Η ρύθμιση περιουσιακών στοιχείων (estate planning) αφορά τη διασφάλιση ότι παρέχετε στην οικογένειά σας και ότι η περιουσία σας μεταβιβάζεται εκεί που εσείς θέλετε σε περίπτωση θανάτου.

Ένας καλός σχεδιασμός ρύθμισης περιουσιακών στοιχείων θα:

– διασφαλίσει ότι η ιδιοκτησία και ο έλεγχος των περιουσιακών στοιχείων σας θα μεταβιβαστούν στους δικαιούχους που θέλετε

– ελαχιστοποιήσει τον καταβλητέο φόρο σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία και

– προστατεύσει τα περιουσιακά στοιχεία όταν οι δικαιούχοι μπορεί να εμπλακούν σε δυσκολίες, όπως πτώχευση ή διαζύγιο.

Ένας καλός σχεδιασμός ρύθμισης περιουσιακών στοιχείων πρέπει να σας προσφέρει ηρεμία και να σας βοηθήσει να αποφύγετε πιθανές επιπλοκές για τους δικαιούχους σας.

Δύο βασικοί πυλώνες οι οποίοι αποτελούν μέρος του σχεδίου ρύθμισης περιουσιακών στοιχείων σας θα είναι η διαθήκη και το superannuation.

ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΗΣ

Στη σύνταξη μίας διαθήκης είναι απαραίτητο να οριστεί τουλάχιστον ένας εκτελεστής της (executor) και ένας θεματοφύλακας της (trustee).

Γενικά, ο εκτελεστής της διαθήκης και ο θεματοφύλακας, μπορούν να είναι το ίδιο πρόσωπο, αν και οι δύο έχουν διαφορετικές αρμοδιότητες.

Ο ρόλος του εκτελεστή της διαθήκης είναι να διαχειριστεί τα περιουσιακά στοιχεία σας σύμφωνα με τους όρους της διαθήκης.

Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

(α) εντοπισμός της διαθήκης και οργάνωση της κηδείας

(β) εξακρίβωση των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων

(γ) εκπλήρωση των υποχρεώσεων

(δ) διανομή του υπόλοιπου των περιουσιακών στοιχείων και προετοιμασία μίας έκθεσης διανομής και δήλωσης για τους δικαιούχους

(ε) υποβολή φορολογικών δηλώσεων και πληρωμή φόρων και άλλων υποχρεώσεων που οφείλει ο θανών και

(στ) αίτηση για επικύρωση της διαθήκης.

Ο ρόλος του θεματοφύλακα της διαθήκης ξεκινά όταν τα περιουσιακά στοιχεία έχουν μεταβιβαστεί, αλλά ορισμένα από αυτά διατηρούνται σε κάποιο ειδικό λογαριασμό (trust) για παράδειγμα, μέχρι ο δικαιούχος να φτάσει σε κάποια συγκεκριμένη ηλικία.

Συμβουλή – Το ποιον θα επιλέξετε ως εκτελεστή και θεματοφύλακα της διαθήκης και πόσους θα επιλέξετε, εξαρτάται από την πολυπλοκότητα των περιουσιακών στοιχείων και των οικογενειακών σχέσεων. Γι’ αυτό επιλέξετε με σύνεση και ζητήστε ανεξάρτητες νομικές συμβουλές.

ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟ

Επιπρόσθετα με τη σύνταξη μίας Διαθήκης, κατά το διάστημα της σύνταξής της, ο ενδιαφερόμενος μπορεί επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο να ορίσει πληρεξούσιο (power of attorneys).

Το πληρεξούσιο είναι νομικά έγγραφα που σας επιτρέπουν να ορίζεται κάποιον ώστε να μπορεί:

– Να λάβει αποφάσεις για εσάς (έναν αναπληρωτή υπεύθυνο να αποφασίζει για εσάς)

– Να σας υποστηρίζει στο να λάβετε και να εφαρμόσετε αποφάσεις σας.

Εάν ορίσετε μόνιμο πληρεξούσιο, ορίζεται έναν αναπληρωτή υπεύθυνο λήψης αποφάσεων.

Εάν ορίσετε μόνιμο πληρεξούσιο, διατηρεί τη δυνατότητα λήψης αποφάσεων ακόμη και όταν εσείς δεν μπορείτε να λάβετε αποφάσεις, λόγω τραυματισμού ή ασθένειας.

