Αυθορμητισμός, απλότητα, πάθος για την τέχνη που επέλεξε να υπηρετεί, μα πάνω απ’ όλα, απέραντη αγάπη για τον συνάνθρωπο, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της καταξιωμένης ομογενούς ζωγράφου Έφης Μάνδαλου.

«Είμαι ανοιχτόμυαλη. Μπορώ να είμαι φίλη με τον καθένα. Ποτέ δεν υπήρξα εγωκεντρική. Ο κόσμος μου είναι ο κόσμος του καθενός. Πάθος μου είναι να γνωρίσω τον άνθρωπο. Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι ζητάνε τα ίδια πράγματα από τη ζωή. Αγάπη, ευτυχία, έκφραση του εσωτερικού τους κόσμου. Μέσα από την τέχνη σίγουρα μπορούν να το επιτύχουν, αρκεί να γνωρίζουν τις βασικές αρχές που τη διέπουν. Η μοντέρνα τέχνη, όπως κάθε μορφή τέχνης διέπεται από βασικούς κανόνες που δεν μπορούν να αγνοηθούν. Αν πάρουμε, για παράδειγμα τον Πάμπλο Πικάσο, που συνεχώς άλλαζε το στιλ του, και θαυμάζω απεριόριστα, κρατούσε πάντα με αυστηρότητα τους βασικούς κανόνες. Απλά, η μοντέρνα τέχνη δεν σου δίνει το διαβατήριο να είσαι ανεξέλεγκτος. Οι βασικές αρχές πρώτα και μετά η αρμονία, η ισορροπία, η κίνηση, η έκφραση ψυχής!»

Με μία επιτυχημένη πορεία 20 χρόνων στο χώρο της ζωγραφικής, η Έφη Μάνδαλος είναι ιδιοκτήτρια του Rings Road Art Studio, στο οποίο διδάσκει η ίδια.

Περίεργο, αλλά κάθε φορά που γνωρίζω κάποιον/α ζωγράφο, ξαναζώ για πολλοστή φορά τη σκηνή με πρωταγωνιστές τον πατέρα μου και τον αδελφό μου Κωστή, προ αμνημονεύτων χρόνων! Κυριακή απόγεμα, καταχείμωνο, όλοι γύρω στη σόμπα περιμένοντας να ψηθούν τα κάστανα, εκτός από τον Κωστή που είχε εξαφανιστεί. Τον ανακάλυψε ο πατέρας μου στον ξενώνα –ένα μικρό υπνοδωμάτιο– να ζωγραφίζει. Ήταν μόλις επτά χρόνων και είχε ήδη δείξει δείγματα του ανυπέρβλητου ταλέντου του.

«Πόσες φορές θέλεις να σου το πω για να το χωνέψεις; Οι ζωγράφοι πεθαίνουν στην ψάθα!»

Μια φράση που θα την επαναλάμβανε αμέτρητες φορές ο πατέρας μου για τα επόμενα τουλάχιστον είκοσι χρόνια, χωρίς βέβαια να επιτύχει το στόχο του. Αντίθετα, πιστεύω ότι οι προσπάθειες του πατέρα μου να τον αποθαρρύνει, είχαν ως αποτέλεσμα να κάνουν τον Κωστή, όχι απλά πιο μαχητικό, αλλά να τον εξοπλίσουν με μεγαλύτερη δύναμη να πραγματοποιήσει το στόχο του και να γένει ένας από τους κορυφαίους Έλληνες θαλασσογράφους.

ΚΑΘΑΡΗ ΕΙΚΟΝΑ

Η συνάντησή μου με την καταξιωμένη ζωγράφο Έφη Μάνδαλου θα με φέρει, για άλλη μια φορά, πίσω στην εμπειρία του αδελφού μου.

«Από οκτώ χρόνων ήξερα ότι ήθελα να γίνω ζωγράφος. Ο πατέρας μου έφερε τρομερές αντιρρήσεις, όταν κατάλαβε ότι εννοούσα αυτό που έλεγα και προσπάθησε με κάθε τρόπο να με αποθαρρύνει.

Εργασιομανής ο ίδιος, συνεπής και αυστηρός σχεδόν σε ό,τι είχε να κάνει με το επάγγελμά του, εκείνο που ήθελε για μένα και τα αδέλφια μου ήταν μια ‘σίγουρη’, όπως έλεγε σταδιοδρομία. Δεν ήταν σαφής στο τι ακριβώς. Το βέβαιο ήταν ότι η ζωγραφική σίγουρα δεν είχε θέση στο μέλλον που επιθυμούσε για μένα».
Μια μικρή παύση που υπαγορεύει, σκέφτομαι, το ταξίδι στο χρόνο…

«Τον άκουγα, προσπαθούσα να μπω στο σκεπτικό του, μπορώ να πω ότι τον καταλάβαινα, αλλά η αγάπη για τη ζωγραφική ήταν κάτι που όσο περνούσε ο καιρός γινόταν και πιο δυνατή.
Μεγαλώνοντας σ’ ένα περιβάλλον όπου ένιωθα προστατευμένη, όσο όμως και απομονωμένη, έβρισκα διέξοδο στη ζωγραφική.

