Μία από τις μαχητικές εκείνες γυναίκες που υπήρξαν σημαντικές αγωνίστριες του αριστερού και συνδικαλιστικού κινήματος της Αυστραλίας, ήταν η Ελληνοαυστραλή Della Elliott (Ντέλλα Έλλιοττ).
Η Ντέλλα Έλιοτ (πρώην Νίκολας) ήταν μέλος των Young Communist League (YCL – Ένωση Νέων Κομμουνιστών), Κομμουνιστικού Κόμματος Αυστραλίας (CPA) και σημαίνων στέλεχος του συνδικάτου υπαλλήλων γραφείου Ν.Ν.Ουαλίας και του Seamen’s Union (Ένωση Ναυτών).
Η Ντέλλα γεννήθηκε ως Κονδυλία Ξενοδόχου (Kondelea Xenodohos) στη Μελβούρνη στις 23 Δεκεμβρίου 1917. Ο πατέρας της, Νικόλαος, είχε μεταναστεύσει από την Ελλάδα το 1910, και μετά την εργασία του στα ζαχαροκάλαμα του Κουίνσλαντ, διαχειριζόταν ένα fish and chip.
Η μητέρα της, Άγκνες, ήταν Αυστραλή και είχε εργαστεί ως καθαρίστρια, αλλά και ως παρουσιάστρια περιοδεύοντος τσίρκου. Πολιτικά οι γονείς της ήταν σοσιαλιστές και κινούνταν αριστερά του Εργατικού Κόμματος. Η οικογένεια, η οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά, μετακόμισε στην προκυμαία του Σίδνεϊ τη δεκαετία του 1920.
Η Ντέλλα εγκατέλειψε το σχολείο σε ηλικία 14 ετών και άρχισε να εργάζεται ως σερβιτόρα, μετά ως καθαρίστρια σπιτιών και τελικά εκπαιδεύτηκε ως δακτυλογράφος.
Ήταν τότε η μεγάλη ύφεση και οι δουλειές ήταν λιγοστές. Έκανε εθελοντική, αλλά και αμειβόμενη εργασία σε μια σειρά αριστερών οργανώσεων.
Έγινε μέλος της Young Communist League, έκανε ερασιτεχνικό θέατρο, εντάχθηκε στο CPA και ήταν από τους δημόσιους ομιλητές στο Sydney Domain τις Κυριακές. Το 1936 έγινε μέλος του Federated Clerks’ Union (υπάλληλοι γραφείου) και το 1943 εξελέγη βοηθός γραμματέας – η πρώτη γυναίκα στην ιστορία του εν λόγω συνδικάτου που εκλεγόταν σε υψηλό αξίωμα.
Η Ντέλλα ήταν θαυμάσια ομιλήτρια, ευφυής, και έδινε προσοχή στη λεπτομέρεια. Ιδιαίτερα οργανωτική, δεινή δακτυλογράφος, μπορούσε να επιλύσει ένα πρόβλημα με ένα αστείο γέλιο.
Ήταν συμπαθητική και γοητευτική, κάποτε αιχμηρή, προκλητική, απότομη, αλλά δεν ήταν ένα άτομο που θα μπορούσε να υποτιμήσει κάποιος. Εργαζόταν με αυτοπεποίθηση και αυτό που είχε σημασία γι΄ αυτήν ήταν ένας κόσμος στον οποίο να επικρατούν η κοινωνική δικαιοσύνη και η ειρήνη.
Δεν ενδιαφερόταν να κάνει όνομα και να καταγραφεί στην ιστορία. Έτσι, εκτός από πολύ ελάχιστους, οι πλήρεις βιογραφικές της λεπτομέρειες έγιναν γενικά γνωστές μόνο μέσω των αφιερωμάτων που ακολούθησαν το θάνατό της.
Το 1937 η Ντέλλα παντρεύτηκε τον σύντροφό της Laurie Aarons, μελλοντικό ηγέτη του CPA. Δούλεψαν στην οργάνωση νέων, και κατά τη διάρκεια του 1940-1941 όταν το Κόμμα απαγορεύτηκε, συμμετείχαν στην υπόγεια δράση του. Χώρισαν το 1945.
Τα θέματα που σχετίζονταν με τη θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας και την ισότητα των μισθών, είχαν προτεραιότητα γι’ αυτήν.
Ως εκπρόσωπος στα Συνέδρια του ACTU το 1945 και το 1947, έθεσε τα ζητήματα με επιτακτικό τρόπο. Ήταν επιτυχής στο γεγονός ότι το ACTU υιοθέτησε μια πολιτική για την ίση αμοιβή ανδρών-γυναικών.