Ο ορισμός ενός μόνιμου πληρεξούσιου είναι ένας τρόπος να σχεδιάσετε για το μέλλον.

Ορίζοντας μόνιμο πληρεξούσιο, μπορείτε να επιλέξετε ποιος θα λαμβάνει σημαντικές οικονομικές και προσωπικές αποφάσεις για εσάς, όπως πού θα ζήσετε ή τι θα συμβεί στο σπίτι σας, αν καταστείτε μη ικανός να μπορείτε να λάβετε αυτές τις αποφάσεις στο μέλλον.

Συμβουλή – Το ποιον θα επιλέξετε ως πληρεξούσιο, και πόσους πληρεξούσιους θα επιλέξετε, εξαρτάται από την πολυπλοκότητα των περιουσιακών στοιχείων και των οικογενειακών σχέσεων. Γι’ αυτό επιλέξετε με σύνεση και ζητήστε ανεξάρτητες νομικές συμβουλές.

Ωστόσο, μπορεί να θέλετε να επιλέξετε ένα γενικό, μη μόνιμο πληρεξούσιο, το οποίο κυρίως χρησιμοποιείται για συγκεκριμένο σκοπό και προκαθορισμένη χρονική περίοδο. Δεν είναι μόνιμο. Για παράδειγμα, μπορεί να επιλέξετε να ορίσετε γενικό, μη μόνιμο πληρεξούσιο, επειδή είστε στο εξωτερικό για μία χρονική περίοδο και να θέλετε κάποιον να λάβει οικονομικές αποφάσεις για εσάς κατά την περίοδο αυτή.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΠΙΘΥΜΙΩΝ

Η επιστολή επιθυμιών (letter of wishes) προορίζεται να παρέχει γενική καθοδήγηση σε έναν εκτελεστή διαθήκης ή θεματοφύλακά της, για τα περιουσιακά στοιχεία κάποιου μετά το θάνατό του.

Παρότι το έγγραφο νομικά δεν είναι δεσμευτικό, μπορεί να ενέχει ισχυρή ηθική επιρροή. Μία επιστολή επιθυμιών είναι ένα πολύ προσωπικό έγγραφο και μπορεί να αφορά με μία σειρά θεμάτων, όπως:

(α) επιθυμίες σε σχέση με περιουσιακά στοιχεία τα οποία ο θανών είχε υπό τον έλεγχό του, αποτελεσματικά, κατά τη διάρκεια της ζωής του, αλλά δεν αποτελούν μέρος της κληρονομιάς. Για παράδειγμα καταθέσεις σε οικογενειακά trusts, superannuation ή εξωχώριες οντότητες ή εξωχώρια περιουσιακά στοιχεία.

(β) τα ονόματα των συμβούλων ή οικογενειακών φίλων από τους οποίους πρέπει να ληφθεί βοήθεια για οικονομικό σχεδιασμό, λογιστικές υπηρεσίες, νομικές συμβουλές, ασφαλιστική μεσιτεία, μεσιτεία για μετοχές, θρησκευτική καθοδήγηση ή άλλα ζητήματα

(γ)  προσωπικά περιουσιακά στοιχεία, ιδιαίτερα εκείνα με συναισθηματική αξία, όπως κοσμήματα, είδη συλλογής, άλλα προσωπικά είδη ή οικογενειακά είδη συλλογής

(δ) τυχών φιλανθρωπίες ή σκοποί που ο θανών θα ήθελε οι δικαιούχοι να λάβουν υπόψη

(ε) την τοποθεσία σημαντικών εγγράφων όπως τίτλοι, αρχεία και οικονομικές πληροφορίες

(στ) οποιεσδήποτε επιθυμίες ή οδηγίες όπως για το πώς βρέφη πρέπει να φροντίζονται

(ζ)  οδηγίες σε σχέση με την κηδεία και την ταφή και

(η) οποιοδήποτε άλλα θέματα που ο θανών θα ήθελε οι εκτελεστές της διαθήκης και οι θεματοφύλακες αυτής να λάβουν υπόψη.

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΕ SUPERANNUATION Ή ΣΕ SMSF

Η πληρωμή παροχών από ένα αυτοδιαχειριζόμενο (self-managed) superannuation fund (SMSF), συμπεριλαμβανομένων επιδομάτων που πληρώνονται κατά το θάνατο ενός μέλος του, καλύπτεται από κανόνες που περιέχονται στον κανονισμό (trust deed) του SMSF και όχι στη διαθήκη του μέλους που απεβίωσε.

