Την Πέμπτη, 10 Απριλίου, αναφέρθηκα στα πορίσματα του δεύτερου μέρους της Πέμπτης Έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (ΔΕΚΑ), η οποία είχε δημοσιοποιηθεί στις 31 του περασμένου Μαρτίου.

Οι ακόλουθες είναι οι κύριες επιστημονικές επισημάνσεις που έχει κάνει η ΔΕΚΑ στο δεύτερο μέρος της Πέμπτης Έκθεσής της:
*Οι παράκτιες περιοχές θα πληγούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνουν συχνότερα σε όλο τον Πλανήτη, και μεγάλοι πληθυσμοί ανθρώπων ίσως αναγκαστούν να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές.
*Πολλά είδη ζώων και φυτών, ορισμένα μεγάλης οικονομικής και περιβαλλοντικής σημασίας, επίσης θα μετακινηθούν για να αποφύγουν τη ζέστη, ενώ κάποια άλλα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

*Η άνοδος της θερμοκρασίας απειλεί τα αποθέματα πόσιμου νερού και την παραγωγή διάφορων γεωργικών προϊόντων, γεγονός που θα επηρεάσει αρνητικά τις διατροφικές ανάγκες ανθρώπων σε χώρες της Αφρικής, Ασίας και άλλων Ηπείρων.

*Αν η άνοδος της θερμοκρασίας ανέλθει στους 2 βαθμούς μέχρι το τέλος του αιώνα, που θεωρείται πολύ πιθανό, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε παγκόσμια κλίμακα θα επηρεασθεί αρνητικά, και δεδομένου ότι ο πληθυσμός του Πλανήτη μας θα συνεχίσει να αυξάνεται, θα προκύψουν μεγάλα διατροφικά προβλήματα.
Στο τρίτο, και τελευταίο, μέρος της Πέμπτης Έκθεσης, το οποίο δημοσιοποιήθηκε στις 13 Απριλίου, η ΔΕΚΑ εισηγείται μια σειρά μέτρων που επιβάλλεται να ληφθούν, για να αποφευχθούν, ή τουλάχιστον να μετριασθούν, οι καταστροφικές για την ανθρωπότητα συνέπειες από την υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας.

Με απογοήτευση διαπίστωσα πως οι εισηγήσεις της ΔΕΚΑ για την αντιμετώπιση του επικείμενου κινδύνου πέρασαν σχεδόν απαρατήρητες από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, η προσοχή των οποίων συνέχισε να είναι στραμμένη σε σκάνδαλα πολιτικών, στις εξελίξεις στην Ουκρανία, και σε άλλα, άσχετα με το μέλλον της ανθρωπότητας, θέματα.
Η κατάσταση αυτή έφερε στη μνήμη μια σοφή ρήση από έναν μύθο του Αίσωπου. Σύμφωνα με το μύθο αυτό, ένα χωριατόπουλο εξέλαβε ως τραγούδι τον ήχο που έβγαζαν τα σαλιγκάρια, ενώ καιγόταν το κέλυφός τους πάνω στα κάρβουνα, και με απορία ανέκραξε:
«Ω κάκιστα ζώα, των οικιών υμών εμπιπραμένων, αυτοί άδετε!».
Με άλλα λόγια, το χωριατόπουλο με απορία παρατήρησε πως τα σαλιγκάρια, ενώ τα σπίτια τους (τα κελύφη τους) καίγονταν, εκείνα τραγουδούσαν.

ΔΕΙΛΟΙ, ΜΟΙΡΑΙΟΙ, ΚΙ ΑΒΟΥΛΟΙ ΑΝΤΑΜΑ

Όταν λάβουμε υπόψη πως, ως ανθρωπότητα, ο Πλανήτης μας είναι το σπίτι του καθενός μας, κάποιος εξωγήινος θα έκαμνε ακριβώς την ίδια παρατήρηση, αν μας έβλεπε να συνεχίζουμε αμέριμνα τις καθημερινές μας δραστηριότητες, ενώ η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας συνεχώς αυξάνεται, με κίνδυνο να έχουμε κι εμείς την ίδια τύχη, ή μάλλον ατυχία, με τα σαλιγκάρια πάνω στα κάρβουνα.

Παράλληλα, η κατάσταση αυτή καθιστά επίκαιρη την ακόλουθη ρήση του Θουκυδίδη, του μεγάλου ιστορικού της αρχαίας Ελλάδας:
«Οι καιροί ου μενετοί», με την οποία εννοούσε πως οι καιροί (οι περιστάσεις) δεν επιτρέπουν άλλη αναβλητικότητα και αδράνεια. Με άλλα λόγια, όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν μεγάλο κίνδυνο, επιβάλλεται η άμεση δραστηριοποίησή μας.
Βέβαια, πολλοί θα πουν πως εμείς, ως άτομα, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, και πως εκείνοι, τους οποίους εκλέξαμε στην εξουσία, πρέπει να πάρουν τα ενδεικνυόμενα μέτρα.

Αυτή η νοοτροπία παραπέμπει στα ακόλουθα λόγια του Ρωμαίου αυτοκράτορα, και φιλόσοφου, Μάρκου Αυρήλιου:
«Αδικεί πολλάκις ο μη ποιών τι, ου μόνον ο ποιών τι», που σημαίνει πως αδικεί πολλές φορές όχι μόνο εκείνος που κάνει κάτι άδικο, αλλά και εκείνος που δεν κάνει κάτι όταν οι περιστάσεις το επιβάλλουν.

Εδώ θα μπορούσαν να προστεθούν και οι δύο τελευταίοι στίχοι από το ποίημα του Κώστα Βάρναλη «Οι μοιραίοι»:
«Δειλοί, μοιραίοι, κι άβουλοι αντάμα,
προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!».