Θυμάμαι στα 13 μου πήγαινα κρυφά στο Clayton Art Centre για μαθήματα ζωγραφικής. Αυτό γινόταν επί έξι μήνες. Όταν το ανακάλυψε ο πατέρας μου, στην αρχή έγινε θηρίο, αλλά μετά, όταν είδε την προσήλωσή μου στο αντικείμενο, το πάθος που είχα μέσα μου και που εκφραζόταν μέσα από τη ζωγραφική που ομολογουμένως έπαιρνα πολύ σοβαρά, ήταν δίπλα μου να με στηρίξει».

ΕΛΛΑΔΑ – ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

“Μεγάλο σχολείο και πηγή έμπνευσης'” αποκαλεί η Ευτυχία Μάνδαλου την Ελλάδα. Μιλά κοφτά, χαμηλόφωνα, ζεστά.

«Οι γονείς μου κατάγονται από την Ελασσόνα. Έχω πάει εκεί επανειλημμένα. Έχω ζήσει στην Ελλάδα ένα χρόνο. Με ελκύει αφάνταστα ο τόπος. Έχω επισκεφθεί τα περισσότερα αρχαία μνημεία. Η Ελλάδα για μένα υπήρξε πάντα ένα μεγάλο σχολείο και πηγή έμπνευσης. Θαυμάζω την ιστορία, τον πολιτισμό, την τέχνη των προγόνων μας. Για μένα είναι πάντα ένα ταξίδι ανακαλύψεων και αποκαλύψεων. Κρατώ την επαφή, σαν ένα κρίκο που με συνδέει με τον ίδιο μου τον εαυτό».

Η ίδια πιστεύει ότι ταξίδια στην Ελλάδα, τόσο για τους παλιούς, πρώτης γενιάς Έλληνες, όσο και για τις νεότερες γενιές, είναι ένα δώρο που οφείλουν στον εαυτό τους: “H πρώτη γενιά ξεριζώθηκε κάτω από δύσκολες συνθήκες, με το όνειρο βέβαια της επανόδου. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που έφυγαν ρίχνοντας μαύρη πέτρα πίσω τους. Την πραγμάτωση του ονείρου όμως την έζησαν, όπως γνωρίζουμε, ελάχιστοι. Οι περισσότεροι έμειναν σ’ αυτήν την χώρα που με την πάροδο του χρόνου έκαναν δεύτερη πατρίδα τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι το δέσιμο με τη γενέτειρα, η αγάπη για τον τόπο που γεννήθηκαν, έχουν σβήσει. Τα ταξίδια λοιπόν εκεί, για όσους είναι σε θέση να τα πραγματοποιούν, είναι ένα είδος αποζημίωσης για ό,τι έχασαν όλα αυτά τα χρόνια.

Όσο για τις νεότερες γενιές, πιστεύω ότι τα ταξίδια εκεί, είναι κάτι που οφείλουν στον εαυτό τους. Όλα αυτά που μάθαμε στα θρανία, ακόμη και όσοι πήγαμε σε ημερήσια δίγλωσσα σχολεία -γλώσσα, ιστορία, πολιτισμός- μας δίνεται η ευκαιρία να τα δούμε, να τ’ αγγίξουμε, να τα ζήσουμε. Όταν βρίσκομαι στην Ελλάδα αισθάνομαι ότι ανήκω εκεί. Ποτέ δεν θα ξεχάσω το δέος που ένιωσα, όταν αντίκρισα για πρώτη φορά την Ακρόπολη. Όταν μιλάμε για διατήρηση της ελληνικής συνείδησης στις νεότερες γενιές, αυτός, πιστεύω, ότι είναι ο καλύτερος τρόπος για να το επιτύχουμε».

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΡΩΤΗΜΑ

Πίσω στη ζωγραφική και το μεγάλο ερώτημα “κατά πόσο μπορεί κάποιος σήμερα να ζήσει από την τέχνη του” στην προκειμένη περίπτωση από τη ζωγραφική.

“Για τους περισσότερους εξακολουθεί να είναι πάρα πολύ δύσκολο. Βασικό ρόλο παίζουν οι γκαλερί -πάντοτε, κατά πόσον θα δεχτούν τη δουλειά σου- οι διασυνδέσεις που έχει κάποιος και ο χαρακτήρας του. Βασικά πρέπει να πιστεύεις στον εαυτό σου και σ’ αυτό που δημιουργείς. Ακούγεται ίσως ωμό, αλλά γεγονός παραμένει ότι έχεις στα χέρια σου ένα προϊόν που πρέπει εσύ ο ίδιος να προωθήσεις. Η αρχή είναι πάντα δύσκολη, ανεξάρτητα από πόσο καλός είσαι.

Το ταλέντο από μόνο του δεν αρκεί. Θα πρέπει να μπορείς ο ίδιος να ‘πουλάς’ κατά κάποιο τρόπο τη δουλειά σου. Να πιστεύεις στον εαυτό σου και, κυρίως, στο ταλέντο σου και στην αξία του έργου που δημιουργείς.

Η αρχή, όμως, όπως και να’χει, είναι πάντα δύσκολη. Σημασία έχει να μην πτοείσαι. Αυτό μας έχει διδάξει, ξανά και ξανά, ο μεγαλύτερος και καλύτερος δάσκαλος, αυτή η ίδια η ζωή!» καταλήγει η Έφη Μάνδαλου.