Το υπόλοιπο των συνταξιοδοτικών παροχών (superannuation benefits) πρέπει σε γενικές γραμμές να πληρωθούν κατά το θάνατο, εκτός και αν ο θανών λάμβανε σύνταξη από το ταμείο και ως εκ τούτου υπάρχει πρόσωπο που θα λαμβάνει τη σύνταξη (reversionary pensioner).

Ωστόσο, υπό τους νόμους για το superannuation, επιτρέπεται η πληρωμή επιδόματος λόγω θανάτου από το superannuation σε μία σύζυγο και/ή σε ανήλικα παιδιά, ως μία ή περισσότερες συντάξεις, ακόμη και αν ο θανών ήταν σε φάση συλλογής πόρων, εφόσον οι δικαιούχοι είναι μέλη του ταμείου.

Άλλη σημαντική πτυχή σε σχέση με παροχές από ταμείο superannuation που αφορούν θάνατο σχετίζεται με τον δεσμευτικό ορισμό δικαιούχου (Binding Death Benefit Nomination – BDBN).

Σε γενικές γραμμές, μέλος (trustee) του ταμείου superannuation, αποφασίζει σε ποιον θα καταβληθεί το επίδομα λόγω θανάτου. Το μέλος καθοδηγείται από έγγραφο ορισμού (nomination form) που παρέχει το μέλος.

Ωστόσο, αν δεν υπάρχει ορισμός, ο θεματοφύλακας μπορεί να πληρώσει απευθείας το επίδομα σε εξαρτώμενα άτομα (dependants) ή στο νομικό εκπρόσωπο (executor) των περιουσιακών στοιχείων του θανόντα και γι’ αυτό δεν αποτελούν μέρος των προβλέψεων της διαθήκης, οι οποίες είναι προτιμητέες αν υπάρχει πιθανότητα προσβολής της διαθήκης.

Συμβουλή – Παρότι ο δεσμευτικός ορισμός δικαιούχου (BDBN) παρέχει βεβαιότητα, είναι επίσης μη ευέλικτος. Αν ένα ταμείο είναι SMSF και τα εναπομείναντα μέλη του αυτού είναι απολύτου εμπιστοσύνης, μπορεί να είναι προτιμητέο να μη συνταχθεί BDBN, αλλά να επιτραπεί στα μέλη να αποφασίσουν τον καλύτερο τρόπο να πληρωθούν τα επιδόματα δεδομένης της θέσης των δικαιούχων κατά τη συγκυρία αυτή.

Για παράδειγμα αν ένας δυνητικός δικαιούχος βρίσκεται σε κίνδυνο πτώχευσης ή διαζυγίου, ίσως δεν είναι επιθυμητό να πληρωθούν οι παροχές απευθείας σε αυτόν.

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

Ως γενική οδηγία, ενώ κάθε Πολιτεία και Περιοχή έχει το δικό της σχετικό δίκαιο, γενικά το αρμόδιο δικαστήριο θα εκδώσει εντολή υπέρ ενός ατόμου το οποίο διεκδικεί περιουσιακά στοιχεία, μόνο όταν ο θανών δεν έχει κάνει επαρκή πρόβλεψη για το πρόσωπο συντάσσοντας τη διαθήκη. Ο συντάκτης της διαθήκης πρέπει να το λάβει υπόψη επίσης.

Η καλύτερη επιλογή πρέπει να εξετάσει όχι μόνο  τις φορολογικές επιπλοκές, αλλά επίσης ζητήματα όπως η ευελιξία, ο έλεγχος και η προστασία των περιουσιακών στοιχείων για μελλοντικές γενιές της οικογένειας.

Επόμενα βήματα – Αν έχετε αμφιβολία σχετικά με τη συνολική διαδικασία ως προς την κατάρτιση της διαθήκης, τότε χρειάζεται να ζητήσετε νομική συμβουλή από τον δικηγόρο σας.

 

Τόνι Αναμουρλής (CTA) (SSA)

Δικηγόρος Διεθνούς Φορολογικού Δικαίου και Ακαδημαϊκό

BA LLB LLM MTax GradDipLegPra