Στις 4 Σεπτεμβρίου 2018, ακριβώς 15 χρόνια μετά τον θάνατό του, κυκλοφόρησε στην Ελλάδα η πολυαναμενόμενη επίμαχη βιογραφία του Ηλία Πετρόπουλου – της πιο πολυσυζητημένης και αμφιλεγόμενης προσωπικότητας των ελληνικών γραμμάτων, υπό τον τίτλο: «Ηλίας Πετρόπουλος: Ο τεχνίτης της διαστροφής – Σεργιάνι στον κόσμο ενός αιρετικού ελληνολάτρη» (εκδ. Οδός Πανός, Αθήνα 2018). Το στίγμα της «ταυτότητας» του νέου πονήματος του Γιάννη Βασιλακάκου συνοψίζεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου όπου διαβάζουμε:

Ποιος και τι ακριβώς ήταν ο Ηλίας Πετρόπουλος; Σπούδασε Νομικά, χωρίς ποτέ να πάρει πτυχίο και να ασκήσει τη δικηγορία. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, χωρίς να ακολουθήσει δημοσιογραφική καριέρα. Ξεκίνησε γράφοντας μονογραφίες για εικαστικούς καλλιτέχνες, χωρίς να έχει σπουδάσει καλές τέχνες. Έγραψε ποίηση, χωρίς να υπάρξει ποτέ καθαρόαιμος ποιητής. Επιδόθηκε σε λαογραφικές, γλωσσολογικές και λεξικογραφικές έρευνες και μελέτες, χωρίς να ισχυριστεί ότι είναι επιστήμων λαογράφος ή γλωσσολόγος. Μα τι τέλος πάντων ήταν αυτός ο άνθρωπος; Ερευνητής-Μελετητής; Λαογράφος; Φολκλορίστας; Γλωσσολόγος του περιθωρίου; Λεξικογράφος; Ανθολόγος; Δοκιμιογράφος; Κριτικός τέχνης; Ποιητής; Σκιτσογράφος; Φωτογράφος; Βιβλιόφιλος; Συλλέκτης; Ενδυματολόγος; Θανατολόγος; Πορνογράφος; Ποιο υπήρξε, πραγματικά, το αυθεντικό πρόσωπο του επίμαχου και αλλόκοτου αυτού ανθρώπου; Μήπως έπαιζε θέατρο με τις ακραίες συμπεριφορές, τις υπερβολές και τα καμώματά του; Τι ήταν τελικά αυτός ο άνθρωπος; Ένα ανήσυχο πνεύμα; Ένας παθιασμένος, καινοτόμος ερευνητής; Ένας ευαίσθητος καλλιτέχνης-διανοούμενος; Ή μήπως ένας σκανδαλοθήρας-τσαρλατάνος; Αυτά τα ερωτήματα δεν έπαυαν να απασχολούν για χρόνια τον «βιογράφο», ζητώντας απαντήσεις.

Επτά μήνες πριν τον θάνατό του (Σεπτέμβρης 2003), ο ακαδημαϊκός, συγγραφέας και κριτικός Γιάννης Βασιλακάκος, συναντά συμπτωματικά στο Παρίσι (καλεσμένος τού τότε πρέσβη της Ελλάδας στην UNESCO Βασίλη Βασιλικού, τον Γενάρη 2003) το ίνδαλμά του Ηλία Πετρόπουλο, με τον οποίο περνά ένα αξέχαστο βράδυ μαζί. Η αναπάντεχη αυτή συνάντηση-γνωριμία προσφέρει μια σπάνια και μοναδική ευκαιρία στον θαυμαστή του τελευταίου για να ψυχογραφήσει και αποκωδικοποιήσει τον μεγαλύτερο ίσως «γρίφο» στην ιστορία της νεοελληνικής γραμματείας. Ο «βιογράφος», με έναν εντελώς πρωτότυπο και ιδιόρρυθμο τρόπο – αντίστοιχο της προσωπικότητας του Πετρόπουλου – φιλοτεχνεί το «πορτραίτο του καλλιτέχνη» καταθέτοντας την προσωπική του μαρτυρία-κατάθεση. Η τελευταία αποτελεί, ουσιαστικά, και την πρώτη επίσημη βιογραφία ενός πολυσυζητημένου, επίμαχου, πλην γοητευτικότατου «τεχνίτη της διαστροφής.

