Ο Γιάννης Παναγιωτίδης είναι ηλεκτρολόγος. Όχι όμως ο συνηθισμένος μας ηλεκτρολόγος. Πέρα από το γεγονός ότι πάει στη δουλειά του με ελικόπτερο, εργάζεται πάνω σε ένα πλοίο πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου που είναι σταθμευμένο κάπου στην μέση του Ινδικού Ωκεανού. Άνετα κάποιος θα μπορούσε να αποκαλέσει το πλοίο αυτό «πλωτή ωρολογιακή βόμβα» μιας και είναι φορτωμένο επί καθημερινής σχεδόν βάσης με 900.000 βαρέλια πετρελαίου.
Ο Γιάννης Παναγιωτίδης δουλεύει περίπου 5 μήνες τον χρόνο πάνω στο πλοίο εξόρυξης, αλλά πληρώνεται για… 12. Το μεροκάματο φτάνει τις $300.000 τον χρόνο και, σίγουρα, τού πάει γάντι ο τίτλος… «ένας από τους πιο ακριβοπληρωμένους ηλεκτρολόγους της Αυστραλίας». Μέχρι εδώ όλα καλά.
Τα πράγματα δεν είναι, όμως, τόσο ρόδινα, κερδοφόρα και εξωτικά όσο ακούγονται στην εργασιακή καθημερινότητα του Γιάννη Παναγιωτίδη… Τόσο αυτός όσο και οι 30 περίπου συνάδελφοί του, παίζουν τη ζωή τους κορόνα-γράμματα, κάθε μέρα. Μία σπίθα πάνω στο πλοίο και οι συνέπειες τραγικές. Στις 6 Ιουλίου του 1988, σε ένα άλλο πλοίο εξόρυξης πετρελαίου το Alpha Piper, κάπου εκεί στην Βόρεια θάλασσα, μεταξύ της Σκανδιναβικής Χερσονήσου και της Μεγάλης Βρετανίας, ένα ανθρώπινο λάθος, μία έκρηξη και 167 άνθρωποι χάθηκαν μέσα στις φλόγες και τα παγωμένα νερά.
Το ΜV16 (Platform Supply Vessel) πάνω στο οποίο εργάζεται ο Γιάννης, είναι συνδεδεμένο με έξι πηγάδια εξόρυξης. Το βάθος των νερών στο σημείο που βρίσκεται το MV16 είναι περίπου 850 μέτρα και τα πηγάδια βρίσκονται περίπου ένα χιλιόμετρο κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας. Το μεγαθήριο MV16 έχει ύψος 50 περίπου μέτρα και μήκος γύρω στο μισό χιλιόμετρο. Οπωσδήποτε, διαθέτει και ελικοδρόμιο. Δεν πιάνει ποτέ λιμάνι αυτό το… σκάφος. Μένει πάντα στα ανοιχτά του Ωκεανού και, ανάλογα με τον καιρό, περιστρέφεται γύρω από τις αντλίες εξόρυξης με τις οποίες είναι συνδεδεμένο. Τον «μαύρο χρυσό» που εξορύσσει τον εκμεταλλεύεται ο κολοσσός ΒHP που έχει νοικιάσει από την αυστραλιανή κυβέρνηση τα συγκεκριμένα πηγάδια.
Η «ΕΥΦΛΕΚΤΗ» ΒΑΡΔΙΑ
Με τον Γιάννη συναντηθήκαμε στη Μελβούρνη όπου μένει μόνιμα. Εργάζεται τρεις εβδομάδες πάνω στην πλατφόρμα και παίρνει 3 εβδομάδες πληρωμένη άδεια μετά απ’ αυτήν την περίοδο. Είχε άδεια αυτές τις μέρες και το χαιρόταν. «Είναι λίγο σαν να είμαι στο στρατό με αυτή τη δουλειά, μόνο που το φαγητό είναι σίγουρα καλύτερο», μού λέει γελώντας.
– Περίγραψέ μας μία μέρα σου στη δουλειά.
