“Απίστευτο πώς μπορεί ο τόπος που είδες το πρώτο φως, ο χώρος που μεγάλωσες και λάτρεψες, το νησί που θα μπορούσε να διεκδικήσει τον τίτλο του επίγειου παράδεισου, να βλέπεις να μετατρέπεται σε κόλαση, εκεί μπροστά στα μάτια σου και να μην μπορείς να κάνεις απολύτως τίποτε. Από την άλλη, να ματώνεις μπροστά στον ανθρώπινο πόνο, μπροστά στην απελπισία των ανθρώπων που προσπάθησαν να διαφύγουν τη φωτιά του πολέμου και βρέθηκαν να ζουν κάτω από απίστευτες συνθήκες”.
Είναι η γρήγορη, αυθόρμητη ανταπόκριση του Μιχάλη Γιαλούση, που μόλις επέστρεψε από το ταξίδι του στη Λέσβο, στο ερώτημα “τι γίνεται Μιχάλη στο νησί;” Το νησί που, από τη μια μέρα στην άλλη, βρέθηκε αιχμάλωτο της ανθρώπινης δυστυχίας.
“Μπορεί να φεύγεις δυο-τρία χιλιόμετρα από την προκυμαία, να καταφεύγεις στη Νεάπολη για να χαρείς τη θάλασσα -τη νιώθεις σ’ όλη σου τη ζωή, δική σου- και ξαφνικά βλέπεις να φτάνουν βάρκες φουσκωτές που ξεχειλίζουν από ανθρώπινες ψυχές. Έχουν έλθει από απέναντι, από τις μικρασιατικές ακτές, χρησιμοποιώντας το νησί σαν γέφυρα για να πάνε στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τους κοιτάζεις, έκπληκτος, χαμογελάς αμήχανα, κι εκείνο που διαπιστώνεις -κοιτάζοντάς τους στα μάτια- είναι ο φόβος και η απελπισία”.
ΗΛΘΑΝ ΓΙΑ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ
Στη Λέσβο σήμερα βρίσκονται γύρω στις 20.000 πρόσφυγες, ενώ ο πληθυσμός της Μυτιλήνης είναι 25.000.
Υπολογίζεται ότι κάθε μέρα φτάνουν 2.000 περίπου που συνωστίζονται στο λιμάνι, στην προκυμαία, στα τσαμάκια, στα Μπλόκια, στο Άγαλμα της Ελευθερίας και στο πάρκο της Αγίας Ειρήνης. Από κει στον Καρατεπέ, στη Μόρια, μετατρέποντας το νησί σε άτυπο στρατόπεδο μεταναστών και προσφύγων.
Περιμένουν την ταυτοποίησή τους, τη ροζ κάρτα που θα τους ανοίξει το δρόμο για την απόδρασή τους από το νησί. Ναι, ήλθαν για να φύγουν. Να επιβιβαστούν στα πλοία της γραμμής για Πειραιά. Και από κει για την Ευρώπη.
Την περασμένη Πέμπτη πάνω από 10.000 πρόσφυγες βρίσκονταν εγκλωβισμένοι στο λιμάνι, τα πάρκα και τις πλατείες της Μυτιλήνης. Με το πλοίο “Tέρα Τζετ”, την ίδια μέρα αναχώρησαν 1.800 πρόσφυγες και άλλοι 400 με το πλοίο της γραμμής, ενώ 1.000 περίπου στριμώχτηκαν στο “Ελευθέριος Βενιζέλος”, το οποίο είχε έλθει από Κω, Κάλυμνο και Σάμο.
“ΟΜΗΡΟΙ” ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥΣ
Εν τω μεταξύ, φτάνουν άλλοι και τους αναπληρώνουν, κυρίως από τις βόρειες ακτές του νησιού. Όλοι κατευθύνονται στο λιμάνι, που βλέπουν να φαντάζει σαν την αρχή προς το δρόμο της σωτηρίας.
Είναι ένα ποικίλο πλήθος. Άθελά τους, έχουν δημιουργήσει μέτωπο με τους ντόπιους, οι οποίοι, όπως έχει εξελιχτεί η κατάσταση τις τελευταίες μέρες, φοβούνται να βγουν από τα σπίτια τους.
Ο δήμαρχος Λέσβου, Σπύρος Γαληνός, σε πλήρη απόγνωση, έστειλε επιστολή στον υπηρεσιακό αναπληρωτή Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Αντώνη Μακρυδημήτρη, με την οποία ζητά την κήρυξη της Λέσβου σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι πυρκαγιών, μεταδοτικών νόσων και φθορών σε δημόσιες και ιδιωτικές περιουσίες από την προσέλευση και την εγκατάσταση των μεταναστών – προσφύγων.
Στην επιστολή του, ο κ. Γαληνός αναφέρει ότι τους δύο τελευταίους μήνες έχουν περάσει από το νησί της Λέσβου περισσότεροι μετανάστες και πρόσφυγες από ό,τι το σύνολο του τοπικού πληθυσμού, δηλαδή πάνω από 85.000. Παρά τις προσπάθειες για προώθηση των μεταναστών στην ενδοχώρα, ο ημερήσιος αριθμός προσέλευσης είναι κατά πολύ μεγαλύτερος αυτού των αναχωρήσεων, με αποτέλεσμα, αυτή τη στιγμή να συνωστίζεται μόνο στο επιβατηγό λιμάνι της Μυτιλήνης ένα πλήθος πάνω από 10.000 άτομα.
