Αυτές τις ημέρες το κύριο θέμα στα μέσα ενημέρωσης της Ελλάδας είναι η Σύνοδος του Eurogroup στο Λουξεμβούργο την Πέμπτη, 15 Ιουνίου. Στη Σύνοδο αυτή ένα από τα θέματα που θα συζητηθούν είναι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, και τι μέτρα πρέπει να ληφθούν για τη μείωση ή ελάφρυνσή του, δεδομένου ότι στο ύψος που βρίσκεται θεωρείται μη βιώσιμο.
Στην προηγούμενη συνάντηση του Eurogroup στις Βρυξέλλες στις 22 Μαΐου, δεν υπήρξε συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και των άλλων μελών της Ευρωζώνης για το αν η Ελλάδα είχε ικανοποιήσει όλες τις προϋποθέσεις για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου μνημονίου.
Οι δανειστές δεν συμφώνησαν ούτε καν στο να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση, ούτως ώστε να εκταμιευτεί η επόμενη δόση του τρίτου Μνημονίου ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ, καθιστώντας έτσι προβληματική τη θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης, η οποία έχει ανειλημμένες οικονομικές υποχρεώσεις 7,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, που πρέπει να πληρωθούν μέχρι τα τέλη του Ιουλίου.
Ενόψει αυτών των εξελίξεων, την περασμένη εβδομάδα η Ελληνική Κυβέρνηση πέρασε και τα υπόλοιπα μέτρα από τα προαπαιτούμενα που είχε απορρίψει προηγουμένως ως απαράδεκτα, προφανώς για να διευκολύνει το κλείσιμο της αξιολόγησης στη Σύνοδο του Eurogroup στις 15 Ιουνίου, ούτως ώστε να προχωρήσει η συζήτηση για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας.
Το ένα από τα εν λόγω δύο μέτρα αφορά τις συντάξεις, οι οποίες ενώ προηγουμένως είχε αποφασισθεί πως δεν θα αυξηθούν μέχρι την 1-1- 2022, τώρα η περίοδος επεκτείνεται κατά έναν χρόνο στην 1-1-2023, με αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι να χάσουν 250 εκατομμύρια ευρώ.
Το δεύτερο από τα δύο μέτρα αφορά τη μείωση του αφορολόγητου εισοδήματος, η οποία θα ίσχυε από το 2020, ενώ τώρα θα αρχίσει να ισχύει από το 2019, με αποτέλεσμα την απώλεια κοντά στα 2 δισεκατομμύρια ευρώ για τους πιο χαμηλόμισθους εργαζόμενους Έλληνες.
Με άλλα λόγια, τα δύο αυτά μέτρα που ψηφίσθηκαν από τους βουλευτές της Κυβέρνησης, πλήττουν τα δύο πιο ευπαθή κοινωνικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, τους συνταξιούχους και τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους.
Για την πληρέστερη κατανόηση του μεγάλου προβλήματος που αντιμετωπίζει η Ελληνική Κυβέρνηση αναφορικά με το δημόσιο χρέος δίνω στον παρακάτω Πίνακα για κάθε ένα από τα έτη 2008 μέχρι το 2016 το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδας σε δισεκατομμύρια ευρώ, το δημόσιο χρέος κατά την ίδια περίοδο επίσης σε δισεκατομμύρια ευρώ, και το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τα στοιχεία του Πίνακα αυτού προέρχονται από σχετικό δημοσίευμα της υπηρεσίας «Eurostat» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παράδειγμα: το 2008 το ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν 242 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το δημόσιο χρέος ήταν 265 δισεκατομμύρια ευρώ, με άλλα λόγια 9% υψηλότερο από το ΑΕΠ, και ως εκ τούτου αντιστοιχούσε με 109% του ΑΕΠ. Αρχίζω από το 2008, γιατί το έτος εκείνο έκανε την εμφάνισή της η παγκόσμια οικονομική κρίση, κατά τη διάρκεια της οποίας το δημόσιο χρέος της Ελλάδας αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό σε απόλυτους αριθμούς, αλλά και σε μεγαλύτερη κλίμακα ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Για το λόγο αυτό το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κρίνει πως το ελληνικό χρέος στο ύψος που βρίσκεται δεν είναι βιώσιμο, και ως εκ τούτου θα πρέπει να μειωθεί, για να αποφευχθεί η χρεοκοπία της Ελλάδας.
Ο παρακάτω Πίνακας δίνει συνοπτικά, αλλά και παραστατικά, την ανοδική πορεία που ακολούθησε το ελληνικό δημόσιο χρέος από το 2008 μέχρι το 2016. Ενώ οι οικονομίες των άλλων χωρών που είχαν πληγεί από την οικονομική κρίση ανέκαμψαν μετά από λίγα χρόνια, η οικονομία της Ελλάδας ακόμη βρίσκεται σε ύφεση, καθότι το ΑΕΠ από το 2008 μέχρι το 2015 ακολούθησε μια πτωτική πορεία, με μια μικρή αύξηση το 2016, ενώ το δημόσιο χρέος εξακολουθεί να είναι κατά πολύ υψηλότερο από το ΑΕΠ.
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και δημόσιο χρέος της Ελλάδας, 2008 – 2016
Έτος ΑΕΠ σε Χρέος σε Χρέος ως
δις ευρώ δις ευρώ ποσοστό του ΑΕΠ
2008 242 264 109%
2009 237 301 127%
2010 226 330 146%
2011 207 356 171%
2012 194 305 157%
2013 182 319 175%
2014 179 317 177%
2015 178 320 180%
2016 184 320 173%
Θα παρατηρήσετε πως το δημόσιο χρέος από τα 356 ευρώ που ήταν το 2011, το 2012 μειώθηκε στα 305 δισεκατομμύρια ευρώ, μια μείωση 51 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η πτώση αυτή δεν οφειλόταν σε αποπληρωμή μέρους του χρέους από την Ελληνική Κυβέρνηση, αλλά στη μείωσή του από τους δανειστές, με άλλα λόγια από την Ευρωζώνη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και από ιδιώτες δανειστές, κατά 51 δισεκατομμύρια ευρώ, με την ελπίδα ότι το ελληνικό χρέος θα γινόταν βιώσιμο. Χωρίς τη μείωσή του το 2012 το δημόσιο χρέος θα είχε προσεγγίσει τα 400 δισεκατομμύρια ευρώ!
Αυτή η μείωση στα αγγλικά είναι γνωστή ως PSI (Private Sector Involvement), και ήταν η μεγαλύτερη μείωση δημόσιου χρέους μιας χώρας σε παγκόσμια κλίμακα. Και όμως, το δημόσιο χρέος δεν είχε καταστεί βιώσιμο, γιατί συνέχισε να αυξάνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ μέχρι το 2015.
ΜΠΡΟΣ ΓΚΡΕΜΟΣ ΚΑΙ ΠΙΣΩ ΡΕΜΑ…
Στον παραπάνω Πίνακα βλέπουμε πως το 2016 σημειώθηκε μια μικρή αύξηση του ΑΕΠ κατά 6 δισεκατομμύρια ευρώ, και δεδομένου ότι το χρέος είχε παραμείνει στο επίπεδο των 320 δισεκατομμυρίων ευρώ, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε από 180% στο 173%.
Όμως η βελτίωση αυτή ήταν μικρή, και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ανάκαμψη της οικονομίας, δεδομένου ότι το χρέος παραμένει σε πολύ υψηλό επίπεδο, και ως εκ τούτου συνεχίζει να θεωρείται ως μη βιώσιμο. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) είναι της γνώμης πως ένα μέρος του ελληνικού χρέους θα πρέπει να διαγραφεί. Με άλλα λόγια, να γίνει κάτι παρόμοιο με το PSI του 2012. Παράλληλα όμως το ΔΝΤ απαιτεί μειώσεις στις συντάξεις και περικοπές σε άλλα δημόσια προγράμματα, αποτέλεσμα των οποίων θα είναι η περαιτέρω επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των πλέον ευάλωτων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας.
Στην εισήγησή του για τη μείωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας το ΔΝΤ συναντάει τη σθεναρή αντίδραση του Β. Σόιμπλε, Υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, ο οποίος ενόψει των εκλογών στη χώρα του τον Σεπτέμβριο, φοβάται τις αρνητικές αντιδράσεις από τους ψηφοφόρους, αν η Γερμανία φανεί γενναιόδωρη προς την Ελλάδα.
Για το λόγο αυτό ο Β. Σόιμπλε εξέφρασε την άποψη πως δεν υπάρχει βιασύνη για τη λήψη απόφασης, και εισηγήθηκε όπως η συζήτηση για την ελάφρυνση – δεν μιλάει για μείωση – του ελληνικού χρέους να μετατεθεί σε συνάντηση του Eurogroup το 2018. Με ελάφρυνση εννοεί την παράταση της χρονικής περιόδου για την αποπληρωμή του χρέους στην ολότητά του.
Παράλληλα, διεθνή μέσα ενημέρωσης αναφέρουν πως, σύμφωνα με τις απόψεις κάποιων Ευρωπαίων πολιτικών, η Ελλάδα δεν θα χρειασθεί ελάφρυνση του δημοσίου χρέους από τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, εάν διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ ή υψηλότερα έως το 2032, και πάνω από 3% έως το 2038.
Όμως, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η επίτευξη αυτών των πρωτογενών πλεονασμάτων είναι φύσει αδύνατη, ενόψει των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει για χρόνια τώρα η Ελλάδα. Επιπρόσθετα, το ΔΝΤ προειδοποιεί πως τον Αύγουστο του 2018 θα αποσυρθεί από τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα, εάν στη συνάντηση του Eurogroup στις 15 Ιουνίου επικρατήσει η άποψη πως δεν είναι αναγκαία η μείωση, ή τουλάχιστον η ελάφρυνση, του ελληνικού χρέους, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα πρέπει να επιτυγχάνει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα στα επόμενα 15 χρόνια.
Με άλλα λόγια, μπρος γκρεμός – Γερμανία -, και πίσω ρέμα – ΔΝΤ -, για την Ελλάδα. Εξ ου και η σπουδαιότητα της Συνόδου της 15ης Ιουνίου. Από την έκβασή της θα κριθεί η πορεία που θα ακολουθήσει η ελληνική οικονομία στα επόμενα χρόνια, και αν θα υπάρξουν προοπτικές οι ταλαίπωροι συμπατριώτες μας στην Ελλάδα να αρχίσουν να προσβλέπουν σε ένα καλύτερο μέλλον. Και επιπλέον, να σταματήσει η έξοδος των νέων και των επιστημόνων από τη χώρα.
Μέχρι στιγμής, οι ενδείξεις και οι προβλέψεις για την έκβαση της Συνόδου του Eurogroup στις 15 Ιουνίου, αναφορικά με το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, δεν φαίνονται να είναι ενθαρρυντικές για την Ελληνική Κυβέρνηση.