Πέρασαν δεκαεφτά χρόνια από τότε που έγραψα σ’ ετούτη εδώ τη στήλη εκείνο το «προκλητικό» άρθρο, με τίτλο: «Αλληλούια! Γεννήθηκε ο αξιοπρεπής θάνατος!». Σε ποιο μέρος είχε γεννηθεί ο αξιοπρεπής θάνατος;  Στο Northern Territory της Αυστραλίας. Εκεί, στο μικρό αυτό κομμάτι της χώρας, οι άνθρωποι βρήκαν το πολιτικό κουράγιο να υπερψηφίσουν σχετικό νομοσχέδιο που επέτρεπε την εθελοντική ευθανασία. Όμως ο αξιοπρεπής θάνατος ήταν βραχύβιος!  Τα βαριά συντηρητικά «κανόνια» της Ομοσπονδιακής Βουλής κατεδάφισαν το αρτιγέννητο νομοσχέδιο και το άθλιο κακοθανάτι πάλι θριάμβευσε. Οι θρήσκοι έτριψαν με χαρά τα χέρια τους. 

Θυμάμαι εκείνη την εποχή ένα σκίτσο στην εφημερίδα The Age. Ο ταλαίπωρος ασθενής, κλινήρης στο νοσοκομείο κι ετοιμοθάνατος, παρακαλούσε τον γιατρό:  «Γιατρέ, σε παρακαλώ, μια ένεση να γλιτώσω από τούτο το μαρτύριο…». Και ο γιατρός απαντά: «Αγαπητέ μου, λυπάμαι πολύ, αλλά δεν μπορώ. Το απαγορεύει ο νόμος.  Αν ήσουν σκύλος, θα μπορούσα να σου κάνω την ένεση και θα ησύχαζες. .». 

Ναι, πρέπει να είσαι σκύλος για να έχεις το δικαίωμα να πεθάνεις με αξιοπρέπεια! Δεν μπορώ να καταλάβω, αδέλφια, πώς το κράτος κατάφερε να γίνει ιδιοκτήτης του θανάτου μου. Ενώ μου επιτρέπει να παίρνω αποφάσεις για τη ζωή μου, δεν μου επιτρέπει να παίρνω αποφάσεις για τον θάνατό μου! Με άλλα λόγια, το κράτος μου λέει:  Ζήσε όπως θέλεις, αλλά θα πεθάνεις όπως θέλω!  Περίεργα πράγματα συμβαίνουν κάτω από τη βαριά φτέρνα του Θεού . . .   

ΟΙ ΟΛΛΑΝΔΟΙ

Προχθές, στην αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα, διάβασα ένα ενδιαφέρον άρθρο, με τίτλο:  «Ολλανδία: Ευθανασία κατ’ οίκον και κατά παραγγελία». Το εν λόγω άρθρο λέει:
 «Ένα αμφιλεγόμενο σύστημα κινητών μονάδων ευθανασίας που θα ταξιδεύουν σε ολόκληρη την Ολλανδία για να εκπληρώσουν την επιθυμία αρρώστων που θέλουν να βάλουν τέλος στη ζωή τους ξεκίνησε από 1ης Μαρτίου.   Σύμφωνα με αυτό το πρόγραμμα, θα στέλνονται ομάδες ειδικά εκπαιδευμένων γιατρών και νοσοκόμων στα σπίτια εκείνων οι ιατροί των οποίων αρνήθηκαν να εκτελέσουν τις εντολές των ασθενών να τους βοηθήσουν να πεθάνουν. 

»Η έναρξη του προγράμματος με το όνομα «Τέλος της ζωής» -που παρέχει δωρεάν τις κατ’ οίκον υπηρεσίες ευθανασίας- συμπίπτει με το άνοιγμα μιας κλινικής με το ίδιο όνομα στη Χάγη, η οποία θα δέχεται ασθενείς με ανίατες ασθένειες, καθώς και άλλους που θα θέλουν να πεθάνουν στο σπίτι τους. 
»Το σχέδιο αυτό αποτελεί πρωτοβουλία της Ολλανδικής Ένωσης για Εθελοντικό Τέλος στη Ζωή (NVVE), της μεγαλύτερης οργάνωσης ευθανασίας στον κόσμο, που μετρά περισσότερα από 130.000 μέλη.