“Η συσσώρευση τόσο μεγάλου αριθμού αστέγων δημιουργεί μείζον πρόβλημα στη διαχείριση και περίθαλψη αυτών των ανθρώπων, δεδομένης και της γνωστής σύνθεσης της κατάστασης των μεταναστών, ενώ η παραμονή 10.000 μεταναστών στο χώρο του λιμανιού χωρίς την ελάχιστη υποδομή υγιεινής, αποτελεί εν δυνάμει πηγή ανεξέλεγκτων καταστάσεων, οι οποίες είναι προ των πυλών” σημειώνει μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Μυτιλήνης.
Χθες, Τετάρτη, ο κ. Γαληνός, σε δήλωσή του, τόνιζε ότι η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και ανέφερε: “Καλούμε λοιπόν το λαό της Λέσβου, να μη συμμετέχει στις προσεχείς εκλογές και δηλώνουμε ξεκάθαρα την πρόθεσή μας να μην στηθούν κάλπες, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την αποκλιμάκωση της κατάστασης. Δυστυχώς, επειδή οι απεγνωσμένες φωνές μας, δεν έχουν βρει καμμία ανταπόκριση, είμαστε αποφασισμένοι να υλοποιήσουμε τα παραπάνω, σε περίπτωση που δεν δοθεί άμεση λύση”.
ΑΓΡΙΕΨΑΝ
Εν τω μεταξύ, επεισόδια με ξύλο και πετροπόλεμο, ανάμεσα σε μετανάστες και αστυνομικούς κυριαρχούν στο λιμάνι, την προκυμαία και τον καταυλισμό του Καρά Τεπέ.
Το τελευταίο σημειώθηκε στον παραπάνω καταυλισμό όπου φιλοξενούνται πάνω από 5.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Εκατοντάδες άτομα, αρχικά έκλεισαν το δρόμο μπροστά από τον καταυλισμό, διαμαρτυρόμενοι για την πολύωρη αναμονή προκειμένου να παραλάβουν τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα.
Ακολούθησε πετροπόλεμος με δυνάμεις της αστυνομίας που προσπαθούσαν να τους επαναφέρουν στην τάξη.
“Αγρίεψαν γιατί βρίσκονται σε απόγνωση. Πίστευαν, ότι φεύγοντας από την κόλαση του πολέμου, θα βρουν τον παράδεισο, αλλά διαψεύστηκαν. Πρόκειται για ανθρώπους που, από τη μια μέρα στην άλλη, αναγκάστηκαν να φύγουν από τις δουλειές τους, να εγκαταλείψουν το σπίτι τους, το νοικοκυριό τους και να φύγουν προς το άγνωστο. Έχω μιλήσει με αρκετούς. Ανάμεσά τους είναι επιστήμονες, άνθρωποι μορφωμένοι που έχασαν τα πάντα και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η επιβίωσή τους. Βλέπεις ζευγάρια με μικρά παιδιά, να αγωνίζονται να τα προστατέψουν. Πώς; Πού;
Οι ντόπιοι, από τη δική τους πλευρά, προσπαθούν, όπου τους δίνεται η ευκαιρία, να βοηθήσουν. Δεν είναι εύκολο σε μια κατάσταση τόσο εκρηκτική, όπου με τις διαμαρτυρίες των προσφύγων σταματά και αυτή η κυκλοφορία.
Εν τω μεταξύ, λόγω της έλλειψης υποδομής, το νησί έχει κυριολεκτικά βρωμίσει. Ο Δήμος κάνει ό,τι μπορεί, αλλά είναι αδύνατο να μπορέσει να ανταποκριθεί σε μια τέτοια κρίση. Αμφιβάλλω αν θα λειτουργήσουν και τα σχολεία. Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στους δρόμους του νησιού είναι απίστευτη. Οι γονείς φοβούνται να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο γιατί από τη μία πλευρά τα πράγματα έχουν αγριέψει πάρα πολύ και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί από στιγμή σε στιγμή, και από την άλλη υπάρχει ο κίνδυνος της έκρηξης επιδημιών από την έλλειψη υγιεινής σ’ όλο το χώρο του νησιού” λέει ο Μιχάλης Γιαλούσης.
Οι μετανάστες, (εντός του δικαίου τους), διαμαρτύρονται για καταστάσεις και πράγματα που η πολιτεία δεν ήταν προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει. Η χρονική στιγμή που έφθασαν σίγουρα δεν ήταν η “καταλληλότερη”. Εκείνο που προέχει είναι να επισπευστούν οι διαδικασίες και να δοθεί προτεραιότητα στο θέμα των προσφύγων, έστω και μέσα στη θύελλα του προεκλογικού αγώνα.
Με την ανταλλαγή πυρών μεταξύ των κομμάτων για ατυχείς δηλώσεις (βλέπε Τσίπρα “η θάλασσα δεν έχει σύνορα”) δεν λύνονται τέτοιας ολκής προβλήματα.
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση που δικαιούται η Ελλάδα για την καλύτερη διαχείριση των προσφυγικών ροών, ο επίτροπος Μετανάστευσης, Δημήτρης Αβραμόπουλος, δήλωσε ότι είναι επιτακτική ανάγκη να ολοκληρωθεί ο ορισμός της αρμόδιας διαχειριστικής αρχής ώστε “να αρχίσει άμεσα την ίδια μέρα αν είναι δυνατόν, η εκταμίευση των ποσών που είναι 450 εκατ. ευρώ”.
Αυτό, πρόσθεσε, θα επιτρέψει στην Ελλάδα να λάβει μια πρώτη δόση άμεσα της τάξης των 30 εκατ. ευρώ”.
Στην καλύτερη περίπτωση, προβλέπεται ‘να υπάρξουν χώροι υποδοχής στα μεγάλα νησιά’.
Ένα μέτρο που θα δώσει ίσως ανθρώπινη μορφή σε μια, ούτως ή άλλως, απάνθρωπη κατάσταση στην οποία ώθησε ο πόλεμος εκατοντάδες χιλιάδες ψυχές.