Την περασμένη εβδομάδα, με βάση το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη «Adults in the room», έκανα μια γενική αναφορά στα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η Ελλάδα, όταν στα τέλη του Ιανουαρίου 2015 το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ, σε συνεργασία με το κόμμα ΑΝΕΛ. σχημάτισε Κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον κ. Αλέξη Τσίπρα και Υπουργό Οικονομικών τον πανεπιστημιακό οικονομολόγο Γιάνη Βαρουφάκη.

Αμέσως μετά από την ανάληψη των καθηκόντων του ο Γ. Βαρουφάκης αντιπροσώπευσε την Ελληνική Κυβέρνηση στις τακτικές συνεδριάσεις του Eurogroup, στις οποίες συμμετείχαν οι Υπουργοί Οικονομικών των 19 κρατών – μελών της Ευρωζώνης.

Σημαντική είναι η ακόλουθη παρατήρηση που ο Γ. Βαρουφάκης κάνει στη σελίδα 232 του βιβλίου του για τον τρόπο λειτουργίας των Eurogroups: 

«Για σχεδόν όλες τις συναντήσεις στις οποίες έλαβα μέρος οι Υπουργοί Οικονομικών δεν ενημερώνονταν εκ των προτέρων για τα θέματα που θα συζητιόνταν. Μια λογική εξήγηση για αυτήν την πρακτική είναι ότι ο σκοπός των Eurogroups είναι οι υπουργοί να εγκρίνουν τις αποφάσεις που είχαν ήδη λάβει οι τρεις θεσμοί (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο)».

Ενόψει αυτού του τρόπου λειτουργίας του Eurogroup, δεδομένου ότι ο Γ. Βαρουφάκης δεν είχε την ευκαιρία να συζητήσει με την Ελληνική Κυβέρνηση τα θέματα που θα συζητιόνταν, αφού δεν τα γνώριζε εκ των προτέρων για να μεταφέρει τις απόψεις της Κυβέρνησης, επέλεξε στις συζητήσεις του Eurogroup να ακολουθεί την τακτική της «δημιουργικής ασάφειας».

Δημιουργική ασάφεια είναι μια τεχνική που εφαρμόζεται στις διαπραγματεύσεις. Στην ουσία είναι η αμφιλεγόμενη, δηλαδή η ασαφής ή θολή διατύπωση των όρων μιας συμφωνίας, ιδιαίτερα όταν δεν γίνονται εύκολα αποδεκτοί, έτσι ώστε κάθε πλευρά να μπορεί να τους ερμηνεύσει όπως θέλει. Στην ουσία η τακτική αυτή διευκολύνει όλες τις πλευρές που εμπλέκονται σε μια συμφωνία να την υπογράψουν, γιατί στο μέλλον μπορούν να την ερμηνεύσουν με τον τρόπο που εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους.

Οι αναφορές του Γ. Βαρουφάκη στις συνεδριάσεις του Eurogroup είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, και οι λεπτομέρειες για τις ταλαιπωρίες των Υπουργών που μετάβαιναν στις Βρυξέλες ιδιαίτερα αποκαλυπτικές.

ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΤΟ ΟΧΙ ΕΓΙΝΕ ΝΑΙ

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα στις 31/7/2017 ο Γ. Βαρουφάκης μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα:

«Ποτέ κάποιος Βαρουφάκης δεν μπήκε σε κάποιο δωμάτιο με τη Λαγκάρντ και άλλους για να κάνει προσωπική πολιτική. Είχαμε συμφωνήσει από κοινού με τον Τσίπρα, τον Παππά, τον Δραγασάκη και τον Τσακαλώτο για το τι θα ειπωθεί. Έτσι λειτουργούσαμε. Αυτό είναι κάτι που θέλουν να συσκοτίσουν όσοι άλλαξαν γραμμή και δαιμονοποιούν εμένα για να υπεκφύγουν από την ευθύνη τους για την παλινωδία της 6ης Ιουλίου».

