Ο άγριος και αδελφοκτόνος πόλεμος στη Συρία συνεχίζεται έξι χρόνια τώρα, και ενώ η κατάπαυση του πυρός φαίνεται ότι αργεί, ας ρίξουμε μία… ψυχρή ματιά στα του οίκου μας, με τις εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες πρόσφυγες, κοινό χαρακτηριστικό όλων των εμφυλίων σπαραγμών.
Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1946-1949) -που ποτέ δεν έπρεπε να είχε γίνει- είναι, μάλλον, η κορυφαία, αλλά και η τραγικότερη αντιπαράθεση στην ελληνική κοινωνία στο μέσον του εικοστού αιώνα. Ιστορικά, ίσως μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι και το πιο ολέθριο γεγονός από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους.
Η χώρα ρημάζεται κυριολεκτικά στα χρόνια της εμφύλιας αυτής σύρραξης, ερημώνονται εκτεταμένες -ορεινές κυρίως- ζώνες και ως αποτέλεσμα έχουμε τις εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, αλλά και λίγο αργότερα τους μετανάστες -διπλά θύματα και εμείς- που εγκαταλείπουν την Ελλάδα μετά την έκβασή του, γιατί η χώρα μαστίζεται από μεγάλη φτώχεια.
Αρχικά, ο πόλεμος ονομάστηκε «Συμμοριτοπόλεμος» και αυτή η ονομασία διατηρήθηκε επί πολλές δεκαετίες από τους πύρρειους νικητές αυτής της σύρραξης. Το 1989 καθιερώθηκε η ονομασία «Εμφύλιος Πόλεμος». Αυτός είναι και η πρώτη πράξη του Ψυχρού Πολέμου που επικράτησε στην παγκόσμια πολιτική, στρατιωτική και οικονομική σκηνή, για πάνω από σαράντα χρόνια.
Πρέπει, όμως, να τονίσουμε εδώ, ότι η ελληνική τραγωδία συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια στα στρατοδικεία με χιλιάδες φυλακισμένους Έλληνες και μαζικές εξορίες στα ξερονήσια του Αιγαίου. Οι διωγμοί και οι συστηματικοί βασανισμοί «αριστερών» εξακολούθησαν για πολλά χρόνια και τελείωσαν ουσιαστικά με τη Μεταπολίτευση, μετά την πτώση της χούντας το 1974.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
Ο εμφύλιος πόλεμος δημιούργησε και έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό προσφύγων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν και χιλιάδες παιδιά, που είτε στάλθηκαν στις ανατολικές χώρες είτε μετακινήθηκαν ως «τρόφιμοι» στις «παιδοπόλεις» και αυτό, κυρίως, στη Βόρεια Ελλάδα.
Χαρακτηριστικό του αριθμού των προσφύγων είναι, ότι σύμφωνα με το «Μνημόνιο για το ελληνικό προσφυγικό πρόβλημα», που στάλθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1949 προς το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών από την ελληνική κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός Κ. Τσαλδάρης, δήλωνε ότι «ο αριθμός των καταφυγόντων και φυγόντων του Εμφυλίου Πολέμου» ανερχόταν σε 684.607 άτομα!
ΟΙ ΛΕΓΟΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
Οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες -ως «αριστεροί!»- αποτελούν ένα μεταναστευτικό ρεύμα από μόνοι τους λόγω του όγκου τους, των δεκάδων τόπων στους οποίους εγκαταστάθηκαν και της ιδιαιτερότητας των αιτιών που τους έσπρωξαν στην αναγκαστική εξορία.
Μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, τον Αύγουστο του 1949, οι πρόσφυγες αυτοί εγκαταστάθηκαν σχεδόν σε όλες τις λεγόμενες «σοσιαλιστικές χώρες». Τελικά, στη Γιουγκοσλαβία, μετά τη ρήξη Τίτο-Στάλιν το 1948, όσοι Έλληνες είχαν καταφύγει εκεί, έφυγαν προς νέους προορισμούς και τα σύνορα έκλεισαν. Η μεγαλύτερη πλειονότητα όσων έμειναν εκεί, ήταν αυτοί που ατυχώς «αυτοπολιτογραφήθηκαν» -όλως αυθαιρέτως- ως «Μακεδόνες πολιτικοί πρόσφυγες της Ελλάδας (!)».
Η Αλβανία, για πολιτικούς λόγους, δεν κράτησε Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες, αν και από το έδαφός της πέρασαν δεκάδες χιλιάδες Έλληνες πρόσφυγες.
ΠΟΥ ΚΑΤΕΛΗΞΑΝ ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ;
Ο δρόμος του ταξιδιού για όλους τους πρόσφυγες, μέχρι να φτάσουν στους άγνωστους προορισμούς τους, ήταν πραγματικά μακρύς και δύσκολος. Σύμφωνα με πηγές που προέρχονται από το ΚΚΕ, το οποίο ήταν ουσιαστικά υπεύθυνο για τους πολιτικούς πρόσφυγες στις ξένες χώρες, έχουμε τα παρακάτω στοιχεία που αφορούν τη διασπορά των ενηλίκων και ανηλίκων προσφύγων μετά το 1949.
Στη Ρουμανία έφτασαν 9.100 ενήλικες και 4.256 παιδιά, στην Τσεχοσλοβακία 11.941 ενήλικες και 3.500 παιδιά, στην Πολωνία 11.458 ενήλικες και 3.500 παιδιά, στην Ουγγαρία 7.253 ενήλικες και 3.000 παιδιά, στην ΕΣΣΔ 11.980 ενήλικες χωρίς παιδιά, στην Ανατολική Γερμανία 1.128 παιδιά χωρίς ενήλικες και, τέλος, στη Βουλγαρία 3.071 ενήλικες και 672 παιδιά.
Στις ανατολικές αυτές χώρες φιλοξενήθηκαν πάνω από 28.000 παιδιά και αυτές ανέλαβαν εξ ολοκλήρου τη στέγαση, τη διατροφή, την υγειονομική περίθαλψη, το ντύσιμο και τη μόρφωσή τους. Η μόρφωση των παιδιών παρεχόταν διαμέσου των προσφυγικών σχολείων. Πρόκειται για κανονικά σχολεία της περιοχής όπου διέμεναν οι Έλληνες πρόσφυγες όπου φοιτούσαν τα ελληνόπουλα μαζί με τα ντόπια παιδιά.
Τα ελληνικά μαθήματα ήταν Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Γεωγραφία, Πατριδογνωσία και Ελληνική Ιστορία. Για τα μαθήματα αυτά δόθηκαν 6-12 ώρες παρακολούθησης την εβδομάδα. Όλοι ζούσαν όμως πάντα «Με τη σκέψη της επιστροφής στην πατρίδα Ελλάδα!».
ΚΑΙ ΩΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Αυτή είναι μία πολύ σύντομη και συνοπτική σφαιρική εικόνα της τραγικής αυτής πτυχής της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Οι πρόσφυγες πέρασαν μια απίστευτη εμπειρία βασάνων και ταλαιπωρίας. Κατά γενική ομολογία όμως, η υποδοχή και η γενικότερη βοήθεια που έδωσαν οι χώρες που υποδέχτηκαν τους πρόσφυγες, ήταν υποδειγματική.
Σήμερα, όμως, που είμαστε πιο πλούσιοι και πιο… πολιτισμένοι!, τι κάνουν οι Ευρωπαίοι για τους σημερινούς πρόσφυγες; Άλλα χρόνια και άλλοι καιροί! Μετά το φόβο της 11/9/2001, όμως, κανείς δεν θέλει να βάλει το φίδι στον κόρφο του! Τα προβλήματα όμως της προσφυγιάς παραμένουν τα ίδια!