Η αρχαία μας αυτή ελληνική φράση και γνωμικό «Γνώθι σαυτόν» είναι πράγματι πολύ σοφή. Αποδίδεται στον Χείλωνα από τη Λακεδαίμονα, που έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ. και ήταν ένας από τους επτά σοφούς της ελληνικής αρχαιότητας. Προτρέπει τον άνθρωπο να γνωρίσει τον εαυτό του, να αποκτήσει επίγνωση των ικανοτήτων, αλλά και των δυνατοτήτων του, πράγματα απαραίτητα στη ζωή του. «Γνώθι σαυτόν» σημαίνει να γνωρίζεις πρώτα τον εαυτό σου!
ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Ο περιηγητής και πρώτος «τουρίστας» Παυσανίας στα «Φωκικά» του, μας δίνει την εξής πληροφορία: «Εν δε τω προνάω τα εν Δελφοίς γεγραμμένα, εστίν ωφελήματα ανθρώποις». Στην κορυφή τού Αετώματος του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, στην κεντρική και ανατολική του πύλη, υπήρχε το ΓΝΩΘΙ Σ’ ΑΥΤΟΝ στην κάτω αριστερή γωνία, συνοδευόμενο από το ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ που σημαίνει «Τίποτε το περισσότερο» («Όλα με μέτρο»). Αυτά ήταν τα πολύ γνωστά «Δελφικά παραγγέλματα».
Οι αρχαίοι Έλληνες ιερείς δεν άκουγαν τις εξομολογήσεις των πολιτών, αλλά ασχολούνταν μόνο με την τέλεση των θυσιών και των άλλων ιεροτελεστιών. Η ηθική εκπαίδευση και καθοδήγηση των πολιτών ξεκινούσε από τους παιδαγωγούς και παιδοτρίβες της νεαρής ηλικίας. Οι ιερείς έδιναν μόνο πλήθος ηθικών παραγγελμάτων και προτροπών συμβουλευτικού χαρακτήρα, όπως τα παραπάνω.
Αυτή ήταν η προετοιμασία των πολιτών μέσα στο πολιτικό σύστημα της δημοκρατίας. Εξάλλου, δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει εάν οι άνθρωποι δεν αποκτήσουν αυτογνωσία, αφού δίχως αυτήν δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως αυτόβουλοι, κυρίαρχοι, υπεύθυνοι και ανιδιοτελείς πολίτες.
ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΜΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Ως απόδημοι Έλληνες για πολλές δεκαετίες, «ανακατεμένοι με Τυρρηνούς και με Λατίνους και άλλους ξένους», που λέει και ο Καβάφης, αποκτώντας και μία κοσμοπολίτικη εμπειρία, αλλά και ζώντας σε μία τεχνολογική εποχή που μπορούμε να παρακολουθούμε με κάθε λεπτομέρεια την ελληνική επικαιρότητα -κάτι που δεν το είχε καμία άλλη προηγούμενη γενεά-, φτάνουμε σε συμπεράσματα που δεν είναι και τόσο κολακευτικά για τους εαυτούς μας.
Το πρώτο, μεγαλύτερο και σοβαρότερο πρόβλημά μας είναι η πλήρης απώλεια της ιστορικής μας αυτογνωσίας. Έχουμε χάσει την ελληνική μας αυτοσυνειδησία. Θεωρούμε υπαίτιους των αποτυχιών μας πάντοτε τους άλλους και ποτέ τον εαυτό μας. Μπορούμε να προσθέσουμε αναρίθμητα άλλα «προσόντα» μας.