»Η Ολλανδία ήταν η πρώτη χώρα που νομιμοποίησε την ευθανασία το 2002 και η νομοθεσία της για το δικαίωμα στο θάνατο θεωρείται η πιο φιλελεύθερη παγκοσμίως. Όμως, οι γιατροί δεν μπορούν να εξαναγκαστούν να συμμορφωθούν με τις επιθυμίες των ασθενών που ζητούν να πεθάνουν και πολλοί είναι εκείνοι που αρνούνται, γεγονός που έκανε την NVVE να δημιουργήσει ένα σύστημα που να καλύπτει αυτό το κενό. 

»Οι άρρωστοι ή οι συγγενείς τους μπορούν να καταθέτουν τις αιτήσεις τους μέσω τηλεφώνου ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και το αίτημα του ασθενούς πληροί μία ομάδα από αυστηρά κριτήρια, τότε προστρέχει η κινητή μονάδα για να τον βοηθήσει.

»Η νομοθεσία ορίζει ότι ο αιτών για να υποβληθεί σε ευθανασία οφείλει να είναι ανίατα άρρωστος, να υποφέρει από αβάσταχτους πόνους και να έχει εκφράσει την επιθυμία να πεθάνει εθελοντικά, ξεκάθαρα και σε περισσότερες από μία περιστάσεις.
»Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της οργάνωσης, Βάλμπουργκ ντε Γιονγκ, η ομάδα θα επικοινωνήσει με τον γιατρό που αρνήθηκε να βοηθήσει τον ασθενή να πεθάνει και θα ρωτήσει τους λόγους για τους οποίους συνέβη αυτό. 

»Τις περισσότερες φορές, τα κίνητρα για μια τέτοια απόφαση είναι θρησκευτικά ή ηθικά, αλλά μερικές φορές συμβαίνει οι γιατροί να μην είναι επαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με την ισχύουσα νομοθεσία. Αν η ομάδα ικανοποιηθεί ότι τα κίνητρα του ασθενούς είναι αυθεντικά, θα επικοινωνήσει με κάποιον άλλο γιατρό ο οποίος θα ξεκινήσει τη διαδικασία της ευθανασίας. «Πρώτα κάνουν στον ασθενή μία ένεση η οποία θα τον ρίξει σε βαθύ ύπνο και έπειτα μία δεύτερη ένεση η οποία σταματάει την αναπνοή και τον καρδιακό παλμό», εξηγεί ο ντε Γιονγκ.

»Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται στην Ολλανδία 2.300-3.100 ευθανασίες, αν και οι αντίπαλοι της συγκεκριμένης πρακτικής ισχυρίζονται ότι ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος, αλλά πολλές περιπτώσεις δεν καταγράφονται».

ΕΙΜΑΙ ΥΠΕΡ

Το ότι είμαι υπέρ της εθελοντικής ευθανασίας, είναι γνωστό σε αυτούς που διαβάζουν τα άρθρα μου. Ωστόσο, θα ήθελα να επαναλάβω τρία σημεία, που κατά καιρούς έχω τονίσει: α) Η ζωή, καλή ή κακή, ανήκει αποκλειστικά σε μας.  β) Ο πόνος είναι δικός μας πόνος και μόνο εμείς γνωρίζουμε μέχρι ποιο σημείο μπορούμε να τον αντέξουμε.  γ) Η αξιοπρέπεια είναι δική μας αξιοπρέπεια και μόνο εμείς νιώθουμε πότε αυτή προσβάλλεται – και προσβάλλεται όταν για θρησκευτικούς λόγους μας υποχρεώνουν να πεθαίνουμε αισχρά στο κρεβάτι του πόνου.