ΕΦΙΚΤΑ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ

Στο τρίτο, και τελευταίο μέρος της Πέμπτης Έκθεσής της η ΔΕΚΑ προειδοποιεί πως η ανθρωπότητα θα πρέπει, στα επόμενα 15 χρόνια, να λάβει τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, για να θέσει υπό έλεγχο την υπερθέρμανση του Πλανήτη.
Σύμφωνα με τον Οτμαρ Εντενχόφερ, ο οποίος είναι ένα από τα ηγετικά στελέχη της ΔΕΚΑ, αν χάσουμε και άλλη δεκαετία, η επίτευξη της κλιματικής σταθεροποίησης θα είναι εξαιρετικά δαπανηρή.

Η ΔΕΚΑ αποφαίνεται πως μέχρι το 2050 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 40% με 70% σε σχέση με το 2010. Μια τέτοια μείωση υπερβαίνει κατά πολύ τις ανειλημμένες δεσμεύσεις των διαφόρων κυβερνήσεων. Για παράδειγμα, ο στόχος της Αυστραλίας είναι μείωση κατά 5% μέχρι το 2020. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν θέσει κατά τι υψηλότερους στόχους.

Και για να επιτευχθεί η μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από 40% μέχρι 70% θα χρειασθεί να γίνει μια μαζική μετάβαση από τη χρήση πετρελαίου, γαιανθράκων και υδρογονανθράκων ως πηγές ενέργειας σε καθαρές, και ανανεώσιμες, πηγές ενέργειας, όπως η αιολική, η ηλιακή, και η παλιρροϊκή. Τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, κλπ) μπορούν να χρησιμοποιηθούν εφόσον εφαρμοσθούν οι μέχρι τώρα πειραματικές τεχνολογίες για την κατακράτηση του διοξειδίου του άνθρακα από τα καυσαέρια και τη μόνιμη αποθήκευσή του στο υπέδαφος.

Παράλληλα θα πρέπει να αυξηθεί το ποσοστό της βιοενέργειας, με άλλα λόγια της ενέργειας που παράγεται από φυτά, και να αυξηθεί η καλλιέργεια φυτών που απορροφούν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα.
Σύμφωνα με την ΔΕΚΑ η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και από πυρηνική ενέργεια θα πρέπει από το 30% που είναι στις ημέρες μας να αυξηθεί στο 80% μέχρι το 2050.

ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ

Για να πετύχει η διεθνής κοινότητα το στόχο για συγκράτηση της αυξανόμενης θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2100, οι επενδύσεις στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων για ηλεκτροπαραγωγή θα πρέπει να μειώνονται κατά 30 δισεκατομμύρια δολάρια Αμερικής το χρόνο έως το 2029, ενώ οι επενδύσεις σε τεχνολογίες που μειώνουν την εκπομπή του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα πρέπει να αυξάνονται κατά 147 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.
Η εφημερίδα The Age (9/4/14), σε αναφορά της στο προσχέδιο της Έκθεσης της ΔΕΚΑ, λίγες ημέρες πριν από τη δημοσιοποίησή της, κάνει το ακόλουθο σχόλιο:
«Ο στόχος της Αυστραλίας για μείωση του διοξειδίου του άνθρακα κατά 5% μέχρι το 2020 ‘φαίνεται πολύ χαμηλός’, και οι αλλαγές που έκανε η Κυβέρνηση του Tony Abbott, όπως η κατάργηση του φόρου διοξειδίου του άνθρακα, και ‘ο τόνος των δημόσιων δηλώσεων’ δείχνουν πως δεν αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή με την δέουσα προσοχή».

Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθεί η παρατήρηση της Fiona Stanley, Καθηγήτριας Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας, πως η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση είναι κατακριτέα για το ότι δεν μερίμνησε να δημιουργήσει μια κρατική υπηρεσία για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του Πλανήτη μας, (The Age 19/4/14). Σημειώνω πως το 2003 η κ. Stanley είχε ανακηρυχθεί σε “Australian of the Υear”.

Σε τελική ανάλυση, η ΔΕΚΑ αποφαίνεται πως η σωτηρία του Πλανήτη δεν κοστίζει ακριβά, και υπολογίζει ως η μετάβαση σε πηγές ενέργειας μηδενικών εκπομπών ρύπων, όπως είναι οι ανανεώσιμες πηγές, μεταφράζεται σε αμελητέα επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας κατά μόλις 0,06% ετησίως.
Το κόστος θα είναι ακόμη πιο μικρό, όταν λάβουμε υπόψη τα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν από τη μείωση των δαπανών για την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, που προκαλούνται από την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Η Πέμπτη Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική θα αποτελέσει την βασική επιστημονική μελέτη με την οποία θα ασχοληθεί η σύνοδος του ΟΗΕ για το Κλίμα στο Παρίσι το 2015.

Η σύνοδος του 2015 θα διαμορφώσει μια νέα διεθνή συμφωνία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η οποία θα διαδεχθεί το Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο θεσπίσθηκε τον Δεκέμβριο του 1997. Η νέα συμφωνία θα περιλαμβάνει συγκεκριμένους, και δεσμευτικούς, στόχους για τη μείωση των αερίων θερμοκηπίου.
Στο εντωμεταξύ επαφίεται σ’ εμάς, τους πολίτες, να κάνουμε γνωστό στους πολιτικούς που μας αντιπροσωπεύουν στη Βουλή, τον προβληματισμό μας για την αμφίρροπη στάση της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης απέναντι στον μεγαλύτερο κίνδυνο που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.
Αν θέλουμε να διασφαλίσουμε το μέλλον των απογόνων μας.