Οι άφθονες παροιμιακές φράσεις από κάθε εποχή της ιστορίας μας, έχουν υπέροχα διδάγματα μέσα τους που τα κρύβουν ως θησαυρό, γιατί, πράγματι, είναι πολύτιμα μαθήματα για κάθε άνθρωπο.

Δυστυχώς, η ελληνική παιδεία δεν ενδιαφέρθηκε αρκετά γι’ αυτές και δεν τις εκμεταλλεύτηκε και τόσο στην καλλιέργεια του γλωσσικού ύφους. Φυσικά, στο σχολείο δεν μπορεί κανείς να διδαχτεί όλες τις παροιμίες μας, είναι, όμως, απαραίτητο να μελετηθούν μερικές και να κεντρίσουν τον ενδιαφέρον των μαθητών. Μετά η ζωή η ίδια θα τούς υποδείξει πολλές για να χρησιμοποιηθούν ως «βαρόμετρο» στην σκέψη τους. Εξάλλου, όλες οι παροιμίες ή παροιμιακές φράσεις, είναι απόσταγμα σοφίας πολλών γενεών και με λίγες λέξεις τα λένε όλα.

Πόσα μπορεί να διδάξει η παραπάνω φράση μας και σήμερα τον 21ο αιώνα; Θα έλεγα, πάρα πολλά, από τα αρχαία μας χρόνια μέχρι σήμερα. Ας δούμε πρώτα – για την κατανόησή της – τι σημαίνει «αργία μήτηρ πάσης κακίας». Η αργία έγινε από την αεργία και σημαίνει έλλειψη εργασίας, το να μην εργάζεται κανείς. Ο άεργος είναι ο τεμπέλης. Ο άνεργος είναι αυτός που θέλει, αλλά δεν μπορεί να βρει εργασία. Η αργία στις μέρες μας σημαίνει «νόμιμη αποχή από την εργασία». Στα αρχαία μας, αργία είναι η απραξία. Άρα, η παροιμία μας σημαίνει ότι «η απραξία είναι μητέρα κάθε κακίας», δηλαδή, η «πράξη» του να μην δουλεύει κανείς γεννάει κάθε μορφής κακία. Και ποιος δεν θα συμφωνήσει με το δίδαγμά της!

Όλα τα ανωτέρω και πολύ περισσότερα τα συνοψίζει το παρακάτω «ποίημα» (άγνωστου σε μένα ποιητή). Ας πούμε, όμως, ότι η λέξη δουλειά – όπως παραπάνω η αργία – πέρασε από πολλά στάδια στη μακραίωνη ιστορία μας. Η δουλεία ήταν η κατάσταση του δούλου, η οποία μεταπλάστηκε σε δουλειά που σήμερα εννοούμε την εργασία. Απολαύστε τη σοφία τους:

Δούλευε
Αν είσαι φτωχός, δούλευε
Αν είσαι πλούσιος, δούλευε
Αν αισθάνεσαι φορτωμένος
μ’ ασήκωτες ευθύνες, δούλευε
Αν είσαι ευτυχισμένος, δούλευε,
δούλευε αδιάκοπα.
Όταν δεν κάνεις τίποτε,
αφήνεις χώρο για αμφιβολίες και αγωνίες.
Αν έρχεται συντροφιά σου ο πόνος
μη χάνεις την εμπιστοσύνη σου
σ’ αγαπημένους ανθρώπους, δούλευε.
Αν είσαι απογοητευμένος, δούλευε.
Αν κλονίζεται η πίστη σου και
σ’ απογοητεύει η λογική σου, δούλευε.
Αν διαλύονται τ’ όνειρά σου
και φαίνεται χαμένη η ελπίδα σου,
τότε δούλευε, σαν να βρίσκεται
η ζωή σου σε κίνδυνο.
Ό,τι κι αν σε βασανίζει, δούλευε
Δούλευε ευσυνείδητα.
Δούλευε μ’ εμπιστοσύνη
Η δουλειά είναι η καλύτερη
γήινη ιατρική που διαθέτουμε
Η δουλειά θεραπεύει τους
σωματικούς και ψυχικούς πόνους.