάτων. Παρουσιάζουν ανωμαλία ή στο θέμα: ( βλέπω – Αόριστος: είδα) ή στην κλίση: ( είδα – Υποτακτική: να δω, Προστακτική: δες, δείτε). Τα ρήματα αυτά, λέγονται ανώμαλα ρήματα».
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Θα πάρουμε το ίδιο παραπάνω ρήμα σε όλους τους χρόνους:
Ενεργητική Φωνή: βλέπω, έβλεπα, είδα (Υποτακτική: να δω, Προστακτική: δες, δείτε), θα βλέπω, θα δω, έχω δει, είχα δει, θα έχω δει.
Παθητική Φωνή: βλέπομαι, βλεπόμουν, ειδώθηκα (Υποτακτική: να ιδωθώ), θα βλέπομαι, θα ιδωθώ, έχω ιδωθεί, είχα ιδωθεί, θα έχω ιδωθεί. Μετοχή: ιδωμένος – η – ο.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το ρήμα βλέπω είναι ίσως το πιο ανώμαλο ρήμα της γλώσσας μας. Όλα τα υπόλοιπα δεν είναι και τόσο… ανώμαλα! Αλλά θα πρέπει να τα γνωρίζουμε, γιατί χρησιμοποιούνται περισσότερο από τα…ομαλά!
ΣΥΝΗΘΩΣ κάθε βιβλίο Γραμματικής στο τέλος του έχει τον κατάλογο όλων των Ανωμάλων Ρημάτων. Εκεί θα τα βρούμε όλα. Τα προσέχουμε όλα, τα μελετούμε όλα και τα μαθαίνουμε ΟΛΑ! ΠΡΟΣΟΧΗ: Όλα αυτά τα μαθαίνουν όλοι οι μαθητές, οι δάσκαλοι, οι καθηγητές, οι βουλευτές, ο Αρχιεπίσκοπος, ο Πατριάρχης, ο Πρωθυπουργός, αλλά και η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας! Γιατί όχι και εμείς;
ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Φρονώ πως η σωστή χρήση της γλώσσας δεν είναι θέμα επιλογής του καθενός μας αλλά ευθύνη όλων μας. Με αυτό το βασικό στόχο ξεκίνησε η Στήλη τούτη, γιατί η γλώσσα είναι κοινό αγαθό και ως τέτοιο πρέπει να το υπηρετούμε.
Ως βάση της γλωσσικής παιδείας και ρυθμιστικός παράγοντας μετά τη Μεταρρύθμιση του 1976, είναι η Μεγάλη Κρατική Γραμματική του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Έκδοση ΟΕΔΒ 1941. Δυστυχώς όμως ο χρόνος την έκανε ξεπερασμένη μορφή παραδοσιακής γραμματικής και δεν ανταποκρίνεται σήμερα στο επίπεδο της εξέλιξης της γλωσσολογικής θεωρίας και πρακτικής. Χρειαζόμαστε μία νέα και σύγχρονη Γραμματική η οποία να βασίζεται σε μια εμπεριστατωμένη μελέτη τής σημερινής ελληνικής γλωσσικής πραγματικότητας.
Ένα τέτοιο σημαντικό έργο δεν μπορεί να είναι παρά μόνο συλλογικό και με την ευθύνη και καθοδήγηση του κράτους. Η ατομική συνεισφορά μέχρι σήμερα έχει καταγράψει τη σωστή κατεύθυνση, αλλά ένα χρήσιμο κρατικό εργαλείο θα ήταν μία πυξίδα συλλογικής βελτίωσης για όλα τα επίπεδα διδασκαλίας και χρήσης.
Αυτό το περιμένει η Εκπαίδευση για άμεσο συντονισμό όλων και για την πρόοδο και σταθεροποίηση της γλώσσας μας. Γιατί η ακαταστασία και η πολυμορφία της γλώσσας μας κάθε λογής, μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα για όλους τους Έλληνες. Με το γλωσσικό μας Ζήτημα την πολιτικοποιήσαμε, την διαιρέσαμε και έτσι καταστρέφουμε τη συνοχή της, αλλά και το μέλλον της.
Ο νομπελίστας ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης, γράφοντας στις «Δοκιμές» του μιλάει πολύ σκληρά για την αδιαφορία των Ελλήνων προς τη γλώσσα μας και τα θλιβερά επακόλουθα:
«…όλα γίνονται στην Ελλάδα σαν να μας κινεί ένα θανάσιμο μίσος για τη λαλιά μας…», όπως το διαπιστώνουμε όλοι μας σήμερα με τις άγριες …αγγλικούρες μας. Επίσης ο άλλος μας εξαίρετος ποιητής Νίκος Γκάτσος συνοψίζει το ίδιο αίσθημα για τη γλώσσα μας με το τετράστιχο:
«Πολύ δεν θέλει ο Έλληνας
Να χάσει την λαλιά του
Και να γίνει μισέλληνας
Από την αμυαλιά του»
Η ΤΑΛΑΙΝΑ Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ
Η ταλαίπωρη και βασανισμένη, αυτό σημαίνει τάλαινα από το τάλας που δηλώνει το δυστυχή, αυτόν που υποφέρει. Μας δίνει χρυσές λέξεις έτοιμες και δωρεάν στο πιάτο, αλλά εμείς δεν τις καταδεχόμαστε σήμερα γιατί είναι πολύ …αρχαίες, και μας αρέσουν τα σόου, τα τζινς, τα σιτς και τα μπιτς!
Ακούστε και μερικά άλλα που μας δωρίζει ο Τάλας: ταλαεργός, ταλαπείριος, ταλαπενθής, ταλανίζω, ταλαντεύω, ταλάντευση και αμφιταλάντευση, τλήμονες (=καρτερικοί), τλημοσύνη (= υπομονή), ταλαίπωρος, τάλαντο, ταλέντο, ταλαντώνω, τόλμη, τολμώ, ανατέλλω, ανατολή που έγινε στα τούρκικα Anadolu!
Τάλας εγώ!= δύσμοιρος, γεμάτος βάσανα, φώναζε ο Οιδίποδας.
Από εδώ επίσης και το …αγγλικό Tolerate=υποφέρω, ανέχομαι, και tolerant= ανεκτικός, tolerance=ανοχή, tolerable=υποφερτός!! Και ο Άτλας από εδώ πήρε το όνομά του, αυτός που υποφέρει τα πάντα, όπως η γλώσσα μας στα χέρια μας!
ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΕΡΩΤΗΣΗ:
Μετά από τα δέκα πρώτα μαθήματα, χρειάζεται να συνεχιστεί η Στήλη μας «ΕΛΛΗΝΙΚΑ» για να υπενθυμίζονται όλα αυτά τα σημαντικά θέματα για τη γλώσσα μας;
Η δική μας προθυμία υπάρχει και μάλιστα προσφέρεται αυθόρμητη και δωρεάν! Θέλουμε να ακούσουμε και τις δικές σας απόψεις. Περιμένουμε!