Ο Ηλίας Πετρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928, σπούδασε Nομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Tουρκολογία στο Παρίσι όπου και εγκαταστάθηκε το 1975. Πνεύμα ανήσυχο και ερευνητικό, πολέμιος των ακαδημαϊκών και του κατεστημένου, ο Πετρόπουλος ήταν ο πρώτος λαογράφος στην Ελλάδα που ασχολήθηκε με το «περιθώριο» και κατέγραψε πρόσωπα και πράγματα περιφρονημένα από την επίσημη ιστορία της χώρας του. Έζησε από κοντά ρεμπέτες, αλήτες, μάγκες, πόρνες και ομοφυλόφιλους, φυλακισμένους, συμμορίτες και καταδιωκόμενους, που έγιναν οι «ήρωες» των βιβλίων του. Ακάματος συγγραφέας και ερευνητής, έγραφε μέχρι το 2003, που πέθανε από καρκίνο στο Παρίσι στις 3 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου. Σύμφωνα με τη διαθήκη του, το πτώμα του αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του πετάχτηκαν σ’ έναν υπόνομο της γαλλικής πρωτεύουσας. Στα 40 χρόνια της συγγραφικής του δραστηριότητας ο Ηλίας Πετρόπουλος δημοσίευσε 80 βιβλία (που πούλησαν συνολικά ένα εκατομμύριο αντίτυπα) και πάνω από χίλια άρθρα. Με βασικό άξονα ό,τι ο ίδιος αποκάλεσε «λαογραφία του άστεως», το έργο του καταγράφει δομές, θεσμούς, τρόπους έκφρασης και αντικείμενα της ελληνικής λαϊκής υποκουλτούρας. Το ανέκδοτο έργο του είναι τεράστιο, μέρος του οποίου είναι λεξικογραφικό. Το «Υπο-Λεξικό», το «Λεξικό του πολιτικού λόγου», το «Ονοματολεξικό» και τα «Φλοράδικα» περιμένουν τη μεταθανάτια επιμέλεια και δημοσίευσή τους.

Ο Πετρόπουλος λογοκρίθηκε και καταδικάστηκε τέσσερις φορές από τα ελληνικά δικαστήρια για τον αναρχικό, μηδενιστικό χαρακτήρα των γραπτών του. Για το βιβλίο του «Τα ρεμπέτικα τραγούδια», που δεν έφερε σφραγίδα λογοκρισίας, η χούντα τον καταδίκασε σε πεντάμηνη φυλάκιση το 1968, όπως και για τα «Καλιαρντά» το 1972 και για το κείμενό του «Σώμα», που δημοσίευσε στο περιοδικό “Τραμ”. Το 1972 διεκδίκησε και πέτυχε να αποκτήσει αστυνομική ταυτότητα η οποία ανέγραφε στο θρήσκευμα «άθεος». Μέχρι το 1998 -δηλαδή για πάνω από 25 χρόνια και μέχρι τα 70 του- εκκρεμούσε εναντίον του καταδίκη σε φυλάκιση για προσβολή της Θρησκείας. Κουρασμένος από το κυνηγητό και απογοητευμένος, μετακόμισε στο Παρίσι το 1975, από όπου συνέχισε ασταμάτητα να γράφει βιβλία για την Ελλάδα.

Ας σημειωθεί ότι αυτό είναι το δέκατο ένατο βιβλίο του Γιάννη Βασιλακάκου και η τέταρτη κατά σειρά βιογραφία που δημοσιεύει. Η πρώτη βιογραφία του για τον Κώστα Ταχτσή το 2009 (εκδ. Ηλέκτρα) έγινε μπεστ σέλερ. Ο ομογενής συγγραφέας αναχωρεί αυτή την εβδομάδα για την Ελλάδα όπου είναι προσκεκλημένος για μια σειρά παρουσιάσεων βιβλίων του, αλλά και διαλέξεις σε πνευματικά ιδρύματα, πολιτιστικούς φορείς και πανεπιστήμια καθ’ όλη τη διάρκεια του φθινοπώρου.