«Ο Νέλσον Μαντέλα εμπνεόταν από την φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων. Στη φυλακή ανέβαζε και αρχαίες ελληνικές τραγωδίες με τους συγκατηγορούμενούς του.
Η πρώτη παράσταση ήταν αυτή της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή, όπου ο Μαντέλα ερμήνευσε τον ρόλο του Κρέοντα».
Αυτό αποκάλυψε ο ομογενής νομικός της Νότιας Αφρικής, Γιώργος Μπίζος, σε συνέντευξή του για το ραδιοφωνικό πρόγραμμα της SBS στην Αυστραλία όπου μίλησε και για άγνωστες πτυχές του Νέλσον Μαντέλα με τον οποίο συνδέεται πολύ στενά εδώ και έξι δεκαετίες.
Η συνέντευξη δόθηκε με αφορμή την συμπλήρωση 20 χρόνων από την απελευθέρωση του Νέλσον Μαντέλα που εορτάστηκε την Πέμπτη.
Όπως είπε ο κ. Μπίζος, ο ρόλος του Κρέοντα δίδαξε τον Μαντέλα πως «ο ηγέτης θα πρέπει να κυβερνά δίκαια και όχι δικτατορικά αλλά και να μην φοβάται».
Ο κ. Μπίζος, που ακόμα και σήμερα έχει σχεδόν καθημερινή επικοινωνία με τον πρώην πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, λέει ότι διαβάζει τέσσερις εφημερίδες καθημερινά και βλέπει τις ειδήσεις στην τηλεόραση αλλά η μνήμη του αρχίζει να εξασθενεί.
«Θυμάται καλύτερα τα γεγονότα των δεκαετιών του ’40, του 50, του ’60 και του ‘70» λέει.
Ο κ. Μπίζος προσθέτει ότι ο Μαντέλα λατρεύει την Ελλάδα και είναι γνώστης, κυρίως της αρχαίας Ελλάδας.
«Η Ελλάδα», λέει, «είναι η μάνα της Δημοκρατίας και η Νότια Αφρική η πιο μικρή κόρη της».
ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Τραγουδώντας «Νέλσον Μαντέλα, δεν υπάρχει κανείς σαν εσένα» υποδέχτηκαν την Πέμπτη οι βουλευτές της Νοτίου Αφρικής τον πρώην πρόεδρο της χώρας στην Εθνοσυνέλευση είκοσι χρόνια μετά την απελευθέρωσή του.
Την 11η Φεβρουαρίου του 1990 ο «Μαντίμπα», έπειτα από 27 χρόνια που πέρασε φυλακισμένος εξαιτίας της δράσης του εναντίον του Απαρντχάιντ, ξεκίνησε την «Πορεία προς την Ελευθερία». Ο σχεδόν 92χρονος σήμερα Ν. Μαντέλα έγινε σύμβολο του αγώνα εναντίον του συστήματος θεσμοθετημένου διαχωρισμού, σε όλα τα επίπεδα, λευκών και μαύρων στη Νότιο Αφρική και έφτασε στην προεδρία της χώρας μεταξύ 1994 και 1999.
Ο Μαντέλα, η απελευθέρωση του οποίου αποτελεί το αποκορύφωμα των ημερών του 1990 που οδήγησαν στην κατάρρευση του Απαρτχάιντ, βρέθηκε την Πέμπτη στο Κοινοβούλιο για να παραστεί στην επετειακή ομιλία του νυν προέδρου Τζέικομπ Ζούμα, ο οποίος υπογράμμισε ότι η χώρα συνεχίζει να ακολουθεί «το όραμα του πρώτου μαύρου ηγέτη».
Η παρουσία του Μαντέλα στην ομιλία αποτέλεσε μία από τις σπανιότατες πλέον δημόσιες εμφανίσεις του, ενώ δεν συμμετείχε στην εορταστική τελετή στην φυλακή Ντρακενστάιν (όπως είναι γνωστή σήμερα) κοντά στο Κέιπ Τάουν, από την οποία έκανε τα πρώτα του βήματα ως ελεύθερος πολίτης μετά από τρεις δεκαετίες.
Σήμερα η Νότιος Αφρική αντιμετωπίζει μία νέα σειρά επιλογών που θα καθορίσουν κατά πόσο το έργο που ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια μπορεί να ολοκληρωθεί ή τουλάχιστον να προωθηθεί.
Όπως είχε δηλώσει ο Νέλσον Μαντέλα την ημέρα της απελευθέρωσης του, το ANC είχε ως διπλό στόχο τη χειραφέτηση της Νοτίου Αφρικής τόσο πολιτικά, όσο και οικονομικά.
Είκοσι χρόνια αργότερα όλοι οι Νοτιοαφρικανοί έχουν δικαίωμα ψήφου, αλλά οι περισσότεροι μαύροι παραμένουν σε καθεστώς φτώχειας και σε άναρχα εξαπλούμενες παραγκουπόλεις, τις οποίες αναγκάστηκαν να κατοικήσουν κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ.
Ένας στους τέσσερις είναι άνεργος και το 75% από αυτούς κάτω από 35 χρόνων. Σε αυτή την ηλικία, ένας στους τέσσερις δεν είχε ποτέ εργασία, παρά την ισχυρή ανάπτυξη που βίωσε η χώρα επί 10 χρόνια, μέχρι το 2008.