Στο Συνέδριο του ACTU το 1947, η Ντέλλα παρουσίασε ένα πρόγραμμα δράσης για την ισότητα μισθών και αμοιβών. Το 1946 έγινε μέλος της τότε νεοσύστατης Επιτροπής Συνδικάτων για τις Ίσες Αμοιβές, υπό την προεδρία της Jessie Street, και συμμετείχε σε αυτήν μέχρι τη δεκαετία του 1950.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, εργάστηκε στην Ομοσπονδία Ναυτεργατών (WWF), ως υπεύθυνη για το εθνικό της γραφείο και ιδιαιτέρα του γενικού γραμματέα του WWF, Jim Healy.
Κατά την απεργία του άνθρακα του 1949, όταν τα κεφάλαια των συνδικάτων «πάγωσαν» από την τότε αυστραλιανή κυβέρνηση, η Ντέλλα έπαιξε βασικό ρόλο στην απόκρυψη και διαφύλαξη των πόρων του WWF (6000 λίρες) που αποσύρθηκαν πριν το «πάγωμα».
Το 1951 βοήθησε στη συγκέντρωση και διανομή χρημάτων από τα αυστραλιανά συνδικάτα για να στηρίξει την 151 ημερών απεργία των λιμενεργατών της Νέας Ζηλανδίας.
Περίπου 50.000 λίρες προωθήθηκαν λαθραία κατά παράβαση της νομοθεσίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της δράσης, ξεκίνησε τη δια βίου σχέση της με τον E.V.Elliott και σύντομα πήγε να εργαστεί στο Seamen’s Union of Australia (SUA – Ένωση Ναυτών).
Από το 1955 έως τη συνταξιοδότησή της, το 1988, ήταν η αρχισυντάκτης της μηνιαίας έκδοσης του SUA, «Seamens Journal». Υπό την καθοδήγησή της, το περιοδικό βοήθησε πολύ στην ανάπτυξη και εδραίωση της ενότητας που κατέστησε το SUA μια μεγάλη συνδικαλιστική και πολιτική δύναμη.
Το 1969, το αυστραλιανό φορτηγό «Noongah» βυθίστηκε στην ανατολική ακτή της Ν.Ν.Ουαλίας, με την απώλεια 21 μελών του πληρώματος. Επτά συνδικάτα δημιούργησαν ένα Ταμείο Εμπιστοσύνης για να βοηθήσουν τις οικογένειες των αδικοχαμένων ναυτικών. Η Ντέλλα διαχειρίστηκε εθελοντικά το Ταμείο στα 30 χρόνια της ύπαρξής του.
Η Ντέλλα και η E.V.Elliott παντρεύτηκαν ιδιωτικά το 1982. Για πολύπλοκους προσωπικούς λόγους, δεν μπόρεσαν να τυποποιήσουν τη σχέση τους πριν. Η Ντέλλα απλώς άλλαξε το επώνυμό της. Ο E.V.Elliott πέθανε δύο χρόνια αργότερα.
Στα χρόνια της συνταξιοδότησής της, η Della συνέχισε να παρακολουθεί στενά τη δράση των συνδικάτων και, μαζί με την Jessie Street και άλλους, ίδρυσε την Jessie Street National Women’s Library.
Η τελευταία της πράξη ήταν η δωρεά μιας ετήσιας υποτροφίας στο Sydney University’s Women’s College για να βοηθήσει Αβορίγινες φοιτητές. Η υποστήριξη των ιθανενών και του κινήματός τους ήταν μέρος της ζωής της και σημαντικό μέρος της δουλειάς της στο SUA.
Η Ντέλλα πέθανε στις 2 Οκτωβρίου 2011, αφήνοντας πίσω τις αδελφές της Sylvia και Merle.
«Εκτός από τη διατήρηση του μαχητικού μας πνεύματος, δεν πρέπει ποτέ να χάσουμε την αίσθηση του χιούμορ ή την πίστη μας στους ανθρώπους και το γεγονός ότι ενωμένοι είμαστε μια ανίκητη δύναμη.
Ας ενωθούμε όλοι για την ειρήνη και θα ακολουθήσει η πρόοδος» είχε γράψει σε μια τελευταία επιστολή της.
Τα αρχεία για τη ζωή και δράση της Della Elliott βρίσκονται στο Κέντρο Αρχείων Butlin του Εθνικού Πανεπιστημίου Αυστραλίας (ANU) (AU NBAC N343).
Πορτραίτο της φιλοτεχνημένο από την Ivy Shore βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη στην Καμπέρρα, ενώ στο προάστιο Denman Prospect, της αυστραλιανής πρωτεύουσας, υπάρχει ο δρόμος Kondelea Way προς τιμήν της.
*Το κείμενο βασίζεται σε βιογραφικό άρθρο του Rowan Cahill για την Della Elliott που συμπεριλαμβάνεται στον επετειακό τόμο «Comrades! Lives of Australian Communists» (σελίδες 203-205), (Σίδνεϊ, Οκτώβριος 2020), σε συνεργασία SEARCH Foundation και Australian Society for the Study of Labour History (ASSLH), για να σηματοδοτήσει την 100ή επέτειο (1920-2020) από την ίδρυση του Communist Party of Australia (CPA – Κομμουνιστικό Κόμμα Αυστραλίας).