Τα μεγάλα επιτεύγματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής φαίνονται ανάγλυφα στους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς που μας άφησαν οι αρχαίοι. Οι τρεις κλασικοί ρυθμοί: ο Δωρικός, ο Ιωνικός και ο Κορινθιακός, είναι άκρως υπέροχης και πρωτότυπης ελληνικής έμπνευσης και από αυτούς προήλθαν όλοι οι νέοι ευρωπαϊκοί ρυθμοί, χωρίς να φτάνουν την υψηλή ελληνική πρωτοτυπία.

Στο λεξιλόγιο της λεγόμενης Δυτικής αρχιτεκτονικής δεσπόζουν θεαματικά και δεν νοείται κλασικό κτίριο χωρίς τους ρυθμούς αυτούς. Η αρχιτεκτονική του Παρθενώνα αντιγράφεται σε κάθε μεγάλη και σπουδαία πόλη του κόσμου.

Η πρώτη μου επίσκεψη στην Ουάσιγκτον με άφησε άφωνο από την πληθώρα των κτιρίων που θυμίζουν τον Παρθενώνα της εποχής του Μεγάλου Περικλή. Ο Λευκός Οίκος, η Δημοτική Βιβλιοθήκη, το Ταχυδρομείο, το Εθνικό Αρχείο, το Μουσείο και τόσα άλλα, δεν είναι μόνο εντυπωσιακά, αλλά εκθαμβωτικά στο πώς ο Παρθενώνας ξαναγεννήθηκε στη νέα μας εποχή του σήμερα και τόσο μακριά από την Ελλάδα. Κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα έχει κάτι να δείξει -ίσως το πιο εντυπωσιακό- που έχει την κλασική αρχιτεκτονική που δεν χάνει ποτέ τη γοητεία της.

Στη Μελβούρνη έχουμε το Κοινοβούλιο που δίνει κύρος όχι μόνο στη Δημοκρατία μας, αλλά και στην πόλη την ίδια που έχει τις ρίζες της στην Ευρώπη και ειδικά στην αρχιτεκτονική του Παρθενώνα της Αθήνας.

ΜΕΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Στις παλαιότερες περιόδους της ελληνικής ιστορίας (π.χ. στη μινωική) δεν υπήρχαν ξεχωριστοί ναοί και η λατρεία των θεών γινόταν στα ιερά που βρίσκονταν ή μέσα στα ανάκτορα ή στις επαύλεις. Μέσα στο ναό δεν υπήρχε τίποτα άλλο εκτός από το άγαλμα του θεού ή της θεάς. Ο κόσμος παρέμενε γύρω από το ναό. Εξάλλου, ο βωμός για τη θυσία βρισκόταν κι αυτός έξω από το ναό. Μετά την ξεχωριστή φροντίδα που έδειχναν για την κατασκευή του αγάλματος φρόντιζαν και την εμφάνιση του ναού. Για τους αρχαίους Έλληνες κι ο ναός ήταν κι αυτός ένα «άγαλμα». Άλλωστε η λέξη άγαλμα σημαίνει αυτό που κάνει το θεό να αγάλλεται, να χαίρεται.
Ο ναός χωριζόταν σε τρία μέρη:
Ο πρόναος. Είναι ένας μικρός χώρος που τον συναντάμε στο μπροστινό μέρος του ναού.
Ο σηκός. Είναι το κυρίως μέρος του ναού. Εδώ ήταν τοποθετημένο το άγαλμα του θεού.
Ο οπισθόδομος. Είναι ένας χώρος που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ναού.
Σε μερικούς ναούς, όπως στον Παρθενώνα, υπάρχει και ένας τέταρτος χώρος πίσω από τον οπισθόδομο που λέγεται οπισθόναος.
Στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική υπήρχαν μόνο δύο ρυθμοί ναών. Ο Δωρικός από το 600 π.Χ. περίπου και ο Ιωνικός από το 560 π.Χ. περίπου. Έχουν σχεδόν τα ίδια τεχνικά εκτός από κάποιες διαφορές. Ο Δωρικός είναι λιτός και αυστηρός με βαριές αναλογίες, ενώ αντίθετα ο Ιωνικός χαρακτηρίζεται από ανάλαφρες αναλογίες και περισσότερη διακοσμητικότητα.

Ο Κορινθιακός ρυθμός εμφανίζεται μετά το 425 π.Χ.

Τα αρχιτεκτονικά μέλη του αρχαίου ναού είναι τα εξής:
α) Η κρηπίδα και ο στυλοβάτης. β) Η βάση. γ) Ο κίονας. Ο κίονας στον ιωνικό ρυθμό αποτελείται από ραβδώσεις που καταλήγουν σε καμπύλες, ενώ στο δωρικό ρυθμό οι ραβδώσεις καταλήγουν σε ακμές (μύτες).
δ) Το κιονόκρανο. Ο κίονας καταλήγει στο κιονόκρανο. Στο δωρικό ρυθμό αποτελείται από τον εχίνο και τον άβακα, ενώ στον ιωνικό από τις έλικες και τον άβακα. Το κιονόκρανο του δωρικού είναι πιο «βαρύ» ενώ του ιωνικού περισσότερο χαριτωμένο.
ε) Το επιστύλιο.
στ) Τα τρίγλυφα και οι μετόπες – Η ζωφόρος.
Στο Δωρικό ρυθμό μετά από το επιστύλιο έχουμε τα τρίγλυφα και τις μετόπες. Τρίγλυφο είναι μια ορθογώνια πλάκα μαρμάρου, η οποία έχει τρεις κατακόρυφες γλυφές, δύο ολόκληρες και δύο ημιγλυφές δεξιά και αριστερά. Μετόπη είναι μια ορθογώνια πλάκα μαρμάρου, η οποία μπορεί να έχει ανάγλυφη ή γραπτή διακόσμηση. Στο τμήμα που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο κίονες αντιστοιχούν δύο μετόπες και τρία τρίγλυφα.
ζ) Το γείσο.
η) Το αέτωμα ή τύμπανο.
Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ πως οι αρχαίοι μας έβαφαν τους ναούς (εκτός από τους κίονες και το επιστύλιο) με έντονα χρώματα, κυρίως κυανό και κόκκινο, όπως άλλωστε έβαφαν και τα αγάλματα.

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ

Σήμερα νιώθουμε όλοι μας πως οι Αρχαίοι μας με την αρχιτεκτονική τους και όλα τα υπόλοιπα κλασικά επιτεύγματά τους σε όλες τις τέχνες, έβαλαν με αυτά την υπογραφή στον πολιτισμό τους. Με την αρχιτεκτονική τους ειδικά, η επιθυμία τους να μείνουν κλασικοί και αθάνατοι εκπληρώθηκε. Αυτό φαίνεται σε όλα τα πλάτη και μήκη του κόσμου.