Αναμφισβήτητα, η περιοχή του Όκλι έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια ως η ελληνική γωνιά της Μελβούρνης για την πολυπληθή ελληνική παροικία.
Την επόμενη φορά, καθώς απολαμβάνετε το καφεδάκι σας ή το ουζάκι σας, φέρτε στο μυαλό σας το νεαρό George Foot, γεννημένο στο Όκλι, την 1η Αυγούστου 1919, ο οποίος κατατάχτηκε στο στρατό στα 21 του και βρέθηκε να μάχεται κατά των Ναζί στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το Τάγμα του 2/7, έπρεπε να αναχαιτίσει την προέλαση των Γερμανών από τον βορρά, προσπάθεια που κατέληξε σε επιτυχείς οπισθοχωρήσεις υπό εναέριες επιθέσεις. Έτσι οι στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων κατάφεραν να φτάσουν έως τη Λάρισα και οπισθοχώρησαν στα περάσματα του Δομοκού και του Μπράλου.
Στις 24 Απριλίου άρχισαν να κατευθύνονται νότια, περνώντας από την Ελευσίνα, έπειτα το χωριό Μύλοι κοντά στο Ναύπλιο και ταξιδεύοντας όλο το βράδυ, έφτασαν τα ξημερώματα της 26ης Απριλίου στην Καλαμάτα. Εκεί το μεγαλύτερο μέρος του Τάγματος επιβιβάστηκε σε πολεμικό πλοίο με προορισμό την Κόστα Ρίκα στις 4.00 ξημερώματα της 27ης Απριλίου.
Καθώς το πλοίο απέπλεε μεσ’ το σκοτάδι, ο George συνειδητοποίησε ότι ήταν ανάμεσα στους 51 οδηγούς του τμήματος που έμειναν πίσω. Το ταξίδι για την Κρήτη θα αποδεικνυόταν επικίνδυνο με το πλοίο τους να βομβαρδίζεται και τους στρατιώτες να πρέπει να μεταβιβαστούν σε άλλα πλοία καταμεσής της θάλασσας, πριν φτάσουν με ασφάλεια στο λιμάνι της Σούδας.
Η Οδύσσεια του George ξεκινούσε στην Καλαμάτα και μας την περιγράφει με λεπτομέρειες στο προσωπικό του ημερολόγιο το οποίο έχει καταχωρηθεί στα στρατιωτικά αρχεία του Australian War Memorial.
Το απόγευμα της 28ης Απριλίου άρχισε η μάχη, με τους Γερμανούς να επιτίθονται από τη θάλασσα. Τα ξημερώματα της 29ης δόθηκε η εντολή από τον στρατηγό των συμμαχικών δυνάμεων να παραδοθούν στους Γερμανούς στις 5.30πμ.
Οκτώ χιλιάδες στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων, μεταξύ αυτών και ο George, έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ της γερμανικής αιχμαλωσίας ή της απόδρασης και με κίνδυνο της ζωής τους να φτάσουν στην Κρήτη. Ο George πήρε το ρίσκο να δραπετεύσει.
Μαζί με άλλους εκατό -ίσως και χίλιους- στρατιώτες επιβιβάστηκαν σε φορτηγά έως εκεί που πήγαινε ο δρόμος και έπειτα κατευθύνθηκαν πεζοί προς τις ακτές της Μάνης.
Δεν γνώριζαν αν θα καταφέρουν να φύγουν από την ηπειρωτική Ελλάδα, το μόνο που ήλπιζαν είναι ότι κάπως θα τα κατάφερναν. Ίσως έπρεπε να αγοράσουν μία βάρκα για να πλεύσουν προς την Κρήτη ή τη Βόρεια Αφρική ή ακόμη το Βασιλικό Ναυτικό να επέστρεφε για να τουςπερισυνελέξει από τη Μάνη. Η ελπίδα αυτή ήταν η κινητήρια δύναμη για να συνεχίσουν.
Η απόδρασή του ξεκίνησε με τις στρατιωτικές δυνάμεις της 17ης Ταξιαρχίας. Οι στρατιώτες έφυγαν οδηγώντας τρία φορτηγά που δεν είχαν καταστραφεί και βγήκαν από την πόλη. Δύο μίλια πιο πέρα άκουσαν φήμες ότι οι Γερμανοί κατέλαβαν ένα χωριό και κάποιοι στρατιώτες εγκατέλειψαν την προσπάθεια. Ο George και άλλοι τριάντα συνέχισαν την προσπάθεια απόδρασης και έφτασαν με το φορτηγό στο χωριό Σελινίτσα.
Παρ΄ότι ο George δεν το αναφέρει, από δική μου έρευνα προκύπτει ότι πέρασαν από τη Σελινίτσα και την Καρδαμύλη, την Τραχήλα και ίσως πιο νότια το Λιμένι, αλλά το τελευταίο είναι πιο απίθανο σενάριο.
Το πρωί της 30ής Απριλίου, παρά το φόβο των γερμανικών επιθέσεων, οι στρατιώτες συνέχισαν την πεζοπορία παραλιακά ελπίζοντας ότι θα βρουν μια βάρκα που θα τους πάρει από την ηπειρωτική Ελλάδα και θα τους οδηγήσει προς την ελευθερία. Πέντε μίλια πιο πέρα συνάντησαν και άλλους στρατιώτες που είχαν ήδη βρει μια μεγάλη ψαρόβαρκα και επιβιβάστηκαν στις 1.30μμ για το ταξίδι τους.