Το μεγαλύτερο πρόβλημά μας, όμως, είμαστε εμείς οι ίδιοι και η ανιστορικότητά μας. Ούτε ευρωπαίους ούτε ανατολίτες δεν βλέπουμε τους εαυτούς μας, αν και ασπαστήκαμε ανατολίτικες ιδέες και ήθη. Τι είμαστε τέλος πάντων; Η άγνοιά μας μας έκανε σχιζοφρενείς. Είμαστε Έλληνες ή Νεοέλληνες; Μιλάμε ελληνικά ή …νεοελληνικά; Γιατί οι Άγγλοι δεν αυτονομάζονται Νεοάγγλοι ή οι Γάλλοι Νεογάλλοι; Και εδώ μπορούμε να προσθέσουμε αναρίθμητα άλλα παρόμοια «προσόντα» μας.
Αυτά έβλεπε και νομπελίστας ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης και το συμπέρασμά του δόθηκε ποιητικότατα: « Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει»!
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ
Η τηλεοπτική Ελλάδα μάς απογοητεύει πλήρως. Απεργίες και αιματηρές διαδηλώσεις. Δεν έχει μείνει όρθιο τίποτε. Καταλήψεις υπουργείων και πρωτάκουστο (!) σχολείων, όπου προσφέρεται παιδεία. Τι είναι αυτό; Εκατό εφημερίδες –σχεδόν όλες με ξενόγλωσσους τίτλους– παρελαύνει ακέφαλη η Ελλάδα με την νεοελληνική μας σχιζοφρένεια. Εκατό τηλεοπτικοί σταθμοί, όλοι τους ξενόφερτοι και ξενόγλωσσοι, λες και εκπέμπουν μόνο για τους ανύπαρκτους αγγλόφωνους Έλληνες αποκλειστικά. Δεν έμεινε πρόγραμμα σε αυτούς που να μην έχει αγγλικό τίτλο. Τι να πούμε και για τη φουκαριάρα την ελληνική γλώσσα που ακόμη κρατάει και ως άγρυπνη μητέρα ακόμη οδηγεί! Οι «ελλαδίτες Έλληνες» ακόμη δεν έχουν καταλάβει ότι η χειρότερη διαφθορά αρχίζει από τη γλώσσα. Και αυτή έχει μείνει τελείως απροστάτευτη.
Και αυτή η ελληνική βουλή! Εδώ φωλιάζει ένας άκρατος, άγριος, αναίτιος, τρελός, φοβερός, απερίγραπτος και άκρως αδικαιολόγητος… νεοελληνικός θυμός. Εάν δεν ήταν και η αστυνομική φρουρά, ο ένας θα έβγαζε τα μάτια του άλλου, και άντε να αδειάζεις από κει μέσα εκατοντάδες αόμματους…βουλευτές που βύθισαν απερίσκεπτα την Ελλάδα αύτανδρη στη δανειοθάλασσα της ευρωπαϊκής Μεσογείου! Εκεί θα στείλουμε και τους δικούς μας βουλευτές της διασποράς; Είμαστε, όντως, μία απροκάλυπτα σχιζοφρενής χώρα. Βλέπουμε τη δεξιά να κατηγορεί την αριστερά γιατί έγινε δεξιά και προσπαθεί να βγει από τα αριστερά. Μια αριστερή κυβέρνηση κάνει τα πιο «δεξιά» πράγματα που μπορεί να φανταστεί κανείς. Υπάρχουν ακόμη δεξιά και αριστερά; Τι σημαίνουν όλα αυτά σήμερα;
Τέλος, όλα αυτά δεν γράφονται με μεγάλη ευχαρίστηση, αλλά με βασανιστικό πόνο ψυχής και καρδιάς. Πρέπει, όμως, να τα πούμε, μήπως και ανοίξουμε… κανένα βιβλίο και μάθουμε την Ιστορία μας το ποιοι είμαστε και πού βαδίζουμε. Ο κόσμος όλος περιμένει από μας να τού πούμε πως το μέλλον της ανθρωπότητας είναι μόνο η αρχαιοελληνική φωτεινή και αιώνια σκέψη. «Για τα αλλού –μη ελπίζεις– δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό», όπως το επιβεβαιώνει και ο μεγάλος Καβάφης!