Απ’ την αρχή σχεδόν του 2020 το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας βρέθηκε, και συνεχίζει να βρίσκεται, στο μάτι ενός μεγάλου κυκλώνα. Κυριολεκτικά (όπως στην Ελλάδα με τον «Ιανό») αλλά και μεταφορικά. Στην Αυστραλία, ποδαρικό του νέου έτους έκαναν οι ολέθριες πυρκαγιές. Το κακό όμως συνεχίστηκε κι επιδεινώθηκε (όχι μόνο στους Αντίποδες αλλά και παγκοσμίως) με τη νέα πληγή του COVID-19. Οι συνέπειες γνωστές και οδυνηρές. Ρεκόρ θανάτων (πλησιάζουν το ένα εκατομμύριο), παγκόσμια οικονομική ύφεση (εφάμιλλη με εκείνη του κραχ του 1929), ρεκόρ ανεργίας, αυτοκτονιών, απελπισίας, κλπ.
Μ’ ένα λόγο, μια κατάσταση αβεβαιότητας, απαισιοδοξίας και μαυρίλας (“doom and gloom”).Αναμφίβολα η φετινή χρονιά δεν είναι απ’ τις καλύτερες που γνώρισε η ανθρωπότητα. Ωστόσο, παρόλο που κατανοώ απόλυτα τη σοβαρότητα και τα μύρια αδιέξοδα της όλης κατάστασης (ατομικά, κοινωνικά, εθνικά, παγκόσμια) δυσκολεύομαι να συμμεριστώ τη γενικότερη εικόνα “doom and gloom” με την οποία μας βομβαρδίζουν νυχθημερόν όλα τα ΜΜΕ. Διότι, απλούστατα, υπήρξαν και υπάρχουν πολύ χειρότερα. Δεν είναι πια και το τέλος του κόσμου!
Μόλις πριν λίγες μέρες, ψάχνοντας να βρω κάτι μες στο αχανές χαρτοβασίλειό μου «ψάρεψα» απροσδόκητα ένα κείμενο που με ξάφνιασε ευχάριστα. Μου το είχαν στείλει κάποιοι φίλοι (όπως συχνά συμβαίνει) πριν χρόνια και το είχα σχεδόν ξεχάσει. Ξαναδιαβάζοντάς το προσεκτικά, διαπίστωσα πόσο συνηγορούσε υπέρ των αισιόδοξων απόψεών μου. Επειδή θεώρησα ότι παραμένει πάντα σοφό και διαχρονικά επίκαιρο, σκέφτηκα να το μοιραστώ με τους αναγνώστες μου. Λίγο πριν την «ανακάλυψη» – παραδόξως – είχα απολαύσει το πάλαι ποτέ σουξέ των Κατσιμιχαίων «Don’t Worry Be Happy». Απολαύστε το ως προοίμιο:
«Άμα σε πιάσουνε με κάνα ψύλλο και σε λυσσάξουνε στο ξύλο… / Don’t Worry Be Happy / Υπάρχουν και χειρότερα μα θα στα πω αργότερα / Don’t Worry Be Happy / Άμα ξυπνήσεις μέσα στη φυλακή και δεν σου εξηγεί κανένας γιατί… / Don’t Worry Be Happy / Δεν είναι ανάγκη να το ξέρεις κι εσύ τους φτάνει που το ξέρουν αυτοί / … / Don’t Worry Be Happy / Είμαστε όλοι ένοχοι. Κι εγώ κι εσύ και η γάτα μου μαζί / Don’t Worry Be Happy / Άμα ξυπνήσεις και έχεις βγάλει ουρά, αν κοιταχτείς και έχεις βγάλει βυζιά… / Don’t Worry Be Happy / Άμα η κόρη σου σε λέει μπαμπά ενώ ο γιος σου σε φωνάζει μαμά… / Don’t Worry Be Happy / Δεν είναι αυτό για να σ’ ανησυχεί, είναι μια ψιλομετάλλαξη… / Don’t Worry Be Happy / Και τι με νοιάζει εμένα δηλαδή, εγώ θα γίνω σταρ του MTV / Don’t Worry Be Happy / Κι αν τα ρουθούνια μου μείνουν μισά, κανένα πρόβλημα θα βάλω χρυσά. / … / Don’t Worry Be Happy».
Και τώρα το κείμενο-κελεπούρι:
18 ΛΟΓΟΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ
Εάν υποθέσουμε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός της γης μειωνόταν στο μέγεθος ενός χωριού 100 κατοίκων, τότε θα είχαμε τις εξής αναλογίες: Ασιάτες 57, Ευρωπαίοι 21, Αμερικάνοι (Βορά και Νότου) 14, Αφρικανοί 8. Ο αριθμός των φύλων: άντρες 52, γυναίκες 48, ετεροφυλόφιλοι 89, ομοφυλόφιλοι 11. Έγχρωμοι 70, λευκοί 30.
