Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον ομογενών δεύτερης και τρίτης γενιάς για την απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας, που αποτελεί ταυτοχρόνως και ευρωπαϊκή ιθαγένεια. Το ελληνικό διαβατήριο παρέχει στον κάτοχό του σημαντικά δικαιώματα σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως ελεύθερη μετακίνηση από χώρα σε χώρα, απεριόριστο δικαίωμα διαμονής σε όποια χώρα της Ένωσης επιθυμεί ο κάτοχος του ελληνικού διαβατηρίου, ίδια δικαιώματα με τους πολίτες της χώρας παραμονής και ίσες ευκαιρίες στις σπουδές, στην έναρξη επιχείρησης και στην άσκηση επαγγέλματος.
Μία από τις όχι και τόσο συνηθισμένες περιπτώσεις, είναι εκείνη στην οποία κάποιος έχει γεννηθεί σε χώρα του εξωτερικού από Έλληνα πατέρα και αλλοδαπή μητέρα, χωρίς όμως να έχει υπάρξει γάμος των γονέων του. Σε μία τέτοια περίπτωση το εκτός γάμου τέκνο του Έλληνα πατέρα δικαιούται να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια, εφόσον αποδειχθεί ότι ο πατέρας έχει αναγνωρίσει το τέκνο με κάποιον τρόπο που προβλέπει ο νόμος.
Επειδή δεν έχει προηγηθεί γάμος μεταξύ του Έλληνα πατέρα και της αλλοδαπής μητέρας, με τη γέννηση του τέκνου νομικός δεσμός (γονέα και τέκνου), δημιουργείται αυτομάτως μόνο μεταξύ τέκνου και μητέρας, αφού το γεγονός της γέννησης και το ποιά είναι η μητέρα του τέκνου είναι ευκόλως αποδεικτέα. Ο νομικός όμως δεσμός μεταξύ τέκνου και πατρός δεν είναι τόσο αυτονόητος, εφόσον δεν υπάρχει προηγούμενος γάμος του πατέρα με την μητέρα του τέκνου. Στην περίπτωση λοιπόν του εκτός γάμου τέκνου Έλληνα πατέρα και αλλοδαπής μητέρας, θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο πατέρας έχει αναγνωρίσει το εκτός γάμου τέκνο ως δικό του παιδί.
Η αναγνώριση πρέπει να γίνει σύμφωνα με το δίκαιο της χώρας της οποίας ο πατέρας είχε την ιθαγένεια, εφόσον το παιδί έχει γεννηθεί πριν το 1983. Αν δηλαδή το εκτός γάμου τέκνο έχει γεννηθεί το 1972 στον Καναδά και ο πατέρας είχε τότε (το 1972) μόνο την ελληνική και όχι και την καναδική υπηκοότητα, εφαρμοστέο είναι το ελληνικό Δίκαιο.
Αν όμως ο πατέρας είχε και την καναδική υπηκοότητα, εφαρμοστέο είναι το Δίκαιο του Καναδά, που μπορεί να προβλέπει (όπως και το δίκαιο των ΗΠΑ) ότι αν ο πατέρας με δική του θέληση έθεσε το όνομά του στο πιστοποιητικό γεννήσεως του εξωγάμου τέκνου, τότε θεωρείται ότι έχει αναγνωρίσει το παιδί, το οποίο συνεπώς σήμερα που είναι ενήλικο μπορεί να πάρει την ελληνική ιθαγένεια.
Αν το εκτός γάμου τέκνο έχει γεννηθεί στο εξωτερικό μετά το 1983, όταν και έλαβε χώρα στην Ελλάδα μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου, το τέκνο μπορεί να πάρει την ελληνική ιθαγένεια υπό προϋποθέσεις ακόμα κι αν ο πατέρας του δεν είχε την ιθαγένεια της χώρας γεννήσεως του παιδιού.
Στο σημείωμά μας αυτό δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν όλες οι περιπτώσεις που προβλέπει ο νόμος για το πώς μπορεί το εκτός γάμου τέκνου Έλληνα πατέρα και αλλοδαπής μητέρας να λάβει την ελληνική ιθαγένεια. Αυτό που πρέπει, ωστόσο, να μείνει στο μυαλό των αναγνωστών είναι ότι είναι εφικτό υπό ορισμένες προϋποθέσεις, το εκτός γάμου τέκνο Έλληνα, που γεννήθηκε εκτός Ελλάδος, να λάβει την ελληνική ιθαγένεια, εφόσον αποδειχθεί ότι ο Έλληνας πατέρας το έχει αναγνωρίσει πριν το παιδί ενηλικιωθεί με κάποιον από τους τρόπους που προβλέπει ο εφαρμοστέος νόμος. Στην αντίθετη περίπτωση, όπου το εκτός γάμου τέκνο έχει Ελληνίδα μητέρα και αλλοδαπό πατέρα, το παιδί είναι ευκολότερο να αποκτήσει ελληνικό διαβατήριο, διότι ως προανεφέρθη, ο νομικός δεσμός του τέκνου με την μητέρα είναι αυτονόητος και δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ή όχι γάμου.
*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. www.greekadvocate.eu bm-bioxoi@otenet.gr