Όσοι παρακολουθήσαμε την Κυριακή, 21 Σεπτεμβρίου 2014, την ειδική τελετή των εγκαινίων και τη νέα έναρξη της λειτουργίας του νεόδμητου Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου της Μελβούρνης -στην καρδιά της πόλης μας-, νιώσαμε πολύ βαθιά και μεγάλη ευχάριστη και πραγματική συγκίνηση, γιατί βρεθήκαμε παρόντες σε μία σπάνια δημιουργική στιγμή στην Ιστορία του Απόδημου Ελληνισμού. Το κομψό και λαμπρό 15ώροφο νέο Κοινοτικό Μέγαρο, θα υπενθυμίζει σε όλους μας το τι μπορεί να κατορθώσει η συνεργασία, αλλά και η αδιάσπαστη ελληνική ομοψυχία.

Για μένα ήταν σημαντική η στιγμή όταν ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας είπε πολύ υπερήφανα πως: «Όταν περνάμε από το κέντρο της πόλης, θα βλέπουμε τον Δισκοβόλο και την αναπαράσταση της Ζωφόρου του Παρθενώνα στην πρόσοψη του νέου μας κτιρίου… και θα νιώθουμε μεγάλη υπερηφάνεια». Και έτσι θα είναι. Η Ζωφόρος θα προστεθεί στο τσιμεντένιο διάζωμα που σήμερα δεσπόζει στην πρόσοψη του κτιρίου. Προσπαθώ να την φανταστώ από τις πληροφορίες που έχουμε για τον Παρθενώνα τη Ζωφόρο, που λέγεται και Ζωοφόρος.

ΛΙΓΗ ΠΟΛΥ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Σήμερα ο Παρθενώνας στέκεται αθάνατο και ένδοξο μνημείο εδώ και 2.500 χρόνια και θεωρείται το κορυφαίο σύμβολο της ελευθερίας της σκέψης, της Δημοκρατίας, της Φιλοσοφίας, της αρμονίας και της ανωτερότητας. Είναι, όντως, το αξεπέραστο μνημείο του Δυτικού πολιτισμού.

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα -και ΟΧΙ μόνο μάρμαρα-, δεν είναι αυτόνομα ή ανεξάρτητα έργα τέχνης. Δημιουργήθηκαν ως αρχιτεκτονικά και συμβολικά μέρη του Ναού της Αθηνάς, που χτίστηκε τον 5ο αι. π.Χ. Υπάρχει μία οικοδομική ισορροπία διαμέσου της συμμετρίας που παίρνει μορφή με το τρίγωνο που σχηματίζουν οι μετόπες, η ζωφόρος και τα αετώματα. Το μνημείο γίνεται πλήρως κατανοητό μόνο με τα Γλυπτά του.

Η ΖΩΦΟΡΟΣ

Η Ζωφόρος απεικόνιζε τα Μεγάλα Παναθήναια -τη σημαντικότερη γιορτή της κλασικής Αθήνας που γινόταν κάθε τέσσερα χρόνια- και την αποτελούσαν 115 πλάκες. Από αυτές σώζονται πλήρεις, ή σε θραύσματα, 112 πλάκες. Αξίζει τον κόπο να δούμε τι έχει μείνει μέχρι σήμερα, αντίγραφα των οποίων θα φτάσουν και στη Μελβούρνη ίσως και πριν τα Χριστούγεννα του 2014.

Από τη δυτική πλευρά σώζονται και οι 16 πλάκες. Στο Μουσείο Ακροπόλεως 13 πλάκες, στο Βρετανικό Μουσείο 2 πλάκες και θραύσματα της ίδιας πλάκας στο Βρετανικό Μουσείο, και στο Μουσείο Ακροπόλεως 1 πλάκα.

Από τη νότια πλευρά σώζονται 41 πλάκες. Στη θέση τους στο μνημείο 2 πλάκες, στο Μουσείο Ακροπόλεως 12 πλάκες, στο Βρετανικό Μουσείο 24 πλάκες και θραύσματα της ίδιας πλάκας, και στο Μουσείο Ακροπόλεως 3 πλάκες.
Από τη βόρεια πλευρά σώζονται 46 πλάκες. Στο Μουσείο Ακροπόλεως 24 πλάκες, στο Βρετανικό Μουσείο 15 πλάκες και θραύσματα της ίδιας πλάκας, και στο Μουσείο Ακροπόλεως 7 πλάκες.

Από την ανατολική πλευρά σώζονται 9 πλάκες. Στο Μουσείο Ακροπόλεως 3 πλάκες, στο Βρετανικό Μουσείο 1 πλάκα και θραύσματα της ίδιας πλάκας, και στο Μουσείο Ακροπόλεως 5 πλάκες.
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, αποτελούν το 60% περίπου του συνόλου του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα που σώζεται σήμερα. (Όλες αυτές οι πληροφορίες προέρχονται από το Υπουργείο Πολιτισμού).

ΟΔΥΝΗΡΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ

Η ιστορία του πώς βρέθηκαν όλα αυτά τα Ελληνικά Γλυπτά στο Βρετανικό Μουσείο είναι μεγάλη και πολύ οδυνηρή. Όλους αυτούς τους ελληνικούς θησαυρούς, οι εργάτες του λόρδου Έλγιν τους απέσπασαν βίαια από τον Παρθενώνα το 1802, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή. Τότε, ο λεγόμενος «λόρδος» Έλγιν σχεδίαζε τη διακόσμηση του αρχοντικού του και πληροφορήθηκε ότι δεν υπήρχε τίποτα πιο όμορφο από τα γλυπτά του ελληνικού Παρθενώνα. Με μεγάλη προσπάθεια και δίχως να υπολογίζουν τις συνέπειες, οι εργάτες του Έλγιν κατόρθωσαν να αφαιρέσουν τα καλύτερα διατηρημένα Γλυπτά του Παρθενώνα και άφησαν πίσω τους ό,τι δεν μπόρεσαν να αποσπάσουν λόγω τεχνικών δυσκολιών ή δεν πρόλαβαν να αφαιρέσουν.

Ο Παρθενώνας, μετά τις κακουχίες που υπέστη κατά τη χριστιανική περίοδο και το βομβαρδισμό του από τους Ενετούς, μεταμορφώθηκε τελικά σε ένα ξεγυμνωμένο ερείπιο από τον «λόρδο» Έλγιν. Αυτός σήμερα αποδεικνύεται ως ο μεγαλύτερος πολιτισμικός καταστροφέας του κόσμου. Πολλά απομεινάρια μαρμάρων, προερχόμενα από το οπίσθιο τμήμα των λίθων της ζωφόρου, μετά τον πριονισμό τους, βλέπουμε σήμερα στο έδαφος δίπλα στον Παρθενώνα -με έκδηλα τα σημάδια από τα πριόνια- να μαρτυρούν την ανατριχιαστική και θλιβερή τους ιστορία.

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ

Ναι, στη Μελβούρνη θα είμαστε πολύ υπερήφανοι να έχουμε τη Ζωφόρο του Παρθενώνα και θα επαναλαμβάνουμε απαραίτητα και εμφατικά -κάθε φορά που θα την αντικρίζουμε στο Κοινοτικό μας Μέγαρο-, τα λόγια της Μελίνας Μερκούρη που υπενθύμιζε προς τις Βρετανικές Αρχές: «… πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα για μας. Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας…».
Μάλιστα!