Απ’ αυτούς 80 θα διαβιούσαν σε κάκιστες συνθήκες, 70 θα ήταν αναλφάβητοι, 50, ανειδίκευτοι, 1 θα πέθαινε, 2 θα γεννιούνταν, 1 θα είχε υπολογιστή, κι 1 ανώτατη εκπαίδευση.
Η παραπάνω εικόνα (σε μικρογραφία) είναι ενδιαφέρουσα αλλά και σημαντική, διότι αποτελεί έναυσμα προβληματισμού αναφορικά με τη στάση μας απέναντι στη ζωή γενικότερα. Ιδίως για την ανάγκη αναστοχασμού της κατάστασής μας. Και, βέβαια, κυρίως δε για καλλιέργεια (παιδεία), αλληλοκατανόηση και αλληλεγγύη – μεταξύ πολλών άλλων. Αρκεί μόνο να αναλογιστούμε σοβαρά τα εξής:
Πρώτον: εάν το πρωινό ξύπνησες υγιής, είσαι πιο χαρούμενος από 1.000.000 ανθρώπους που δεν θα είναι ζωντανοί έως την άλλη εβδομάδα!
Δεύτερον: Εάν δεν είχες την ατυχία να ζήσεις πόλεμο, φυλάκιση, βασανιστήρια ή πείνα, τότε είσαι ασύγκριτα πιο χαρούμενος από 500.000.000 ανθρώπους του πλανήτη μας!
Τρίτον: Εάν έχεις τη δυνατότητα και πολυτέλεια να μπεις σε μια εκκλησία χωρίς το φόβο της φυλάκισης ή του θανάτου, τότε είσαι πολύ πιο ευτυχισμένος από 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους του πλανήτης μας!
Τέταρτον: Εάν έχεις στέγη, κρεβάτι, ψυγείο, τρόφιμα, ρούχα και παπούτσια, τότε είσαι πλουσιότερος από το 75% των κατοίκων του πλανήτη μας!
Πέμπτον: Εάν διαθέτεις τραπεζικό λογαριασμό, χρήματα στο πορτοφόλι σου και κάποια νομίσματα στον κουμπαρά σου, τότε ανήκεις στο 8% των κατοίκων του πλανήτη μας που ζουν πολύ ικανοποιητικά!
Έκτον: Εάν μπορείς και διαβάζεις αυτό το κείμενο, είσαι 3 φορές τυχερός διότι: (α) κάποιος σε θυμήθηκε, (β) δεν ανήκεις στα δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους του πλανήτη μας που είναι αναλφάβητοι, και (γ) έχεις υπολογιστή (εάν διαβάζεις αυτό το κείμενο ηλεκτρονικά).
Έβδομον: Ένας σημαντικότατος παράγοντας της ευτυχίας σου είναι το «γέλιο». Διότι ενισχύει και βελτιώνει το ανοσοποιητικό και καρδιαγγειακό σύστημα, ανεβάζει με φυσικό τρόπο τη διάθεση, και αυξάνει την μακροζωία. Οι μαγικές ιδιότητες του γέλιου περιγράφονται από επιστημονικές έρευνες ως εξής:
1. Τα μωρά δεν γελούν παρά μόνο αφού συμπληρώσουν 3 μήνες ζωής.
2. Όταν γελάμε, ο αέρας που εκπνέουμε φεύγει από τους πνεύμονες με ταχύτητα 96 χλμ. την ώρα.
3. Χρησιμοποπιούμε 17 μυς του προσώπου μας για να γελάσουμε και 47 για να κατσουφιάσουμε.
4. Οι χαρούμενοι άνθρωποι έχουν 40% μειωμένο κίνδυνο για καρδιοπάθεια συγκριτικά με τους απαισιόδοξους.
5. 17 λεπτά γέλιου την ημέρα, αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής σας κατά μία ημέρα.
6. Ένα 6χρονο παιδί γελά κατά μέσο όρο 300 φορές την ημέρα. Ένας ενήλικας γελά μόλις 15 φορές την ημέρα.
7. Οι χαμογελαστοί σερβιτόροι παίρνουν 50% περισσότερα φιλοδωρήματα από τους αγέλαστους συναδέλφους τους.
8. Ένα καλό γέλιο μπορεί να διαρκέσει μία ώρα.
9. Οι περισσότεροι γελαστοί άνθρωποι ζουν στην Κούβα και τη Βραζιλία. Στον αντίποδα βρίσκονται οι κάτοικοι των σκανδιναβικών χωρών (εξού και τα μεγαλύτερα ποστά αυτοκτονιών τους παγκοσμίως).