Με την αναφορά στην «παλινωδία της 6ης Ιουλίου» ο Γ. Βαρουφάκης εννοεί το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015, στο οποίο ενώ 61,3% των ψηφοφόρων ψήφισαν ΟΧΙ, την επόμενη των εκλογών ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας το μετέτρεψε σε ΝΑΙ!

Η πρόταση για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είχε ανακοινωθεί από τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα τις πρώτες ώρες του Σαββάτου 27 Ιουνίου 2015, μετά από σύσκεψη του κυβερνητικού (και αργότερα υπουργικού) συμβουλίου το βράδυ της προηγούμενης ημέρας στο Μέγαρο Μαξίμου. 

Αφορμή της πρότασης για διεξαγωγή δημοψηφίσματος υπήρξε η αποτυχία επίτευξης συμφωνίας στις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους δανειστές της έως τα τέλη Ιουνίου του 2015.

Το κείμενο του δημοψηφίσματος ανέφερε τα ακόλουθα:

«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο της συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στο Eurogroup της 25/6/2015, και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους;

Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the current program and beyond» – Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού», και το δεύτερο «Preliminary debt sustainability analysis» – «Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους».

Οι ψηφοφόροι είχαν την επιλογή να δηλώσουν «Δεν εγκρίνεται – Όχι» ή «Εγκρίνεται – Ναι».

Το τελικό αποτέλεσμα ήταν 61,3% υπέρ του «Δεν εγκρίνεται – Όχι». Όλως παραδόξως, ο Πρωθυπουργός την επόμενη του δημοψηφίσματος μετέτρεψε το ΟΧΙ σε ΝΑΙ!

Όταν στις 6 Ιουλίου 2015 ο Γ. Βαρουφάκης πληροφορήθηκε την αλλαγή αυτή από τον Πρωθυπουργό, με ανακοίνωσή του δήλωσε ότι αποχωρεί από το του Υπουργείο Οικονομικών. Εξάλλου είχε πληροφορηθεί πως οι άλλοι συμμετέχοντες στο Eurogroup θα «εκτιμούσαν» την απουσία του από τις συνεδριάσεις, κάτι που και ο Πρωθυπουργός έκρινε ότι ίσως θα βοηθήσουν στην επίτευξη συμφωνίας.

Η εφημερίδα Η Καθημερινή, σε άρθρο της με τίτλο «Παραίτηση Βαρουφάκη με αιχμές», 7/7/2015, μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα: 

«Δηλώσεις των κ. Γιάνη Βαρουφάκη και Ευκλείδη Τσακαλώτου κατά τη διάρκεια της τελετής παράδοσης – παραλαβής καθηκόντων, χθες, στο υπουργείο Οικονομικών. 

Με έντονα καταγγελτικό ύφος για τη στάση των δανειστών, αλλά και με αιχμές κατά του κ. Αλ. Τσίπρα μέσω της αναφοράς ότι η αποχώρησή του «κρίθηκε πως ίσως βοηθήσει στην επίτευξη συμφωνίας», ο κ. Γ. Βαρουφάκης παραιτήθηκε χθες, κατόπιν παρέμβασης του Πρωθυπουργού και αιτήματος των θεσμών. Στη θέση του ανέλαβε ο κ. Ευκλ. Τσακαλώτος, που έχει πλήρη γνώση για την έως τώρα πορεία της διαπραγμάτευσης, αλλά και συνόδευε τον κ. Βαρουφάκη στα τελευταία Eurogroup».

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, μετά την αλλαγή του «Όχι» σε «Ναι» από τον Πρωθυπουργό ήταν η συμφωνία με τους δανειστές για ένα τρίτο μνημόνιο, το οποίο είχε απορριφθεί από την πλειονότητα του ελληνικού λαού.