Καθώς, όμως, προσπαθούσαν να βάλουν μπρος τη μηχανή, οι Γερμανοί άρχισαν να τους βομβαρδίζουν και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη βάρκα η οποία και πήρε φωτιά. Οι στρατιώτες έπρεπε να κολυμπήσουν στη στεριά χάνοντας όλο τους τον εξοπλισμό και τα πολεμοφόδια. Αφήνοντας πίσω είκοσι νεκρούς, ο George και οι υπόλοιποι επιζώντες συνέχισαν την πεζοπορία.
Ο George περιγράφει το δρόμο που ακολούθησαν ως κακοτράχαλο καθώς περπατούσαν παραλιακά στα βράχια χωρίς μπότες και φορώντας τα λιγοστά ρούχα που τους έδωσαν οι ντόπιοι. Οι ντόπιοι, επίσης, τους συμβούλεψαν να πάνε σε ένα χωριό, που δεν αναφέρει το όνομά του, γιατί είχαν δει βρετανικά πολεμικά πλοία. Πιθανότατα να ήταν το χωριό Τραχήλα, όπου και έφτασαν στις 8 το βράδυ. Εκεί συνάντησαν και άλλους στρατιώτες και όλοι μαζί περίμεναν το πολυπόθητο πλοίο.
Ο George γράφει ότι ο διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων είχε αποφασίσει να παραδοθούν το επόμενο πρωί. Όμως ο George δεν εγκατέλειψε την ελπίδα της απόδρασης. Από τους γύρω λόφους οι στρατιώτες ανέλαβαν μεταξύ τους σκοπιά και παρατηρούσαν μήπως πλησιάσει κάποιο συμμαχικό πλοίο στη στεριά.
Ήταν βράδυ πια όταν προσέγγισε ένα συμμαχικό πλοίο, έδωσε σήμα και δόθηκαν οδηγίες για την εκκένωση. Σύντομα πλησίασε μία βάρκα σε προκαθορισμένη ώρα και μετέφερε τους στρατιώτες στο πλοίο. Η μητέρα του George πίσω στην Αυστραλία θα ένιωθε ανακουφισμένη, γνωρίζοντας ότι ο γιος της τα κατάφερε.
Ο George δεν αναφέρει το όνομα του πλοίου, αλλά γνωρίζουμε ότι πρόκειται για ένα από τα τρία πλοία του βρετανικού πολεμικού ναυτικού που στάλθηκαν να διασώσουν τους στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων, το HMS Hero, το HMS Kimberley και το HMS Isis.
Οι 235 στρατιώτες που διασώθηκαν μεταφέρθηκαν στην Κρήτη υπό τις εναέριες επιθέσεις των Γερμανών εκείνο το βράδυ της 30ής Απριλίου προς την 1η Μαΐου. Έχοντας επιβιώσει όλων αυτών των περιπετειών, ο George κλείνει την καταγραφή του με τη φράση «ήταν ένα θαυμάσιο έργο εκ μέρους του Πολεμικού Ναυτικού».
Από την Κρήτη πέρασε στη Μέση Ανατολή τον Μάιο, υπηρέτησε στη Νέα Γουινέα, προβιβάστηκε στο βαθμό του υπολοχαγού και έπειτα επέστρεψε στην Αυστραλία, παντρεύτηκε και έζησε στο Mount Waverley. Τιμήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση με το μετάλλιο Greek Campaign Medal.
Αξιοσημείωτη είναι η βοήθεια που προσέφεραν οι ντόπιοι Έλληνες στους στρατιώτες δίνοντάς τους ρούχα, τα απαραίτητα μέσα απόδρασης και πληροφορίες για τις κινήσεις των συμμαχικών πλοίων.
Ο στρατιώτης Syd Grant κατάφερε να φωτογραφίσει αυτούς που τον βοήθησαν στην Τραχήλα και η φωτογραφία αποτελεί μέρος της μοναδικής συλλογής που βρίσκεται στο Πολιτειακό Μουσείο της Μελβούρνης.
Οι ιστορίες του George και του Syd, καθώς και του λοχία Alfred Huggins, θα είναι μέρος του νέου μου βιβλίου με τίτλο «Grecian Adventure – Stories from Greece’s WW2 Anzac Trail» το οποίο και θα κυκλοφορήσει με τον εορτασμό της επετείου των 80 χρόνων της ελληνικής εκστρατείας.
Στους επόμενους μήνες θα τοποθετηθεί τιμητική πλάκα στην Τραχήλα Μεσσηνίας στη μνήμη όσων στρατιωτών διασώθηκαν από τη Μάνη αλλά και των ντόπιων που τους βοήθησαν. Αυτό είναι μια πρωτοβουλία της Παμμεσσηνιακής Αδελφότητας Μελβούρνης που με χαρά βοήθησα για τη διεκπεραίωση της προσπάθειας.
*Ο Jim Claven είναι ιστορικός, συγγραφέας του βιβλίου Lemnos & Gallipoli Revealed: A Pictorial History of the Anzacs in the Aegean, 1915-16. Ερευνά την ελληνική συμβολή στην ιστορία των ANZACs και ολοκληρώνει τη συγγραφή του νέου του βιβλίου Grecian Adventure – Stories from Greece’s WW2 Anzac Trail. Η έκδοση του βιβλίου υποστηρίζεται από την κυβέρνηση της Βικτώριας, τη Παμμεσσηνιακή Αδελφότητα Μελβούρνης και την εφημερίδα «Νέος Κόσμος». Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί του ηλεκτρονικά στο jimclaven@yahoo.com.au