10. Οι επιστήμονες έχουν καταγράψει 18 είδη χαμόγελου.
11. Πρέπει να χαμογελάσετε περίπου 250.000 φορές για να κάνετε μία ρυτίδα.
12. Το να γελάσετε 100 φορές ισοδυναμεί με το να κάνετε 10-15 λεπτά ποδήλατο.
13. 15 λεπτά γέλιου έχουν τα ίδια οφέλη με 2 ώρες ύπνου.
14. Σύμφωνα με έρευνα του Γερμανού ψυχολόγου Δρ Michael Titze, τη δεκαετία του ’50, οι άνθρωποι γελούσαν κατά μέσο όρο 18 λεπτά την ημέρα. Σήμερα, είναι 4-6 λεπτά την ημέρα.
15. Έρευνα του Πανεπιστημίου Vanderbilt διαπίστωσε ότι με το γέλιο καίμε λίγο παραπάνω από μία θερμίδα ανά λεπτό.
16. Το γέλιο ακούγεται το ίδιο σε όλους τους πολιτισμούς και όλες τις κουλτούρες. Οι επιστήμονες, μάλιστα, πιστεύουν ότι το γέλιο συνέβαλε στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των προγόνων μας. Ο ήχος του γέλιου είναι τόσο κοινός και οικείος που είναι αναγνωρίσιμος ακόμη και αν παιχτεί ανάποδα στο μαγνητόφωνο.
17. Με το γέλιο ο εγκέφαλος απελευθερώνει τις βήτα-ενδορφίνες, τις φυσικές οπιούχες ουσίες με αναλγητική δράση.
18. Το γέλιο ρίχνει τα επίπεδα της κορτιζόλης, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο το ανοσοποιητικό σύστημα και αποτρέποντας την εμφάνιση ασθενειών.
Κλείνοντας, χρειάζεται να θυμάστε πάντα και τις εξής παραινέσεις των σοφών:
– Δούλεψε σαν να μην χρειάζεσαι λεφτά
– Αγάπα σα να μη σε πλήγωσε κανείς
– Χόρεψε σα να μη σε βλέπει κανείς
– Τραγούδα σα να μην σ’ ακούει κανείς
– Ζήσε σα να ήταν η γη ένας παράδεισος!
Υ.Γ.: Κι επειδή το lockdown συνεχίζεται στη Μελβούρνη, ως επίλογος, ας μας κρατήσει ευχάριστη συντροφιά ένα άλλο επίκαιρο και χιλιοπαιγμένο φέτος στην Ελλάδα τραγούδι. Άυτό του αλησμόνητου Λουκιανού Κηλαηδόνη «Θα κάτσω σπίτι»:
«Θα κάτσω σπίτι, θ’ αράξω σπίτι / λοιπόν απόψε δεν πρόκειται να βγω / Θα κάτσω σπίτι, θ’ αράξω σπίτι / κι άμα πεινάσω τηγανίζω καν’ αυγό // Και όταν ακούω να χτυπάει το τηλέφωνο / θα το κοιτάζω και δε θα απαντώ / γιατί όταν χτυπάει το τηλέφωνο / εννιά φορές στις δέκα είναι για κακό / γι’ αυτό / Θα κάτσω σπίτι, θ’ αράξω σπίτι / οχυρωμένος κι από μέσα το κλειδί / Θα κάτσω, σπίτι, θ’ αράξω σπίτι / γιατί αυτό το έργο το ’χω ξαναδεί // Θα κάτσω σπίτι, θ’ αράξω σπίτι / σεισμός να γίνει, δεν πρόκειται να βγω / Θα κάτσω σπίτι, θ’ αράξω σπίτι / κι ας με ξεγράψουν τα ρεμάλια απ’ αρχηγό // Γιατί αν βγω θα προκύψει κανά μπλέξιμο / κι ένας Θεός ξέρει πού θα κοιμηθώ / και όπως λεν οι ινδιάνοι για το μπλέξιμο / εννιά φορές στις δέκα είναι για κακό / γι’ αυτό / Θα κάτσω σπίτι, θ’ αράξω σπίτι /και δε σκοπεύω από δω να κουνηθώ…».
*Ο Γιάννης Βασιλακάκος είναι πανεπιστημιακός (νεοελληνιστής) και συγγραφέας 23 βιβλίων και 5 μεταφρασμένων. Υπήρξε αρθρογράφος στην αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα», ενώ έχει συνεργαστεί και με: «Το Βήμα της Κυριακής», «Ελευθεροτυπία» και «Αυγή», καθώς και με την αυστραλιανή εφημερίδα «The Age».