Η τελευταία εκτέλεση στην Αυστραλία έγινε πριν από 50 χρόνια. ORonald Ryan, εξέτιε τη ποινή του, καταδικασμένος για ληστεία, όταν απέδρασε το Δεκέμβριο του 1965. Κατά τη διάρκεια της απόδρασης, ένα όπλο εκπυρσοκρότησε σκοτώνοντας έναν δεσμοφύλακα. Μετά από 17 μέρες, ο Ryan συνελήφθη, κατηγορήθηκε για φόνο και καταδικάστηκε σε θάνατο. Κρεμάστηκε στις 3 Φεβρουαρίου 1967.

Η εκτέλεση του Ryan προκάλεσε κύμα διαδηλώσεων σε όλη την Αυστραλία. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες όλα τα ομόσπονδα κράτη και εδάφη της Αυστραλίας κατήργησαν τη θανατική ποινή. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αυστραλίας ψήφισε ένα νόμο το 2010 ο οποίος απαγορεύει την επαναφορά της θανατικής ποινής στη χώρα.

Η εναντίωση της Αυστραλίας στη θανατική ποινή αποτελεί μέρος μιας παγκόσμιας εκστρατείας. Σήμερα, περίπου τα 2/3 όλων των κρατών έχουν καταργήσει, σε νομικό αλλά και πρακτικό επίπεδο, τη θανατική ποινή. Αλλά δυστυχώς υπάρχουν ακόμα κράτη που συνεχίζουν τις εκτελέσεις.

Η περίπτωση του Ryan αναδεικνύει με τον πιο παραδειγματικό τρόπο το γιατί είναι τόσο λάθος η θανατική ποινή.

Πρώτον, κανένα δικαστικό σύστημα δεν είναι αλάνθαστο και πάντα υπάρχει ένα μη αποδεκτά υψηλό ρίσκο ένας αθώος να καταδικαστεί σε θάνατο. Στην περίπτωση του Ryan υπάρχουν αμφιβολίες για το αν ήταν όντως αυτός που σκότωσε το δεσμοφύλακα. 

Από το 1973, όταν οι ΗΠΑ επανεισήγαγαν τη θανατική ποινή, περισσότεροι από 150 άνθρωποι που επρόκειτο να εκτελεστούν βρέθηκαν αθώοι. Η αθωότητα κάποιων αποδείχτηκε μέσω εξετάσεων DNA. Aλλά οι περισσότεροι από αυτούς έπεσαν θύματα αποτυχιών της δικαστικής εξουσίας, κάτι που μπορεί να συμβεί ακόμα και σε χώρες με προηγμένα νομικά συστήματα.

Δεύτερον, η θανατική ποινή επιβάλλεται σε δυσανάλογα μεγάλο βαθμό σε μειονεκτούντες ή/και σε μέλη διάφορων μειονοτήτων. Ο Ryan ήταν άνθρωπος της εργατικής τάξης. Ο πατέρας του ήταν ανθρακωρύχος και η μητέρα του υπηρέτρια. Πολλοί άνθρωποι που περιμένουν να εκτελεστούν δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν τη κατάλληλη νομική εκπροσώπηση.

Τέλος, η θανατική καταδίκη αλλά και οι ζωές όσων περιμένουν να εκτελεστούν, χρησιμοποιούνται συχνά για πολιτικές σκοπιμότητες. Η θανατική καταδίκη αποτελεί μια δημοφιλή μέθοδο προκειμένου κάποιες κυβερνήσεις να δείξουν στις κοινωνίες τους ότι παίρνουν στα σοβαρά το νόμο και τη τάξη. Χρειάζεται μια γενναία και εμπνευσμένη ηγεσία για να καταργήσει τη θανατική ποινή και ακόμα περισσότερο όταν διάφορες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κοινή γνώμη είναι υπέρ της θανατικής ποινής. Το ταξίδι προς την κατάργηση της θανατικής ποινής είναι συχνά μακρύ και δύσκολο αλλά κάθε θετικό βήμα είναι ευπρόσδεκτο.

Υπάρχουν και άλλοι πολλοί λόγοι που κάνουν τη θανατική ποινή αποκρουστική. Η θανατική καταδίκη δεν εμποδίζει το έγκλημα, είναι αντικειμενικά μια σκληρή και απάνθρωπη πράξη και στερεί στον ένοχο τη δυνατότητα αναμόρφωσης.

Η Αυστραλία αναδεικνύει όλους τους παραπάνω λόγους για την παγκόσμια κατάργηση της θανατικής καταδίκης. Δεν είναι πάντα ένα εύκολο θέμα αλλά είναι σημαντικό.

*Ο Philip Ruddock είναι ο Ειδικός Απεσταλμένος της Αυστραλίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. H 10η Οκτωβρίου ήταν η Παγκόσμια Μέρα κατά της Θανατικής Ποινής.