«Η βάρδιά μας ξεκινά στις έξι το πρωί. Εγώ, βέβαια, λόγω της δουλειάς μου είμαι πάντα στο πόδι. Αν κάτι πάει στραβά με τα όργανα μέτρησης, τα μεσάνυχτα παραδείγματος χάρη, δεν έχουμε περιθώρια να περιμένουμε μέχρι το πρωί να το φτιάξουμε. Αυτό σημαίνει ότι στην ουσία δεν υπάρχει καθορισμένη βάρδια. Ξεκινώντας το πρωί, πρέπει όλοι να αναφέρουμε στον προϊστάμενό μας τι ακριβώς έχουμε να κάνουμε κατά τη διάρκεια της μέρας. Μετά πρέπει να πάρουμε έγγραφη άδεια για να κάνουμε τη δουλειά μας που θα φέρει τέσσερις υπογραφές. Είναι σημαντικό να γνωρίζει ο ένας τι κάνει ο άλλος. Στο Alpha Piper ένα τέτοιο λάθος σκότωσε 167 ανθρώπους».
– Δηλαδή αν δεν τελειώσει κάποιος συνάδερφος με τη δουλειά του, εσύ κάθεσαι και περιμένεις;
«Ακριβώς. Μπορεί να περιμένω ακόμα και πέντε ώρες για να κάνω μία δουλειά πέντε λεπτών, αλλά έτσι πρέπει».
– Αυτός είναι ένας από τους κανόνες ασφαλείας, υποθέτω. Οι άλλοι;
«Πρέπει όλο μας το σώμα να είναι καλυμμένο εν ώρα υπηρεσίας, άσχετα, βέβαια, αν η θερμοκρασία στο συγκεκριμένο σημείο του Ωκεανού είναι πάντα 35 βαθμούς και πάνω. Κινητά, αναπτήρες και οποιαδήποτε άλλη προσωπική μας συσκευή που έχει μπαταρία ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο μπορεί να προκαλέσει ακόμα και έναν απειροελάχιστο σπινθήρα, τα παραδίδουμε στο αεροδρόμιο πριν επιβιβαστούμε στο ελικόπτερο για να πάμε στο πλοίο. Αν θέλουμε να βγάλουμε κάποια φωτογραφία, ο προϊστάμενος μας δίνει άδεια και φωτογραφική μηχανή και το κάνουμε υπό την επίβλεψή του. Ακόμα και τα εργαλεία μας, μία τανάλια κι ένα κατσαβίδι, πρέπει να είναι δεμένα πάνω στη ζώνη μας και πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν τα χρησιμοποιούμε. Αν μάς πέσει ένα μεταλλικό εργαλείο πάνω στην λαμαρίνα του πλοίου μπορεί από την τριβή να προκληθεί σπινθήρας και κανένας μας δεν θέλει να διαπιστώσει πού μπορεί να οδηγήσει αυτό. Καταλαβαίνεις…».
– Καταλαβαίνω και πολύ μάλιστα, αλλά απορώ κιόλας. Θα πρέπει κάθε μέρα στη δουλειά να είναι λίγο «εφιάλτης»…
«Ναι, φοβάμαι και πρέπει να φοβάμαι πολύ, όπως πρέπει όλοι μας να φοβόμαστε. Πέρα από όλους τους άλλους κανόνες ασφαλείας που μάς επιβάλλει η εταιρεία, ο φόβος είναι η προσωπική μας δικλείδα ασφαλείας».
Βλέποντας τον Γιάννη να καπνίζει τον ρωτάω αν αυτό επιτρέπεται στην πλατφόρμα.
– Στα πλοία της BHP δεν έχει ακόμα απαγορευτεί το κάπνισμα. Βέβαια, μόνο μέσα σε ένα δωμάτιο επιτρέπεται να καπνίσουμε. Στις πλατφόρμες που δουλεύουν για την Woodside, απαγορεύεται. Εκεί πριν μπεις στο ελικόπτερο να πας στη δουλειά σου, παραδίδεις, εκτός όλων των άλλων, και το πακέτο με τα τσιγάρα.
– Ο καιρός επηρεάζει τη διαδικασία εξόρυξης;
«Πάντα. Φαντάσου το πλοίο μας σαν έναν δορυφόρο γύρω από τις έξι αντλίες. Ανάλογα με την φορά του ανέμου περιφέρεται γύρω από τις αντλίες. Βέβαια, όταν έρχεται κάποιος τυφώνας έχουμε μία και μόνη επιλογή».
– Φωνάζετε το ελικόπτερο να σας πάρει και χαιρετάτε την πλατφόρμα;
«Όχι, βέβαια. Φεύγουμε όλοι μαζί. Με την πλατφόρμα».
Όπως μού εξηγεί στη συνέχεια ο Γιάννης, τουλάχιστον 20 ώρες πριν πλησιάσει ο τυφώνας, ξεκινά η διαδικασία αποσύνδεσης της πλατφόρμας από τις αντλίες. Αυτή η διαδικασία διαρκεί τουλάχιστον 10 ώρες. Δεν χρειάζεται, νομίζω, να εξηγήσουμε γιατί διαρκεί τόσο πολύ. Οι εργαζόμενοι έχουν αναγάγει τα μέτρα ασφαλείας σε… επιστήμη. Μετά, η πλωτή πλατφόρμα βάζει πλώρη για πιο ήρεμα νερά. Μερικές φορές, οι «βόλτες» στον Ωκεανό, γιατί αυτό μόνο κάνει σ’ αυτήν την περίπτωση το μεγαθήριο MV16, μπορεί να διαρκέσουν ακόμα και τέσσερεις μέρες. Έως ότου, δηλαδή, περάσει το μπουρίνι από την περιοχή. Οι αντλίες παραμένουν εκεί στην μέση του Ωκεανού. Όταν, τελικά, ηρεμήσουν τα πράγματα επιστρέφει και επανασυνδέεται με τις αντλίες. Αυτή η διαδικασία της επανασύνδεσης διαρκεί περίπου 15 ώρες.
– Δουλεύουν γυναίκες στην πλατφόρμα;
«Ναι, δουλεύουν και γυναίκες, αλλά είμαστε ως επί το πλείστον άντρες. Έχουμε τρεις-τέσσερεις γυναίκες μόνιμες, μία στο γραφείο, άλλες στο catering και μερικές φορές έρχεται έκτακτο γυναικείο προσωπικό».
ΤΑ «ΚΑΛΑ» ΤΗΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ
Καθώς ο Γιάννης μού μιλά για την καθ’ όλα «εύφλεκτη» βάρδιά του, απορώ τι τον οδήγησε στο να επιλέξει αυτή τη δουλειά.
– Δεν θα ήταν καλύτερα να πατάς πάνω στη στεριά, να πηγαίνεις το βράδυ στο σπιτάκι σου από το να κοιμάσαι πάνω σε μία ωρολογιακή βόμβα, οπλισμένη με 900.000 βαρέλια πετρελαίου;
«Αρχικά, εκείνο που με τράβηξε σ’ αυτή την δουλειά ήταν τα χρήματα και το γεγονός ότι έχω πολλές εβδομάδες ρεπό. Δεν βρίσκεις δουλειά με τέτοιους όρους εύκολα. Την πρώτη φορά που πήγα πάνω σε μια τέτοια πλατφόρμα ήταν οκτώ χρόνια πριν και για λίγες μέρες. Εκεί πήγα να κάνω συντήρηση σε κάποια όργανα μέτρησης. Η δουλειά ήταν εύκολη και ενδιαφέρουσα. Δεν θέλω να παρανοηθεί αυτό το «εύκολη» που λέω. Για μένα είναι εύκολη, για άλλους ηλεκτρολόγους μπορεί να είναι πολύ δύσκολη. Δεν χρειάζεται μόνο να είσαι ειδικευμένος τεχνικός οργάνων για να κάνεις αυτή τη δουλειά. Πρέπει και να είσαι προσεκτικός στην κάθε λεπτομέρεια και μέχρι εκεί που δεν παίρνει επιμελής και να έχεις τεράστια υπομονή.
Και η δουλειά μου έχει και πολύ ενδιαφέρον. Σ’ αυτή τη φάση της ζωής μου δεν θα την άλλαζα με τίποτα. Μετά μην ξεχνάς ότι δουλεύουμε στην μέση του Ωκεανού. Μου αρέσει να ξυπνάω εκεί τα πρωινά. Όταν έχω χρόνο, απολαμβάνω την φύση. Δελφίνια, χελώνες και η θάλασσα να σε περιβάλλει».
– Καρχαρίες;
«Βεβαίως και καρχαρίες. Βλέπουμε αράδες από πτερύγια κάθε μέρα να κάνουν βόλτες γύρω από την πλατφόρμα».
– Αυτό το θεωρείς από τα καλά της δουλειάς; τον ρωτάω ενώ συμπληρώνω ότι δεν ακούγεται και σαν την ελκυστικότερη εικόνα και κατάσταση.
«Το θέαμα είναι υπέροχο», μού απαντά, «μού αρέσει η θάλασσα».