Ένα καλά χρηματοδοτούμενο αλλά αξιοθρήνητο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο εξακολουθεί να προσπαθεί να αποτινάξει την επίδραση του απαρτχάιντ, με δασκάλους χωρίς προσόντα και χωρίς καλή πληρωμή, κατηγορείται ότι παράγει μία εργατική δύναμη που δεν μπορεί να βρει δουλειά και πολλοί νέοι στρέφονται στο έγκλημα για να τα βγάλουν πέρα.
ΗΤΑΝ 11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΤΟΥ 1990
Η εικόνα του πρώην προέδρου της Νοτίου Αφρικής Νέλσον Μαντέλα ενώ βγαίνει από τη φυλακή μετά από 27 χρόνια κράτησης, στις 11 Φεβρουαρίου 1990, αποτελεί μία από τις πιο καθοριστικές στιγμές της εποχής μας.
Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται την Πέμπτη από εκείνη τη μέρα. Στο Κέιπ Τάουν σημαντικές προσωπικότητες έλαβαν μέρος σε πορεία προς τη φυλακή, όπου ο Ν.Μαντέλα πέρασε τους τελευταίους μήνες της κράτησής του.
Με συνθήματα, όπως «Ζήτω ο Νέλσον Μαντέλα, Ζήτω» χιλιάδες Νοτιοαφρικανοί τίμησαν την επέτειο.
Τότε η επιλογή που είχε το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) και ο Μαντέλα ήταν ανάμεσα στον σκληρό ή στον ήπιο τρόπο να ανατραπεί το καθεστώς του ρατσιστικού απαρτχάιντ.
Ο Μαντέλα επέμεινε στη δεύτερη επιλογή και ενέπλεξε την κυβέρνηση της μειονότητας των λευκών σε διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν τρία χρόνια και κορυφώθηκαν με την πλειοψηφία των μαύρων της Νότιας Αφρικής να παίρνει την εξουσία, σε εκλογές και χωρίς μάχη.
Σήμερα η Νότιος Αφρική αντιμετωπίζει μία νέα σειρά επιλογών που θα καθορίσουν κατά πόσο το έργο που ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια μπορεί να ολοκληρωθεί ή τουλάχιστον να προωθηθεί.
Όπως είχε δηλώσει ο Νέλσον Μαντέλα την ημέρα της απελευθέρωσης του, το ANC είχε ως διπλό στόχο τη χειραφέτηση της Νοτίου Αφρικής τόσο πολιτικά, όσο και οικονομικά.
Είκοσι χρόνια αργότερα όλοι οι Νοτιοαφρικανοί έχουν δικαίωμα ψήφου, αλλά οι περισσότεροι μαύροι παραμένουν σε καθεστώς φτώχειας και σε άναρχα εξαπλούμενες παραγκουπόλεις, τις οποίες αναγκάστηκαν να κατοικήσουν κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ.
Ένας στους τέσσερις είναι άνεργος και το 75% από αυτούς κάτω από 35 χρόνων. Σε αυτή την ηλικία, ένας στους τέσσερις δεν είχε ποτέ εργασία, παρά την ισχυρή ανάπτυξη που βίωσε η χώρα επί 10 χρόνια, μέχρι το 2008.
Ένα καλά χρηματοδοτούμενο αλλά αξιοθρήνητο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο εξακολουθεί να προσπαθεί να αποτινάξει την επίδραση του απαρτχάιντ, με δασκάλους χωρίς προσόντα και χωρίς καλή πληρωμή, κατηγορείται ότι παράγει μία εργατική δύναμη που δεν μπορεί να βρει δουλειά και πολλοί νέοι στρέφονται στο έγκλημα για να τα βγάλουν πέρα.
Με 50 ανθρώπους να δολοφονούνται κάθε μέρα και άλλους 50 να επιβιώνουν της απόπειρας δολοφονίας τους, η ανασφάλεια εξακολουθεί να επισκιάζει την καθημερινότητα και να μπαίνει σφήνα ανάμεσα στην αυξανόμενη μεσαία τάξη και στη δυσαρεστημένη κατώτερη τάξη.
Όταν ο πρώτος μαύρος πρύτανης, Τζόναθαν Τζάνσεν, ανέλαβε καθήκοντα στο συντηρητικό πανεπιστήμιο του Orange Free State, επικρίθηκε ιδιαίτερα διότι ανακοίνωσε ότι η σχολή θα δεχόταν πίσω τέσσερις λευκούς σπουδαστές, οι οποίοι είχαν αποβληθεί διότι κινηματογράφησαν ο ένας τον άλλο να ουρεί στο φαγητό των μαύρων εργατών τους και να τους αναγκάζουν να το φάνε.
Πριν από 20 χρόνια, η διάθεση του καθηγητή Τζάνσεν να συγχωρήσει, θα επιδοκιμαζόταν, έστω απρόθυμα, από τους μαύρους Νοτιοαφρικανούς, φέτος όμως εξαναγκάστηκε να ξεκινήσει διαβουλεύσεις για την επιστροφή των τεσσάρων σπουδαστών, οι οποίες άρχισαν πριν από τέσσερις μήνες και δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη.
«Πρέπει να βαδίσουμε έξω από τη φυλακή της παρελθούσης επιτυχίας μας» έγραψε ο συγγραφέας και ακαδημαϊκός Ντζαμπούλο Ντέμπελε, ο οποίος προσέθεσε ότι «είναι καλό να γιορτάζεις τις παλιές επιτυχίες, αλλά γίνεται μοιραίο να προσπαθείς να τις επαναλάβεις κάτω από αλλαγμένες συνθήκες».