Και να σκεφθεί κανείς πως σε ομιλία του στο Ηράκλειο της Κρήτης τον Δεκέμβριο του 2014, με άλλα λόγια έναν μήνα πριν από την ανάδειξή του σε Πρωθυπουργό μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, ο κ. Αλέξης Τσίπρας μεταξύ άλλων είχε πει και τα ακόλουθα:

«Μας λένε ότι οι αγορές θα τιμωρήσουν τους Έλληνες αν δεν ψηφίσουν αυτό που οι ίδιες επιθυμούν. Μας λένε ότι θα μας τιμωρήσει επίσης η Ευρώπη. Οι αγορές κάνουν τη δουλειά τους. Δουλειά τους είναι να κερδίζουν κι εμείς κάνουμε τη δουλειά μας. Δουλειά μας είναι να εξυπηρετούμε τα συμφέροντα του ελληνικού λαού», προσθέτοντας ότι «σημασία έχει ποιος βαρά το νταούλι. Εμείς θα παίζουμε το ζουρνά κι αυτοί θα χορεύουν. Κι επειδή είμαστε στην Κρήτη, θα παίζουμε τη λύρα και θα χορεύουν πεντοζάλη οι αγορές».

Δυστυχώς για την Ελλάδα, οι όροι για το ποιοι παίζουν το ζουρνά και ποιοι χορεύουν έχουν αντιστραφεί τα τελευταία δυόμισι χρόνια…

Ιδιαίτερη βαρύτητα, κατά την άποψή μου, έχει το κύριο άρθρο της αθηναϊκής εφημερίδας Το Βήμα με τίτλο «Μια συγγνώμη δεν θα πείτε κ.Τσίπρα;» (25/7/17), αποσπάσματα του οποίου ακολουθούν: 

«Η αναγνώριση – για πρώτη φορά – από τον πρωθυπουργό ότι έκανε μεγάλα λάθη, θα μπορούσε να ήταν μια πράξη γενναιότητας. Δυστυχώς η αναγνώριση έρχεται με τεράστια καθυστέρηση και κυρίως κάτω από το βάρος των απίστευτων αποκαλύψεων Βαρουφάκη για τα όσα διαδραματίστηκαν τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησης Σύριζα. 

Ανεξάρτητα από τις σκοπιμότητες που κρύβονται πίσω από τις εκμυστηρεύσεις του πρώην Υπουργού Οικονομικών, η εικόνα που παρουσιάζεται για τον κ. Τσίπρα και μια σειρά κορυφαία κυβερνητικά στελέχη είναι πραγματικά τραγελαφική. Εικόνα που εν πολλοίς επιβεβαιώνει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός όταν ομολογεί στη συνέντευξή του στην εφημερίδα Guardian ότι «όταν ήρθα σε αυτό το γραφείο, δεν είχα καμία εμπειρία ή αίσθηση πόσο μεγάλες θα ήταν οι καθημερινές δυσκολίες».

{…} Τα μεγάλα λάθη που αναγνωρίζει εκ των υστέρων ο κ. Τσίπρας τα πλήρωσαν οι Έλληνες πολίτες, η οικονομία, οι τράπεζες, με νέα δυσβάστακτα βάρη, με νέες περικοπές, με κλείσιμο επιχειρήσεων και περισσότερη ανεργία». 

Αναφερόμενος στο βιβλίο του πρώην Υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, ο κ. Αλέξης Τσίπρας δήλωσε τα ακόλουθα: «Ο Γιάνης προσπαθεί να γράψει Ιστορία με ένα διαφορετικό τρόπο… Ίσως θα έλθει η ώρα που θα πούμε κάποιες αλήθειες…».

Η απορία που απορρέει από την παραπάνω δήλωση είναι πότε θα ειπωθούν οι αλήθειες, στις οποίες αναφέρεται τόσο αόριστα ο κ. Τσίπρας, και γιατί όχι τώρα, λίγους μήνες μετά από την αγγλική έκδοση του βιβλίου του Γιάνη Βαρουφάκη, και ενόψει του γεγονότος ότι ακόμα σχολιάζεται από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης.