Στις 7-8 Ιουλίου έλαβε χώρα στο Αμβούργο της Γερμανίας η σύνοδος της G20 για το 2017. Ο αγγλικός όρος G20 μπορεί να αποδοθεί στα ελληνικά ως Ομάδα των 20, η οποία απαρτίζεται από τους αρχηγούς κυβερνήσεων, και τους διοικητές των Κεντρικών Τραπεζών, 19 κρατών με τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, και από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), η οποία απαρτίζεται από 27 κράτη. Στις Συνόδους της G20 η Ε.Ε. εκπροσωπείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η G20 απαρτίζεται από τις ακόλουθες χώρες, σε αλφαβητική σειρά: Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ιταλία, Ινδία, Ινδονησία, Καναδάς, Κίνα, Μεξικό, Νότια Αφρική, Νότια Κορέα, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Τουρκία και Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία, όπως ανέφερα, απαρτίζεται από 27 κράτη.
Η G20 ιδρύθηκε το 1999 με κύριους σκοπούς τη μελέτη, αναφορικά με θέματα που αφορούν τη διεθνή χρηματοπιστωτική σταθερότητα, και τα οποία υπερβαίνουν τις αρμοδιότητες μεμονωμένων κρατών.
Συλλογικά, οι οικονομίες των κρατών – μελών της G20 αντιπροσωπεύουν περίπου το 85% του ακαθάριστου προϊόντος σε παγκόσμια κλίμακα, το 80% του παγκόσμιου εμπορίου, και τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού. Με άλλα λόγια, είναι ένας πολύ σημαντικός διεθνής οργανισμός, ο οποίος συνεδριάζει μια φορά το χρόνο.
Τα θέματα που συζητήθηκαν στη φετινή σύνοδο της G20 τα προσδιόρισε η Καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ, με την ιδιότητα της αρχηγού του κράτους που φιλοξένησε τη σύνοδο. Σε γενικές γραμμές, τα θέματα αυτά ήταν:
*Η βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας.
*Η υλοποίηση της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα
*Η διατήρηση του «ελεύθερου» εμπορίου.
Μετά τη λήξη της Συνόδου εκδόθηκε το τελικό ανακοινωθέν της ομάδας G20, το οποίο επιβεβαιώνει τα ακόλουθα:
*Την μάχη κατά του εμπορικού προστατευτισμού, συμπεριλαμβανομένων των μη δίκαιων εμπορικών πρακτικών, αναγνωρίζοντας τον ρόλο των εργαλείων της νόμιμης εμπορικής άμυνας.
*Τον σημαντικό ρόλο του διεθνούς εμπορικού συστήματος που στηρίζεται σε κανόνες.
*Την δέσμευση για την βελτίωση των μηχανισμών διαπραγμάτευσης, παρακολούθησης κι επίλυσης διαφορών του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).
*Την δέσμευση όλων των χωρών-μελών της ομάδας G20, πλην των ΗΠΑ, ότι η Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή είναι μη αναστρέψιμη, ενώ τα μέλη – πλην των ΗΠΑ – συμφωνούν για την ταχεία εφαρμογή της.
*Την συνεργασία των ΗΠΑ με άλλες χώρες, προκειμένου αυτές να βοηθηθούν στην πιο καθαρή κι αποδοτική αξιοποίηση ορυκτών καυσίμων.
Σύμφωνα με τις απόψεις πολλών σχολιαστών, η Σύνοδος της G20 ήταν από τις πιο δύσκολες των τελευταίων χρόνων.
Σε συνέντευξη Τύπου μετά από τη λήξη της συνόδου, η κ. Μέρκελ χαρακτήρισε ως «πολύπλοκη» τη συμφωνία μεταξύ των ηγετών των κρατών που είχαν πάρει μέρος στη σύνοδο. Χαρακτηριστικά είπε τα ακόλουθα: «Καταλήξαμε σε δύο διαφορετικές δηλώσεις, σε μία που διατυπώνει τη θέση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, και σε μία δεύτερη που διατυπώνει τη θέση όλων των υπόλοιπων συμμετεχόντων κρατών που διαβεβαιώνουν ότι η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα είναι μη αναστρέψιμη».
Παρά τις όποιες επιφυλάξεις της, η κ. Άντζελα Μέρκελ δήλωσε πως ήταν ικανοποιημένη για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο σύνολο των θεμάτων, παρά τις έντονες αντιθέσεις που υπήρξαν σε διάφορα θέματα.
Αναφορικά με την απόφαση για το παγκόσμιο εμπόριο, η κ. Μέρκελ ανέφερε τα ακόλουθα:
«Δεν μπορώ να πω ότι ήταν εύκολες οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα, ωστόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου – που αποτελεί πιο αντικειμενικό κριτή – δηλώνει ευχαριστημένος από την έκβαση των συνομιλιών. Τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα, βέβαια, δεν μπορώ να το γνωρίζω».
Η κ. Μέρκελ εξέφρασε την ικανοποίησή της για τα έκτακτα μέτρα ασφάλειας που έλαβαν οι αστυνομικές δυνάμεις για τη διασφάλιση της ομαλής διεξαγωγής της Συνόδου, παρά τις έντονες διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα στο Αμβούργο τις τελευταίες ημέρες.
Η ΑΝΤΖΕΛΑ ΜΕΡΚΕΛ ΦΩΝΗ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΣΗΣ
Ο κ. Ντόναλντ Τραμπ, Πρόεδρος των ΗΠΑ, επιβεβαίωσε την απόφασή του για την αποχώρηση της χώρας του από τη συμφωνία του Παρισιού, η οποία καταγράφηκε και στο κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου.
Έκπληξη προξένησε το γεγονός ότι μετά από τη λήξη της Συνόδου, και παρά το γεγονός ότι είχε υπογράψει τη συμφωνία, ο Πρόεδρος της Τουρκίας, κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε τα ακόλουθα στους δημοσιογράφους: «Μετά την απόφαση που έλαβαν οι ΗΠΑ, η θέση μας πηγαίνει προς την κατεύθυνση της μη επικύρωσης (της Συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή) από το Κοινοβούλιο». Για να δικαιολογήσει τη δήλωσή του αυτή ο κ. Ερντογάν είπε ότι η Γαλλία, όταν υπογράφηκε η Συμφωνία του Παρισιού, υποσχέθηκε στην Τουρκία οικονομικές αποζημιώσεις που δεν έχουν ακόμη συγκεκριμενοποιηθεί.
Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δήλωσαν πως δεν θα συμμετάσχουν στην παγκόσμια προσπάθεια για τον μεγαλύτερο κίνδυνο που απειλεί το περιβάλλον σε παγκόσμια κλίμακα, και ο οποίος θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στις ερχόμενες γενιές. Το κακό επιδεινώνεται τώρα και με την απόφαση της Τουρκίας να ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ.
Ενόψει αυτών των εξελίξεων, ενθαρρυντική είναι η δήλωση του Εμμανουέλ Μακρόν, Προέδρου της Γαλλίας, πως στις 12 Δεκεμβρίου 2017 θα πραγματοποιηθεί νέα διάσκεψη στο Παρίσι, η οποία θα έχει στόχο την εξεύρεση ιδιωτικών, αλλά και δημόσιων οικονομικών κεφαλαίων, για χρηματοδότηση περιβαλλοντικών μέτρων στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού το 2015.
Μια από τις θετικές αποφάσεις της G20 είναι η συμφωνία για το ελεύθερο εμπόριο, η οποία θα στηρίζεται στους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, που σημαίνει εγκατάλειψη σε κάποιο βαθμό της πολιτικής του προστατευτισμού και απομονωτισμού εκ μέρους των πλούσιων χωρών.
Σημαντικό είναι το γεγονός ότι από τη σύνοδο της G20 η κ. Άντζελα Μέρκελ αναδύθηκε ως προσωπικότητα με διεθνή εμβέλεια, και η Γερμανία ως χώρα με συγκεκριμένες θέσεις σε διεθνή ζητήματα, ενώ οι ΗΠΑ δείχνουν μια ανησυχητική εσωστρέφεια μετά από την εκλογή του κ. Ντόναλντ Τραμπ στο αξίωμα του Προέδρου.
Τα τελευταία χρόνια η Καγκελάριος Άντζελα Μέρκελ έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της Ευρωζώνης, ακολούθησε ανθρωπιστική πολιτική στην αντιμετώπιση της πρόσφατης προσφυγικής κρίσης, και τώρα δραστηριοποιείται στο χειρισμό σημαντικών θεμάτων, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και το διεθνές εμπόριο.
Αξιοσημείωτες είναι οι ακόλουθες παρατηρήσεις του Νίκου Κωνσταντάρα στο άρθρο του με τίτλο G20, «Μέρκελ και οι ευθύνες των «μικρών», Καθημερινή 9/7/17:
«Πριν από την κρίση που σάρωσε τον κόσμο το 2008, και που δύο χρόνια αργότερα βύθισε την υπερχρεωμένη Ελλάδα, η Γερμανία δεν έδειχνε καμία διάθεση για μεγαλύτερη συμμετοχή στη διεθνή σκηνή πέρα από την προώθηση των δικών της οικονομικών και εμπορικών συμφερόντων. Η ελληνική κρίση και η απουσία μηχανισμών διαχείρισής της σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανάγκασαν την ισχυρότερη οικονομία της Ε.Ε. να αναλάβει την ευθύνη να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ, να προστατέψει το κοινό νόμισμα και τις ευρωπαϊκές τράπεζες που είχαν εκτεθεί στο ελληνικό χρέος, και να προτείνει ή έστω να συναινέσει σε μια πολιτική περαιτέρω ενοποίησης της ευρωπαϊκής οικονομίας».
Μεταξύ άλλων, η Σύνοδος της G20 έδειξε πως υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ το κύρος των ΗΠΑ ως παγκόσμια υπερδύναμη άρχισε να μειώνεται, ενώ η Βρετανία έχει χάσει την επιρροή που είχε στην Ευρώπη μετά από την απόφασή της να αποσυρθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι σημαντικό το γεγονός ότι την περασμένη εβδομάδα ο αμερικανικός ερευνητικός οργανισμός Pew Research Center δημοσίευσε μελέτη, σύμφωνα με την οποία οι πολίτες 19 χωρών-μελών της ομάδας G20 εκδηλώνουν περισσότερη εμπιστοσύνη στην κ. Μέρκελ να κάνει το σωστό, όσον αφορά θέματα διεθνούς σημασίας, παρά στον κ. Τραμπ.
Οι τελευταίες αυτές εξελίξεις τείνουν στην εξαγωγή του συμπεράσματος πως στο εγγύς μέλλον τις δύο μεγάλες αγγλόφωνες δυνάμεις –ΗΠΑ και Βρετανία– θα αντικαταστήσουν η Κίνα σε παγκόσμια κλίμακα, και η Γερμανία στην Ευρώπη, η οποία ήδη το έχει κάνει.