Σε όλα τα ελληνικά σχολεία της Μελβούρνης η γλώσσα μας διδάσκεται συνήθως μέσα από κάποιο κείμενο. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η διδασκαλία της ελληνικής είναι κειμενοκεντρική.
Στο Δημοτικό διαβάζουμε ένα κείμενο και αμέσως μετά έχουμε τη γνωστή μας μέθοδο: Άγνωστες Λέξεις = Τις εξηγούμε όλες ή και τις μεταφράζουμε στα αγγλικά. Ανάγνωση = ένα μικρό ή μεγάλο κείμενο -ιδίως ελλήνων λογοτεχνών. Ορθογραφία = συνήθως 10 με 20 λέξεις από εντυπωσιακό μέρος του κειμένου. Περίληψη = μία σύντομη απόδοση του μαθήματος. Προφορικά = τι μας λέει το μάθημα. Εδώ αποδίδουμε με την περίληψη μάλλον συνοπτικά με προφορικό λόγο. Ακολουθούν φυσικά οι ερωτήσεις και απαντήσεις.
Περνώντας μέσα από αυτά τα “κλασικά” μας στάδια διδασκαλίας καλύπτουμε φυσικά λεπτομερώς τα τέσσερα βασικά στοιχεία της εκμάθησης και γνώσης μιας γλώσσας: Ανάγνωση, Κατανόηση, Γραφή και Ομιλία.
Μετά από όλα αυτά ο δάσκαλος -ιδίως για τις μεγαλύτερες τάξεις του Γυμνασίου/Λυκείου- μπορεί να εισάγει με έναν έξυπνο και πρωτότυπο τρόπο τη γοητεία της ετυμολογίας, δηλ. την αρχική σημασία της λέξης με τα παράγωγά της, τη συνθετική της δύναμης αλλά και με τις αγγλικές ισοδύναμες λέξεις. Όσο μικρό είναι το κείμενο και όσο απλό. Θα βρει πρωτότυπες λέξεις για να κεντρίσει την περιέργεια των μαθητών αλλά και λέξεις που έχουν μπει στην Αγγλική.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Συναντούμε στο κείμενο τη λέξη: Επεισόδιο. Ο δάσκαλος θα εξηγήσει: Έγινε από τις λέξεις επί + εις + οδός (επί = επάνω, εις = σε/στο, οδός = οδός/δρόμος). Στα αγγλικά έγινε episode. Το ενδιαφέρον των μαθητών ήδη κεντρίθηκε. Ποιες άλλες παραπλήσιες λέξεις μπορείτε να βρείτε; Μήπως και στα αγγλικά; Το Λεξικό είναι κοντά πάντοτε να χρησιμοποιείται μέσα στην τάξη. Οι μαθητές θα το βρουν μόνοι τους. Επιτάφιος = epitaph, επιστολή = epistle, επίθετο = epithet, επισκοπικός = Episcopal (εδώ οι άγγλοι στριμώξανε γλωσσικά τον επίσκοπο και αφού τον πετσοκόψανε έμεινε στα αγγλικά μόνο ως bishop (!), επιδερμίδα = epidermis, επίγραμμα = epigramme ή μόνο epigram, επιληψία = epilepsy, επίλογος = epilogue. O κατάλογος είναι ανεξάντλητος και η πηγή αναβλύζει. Μετά μπορούμε να σχηματίσουμε λέξεις με το δεύτερο συνθετικό: δερματολόγος = dermatologist, γραμματική = grammar, κλπ. Αμέσως μετά μπορούμε να συνθέσουμε άλλες λέξεις από τις παραπάνω: Αναλογία = analogy, απολογία = apology, κατάλογος = catalogue, διάλογος = dialogue και πολλά άλλα. Το λεξικό ξεφυλλίζεται γρήγορα και όλο νέες ανακαλύψεις γίνονται. Η περιέργεια των μαθητών καλλιεργείται θαυμάσια και το ηθικό τους ανυψώνεται αφάνταστα. Ένα νέο πεδίο δράσης είναι να κάνουμε προτάσεις με αυτές τις λέξεις, σταυρόλεξα και άλλα.
Μία τέτοια γλωσσική προσέγγιση δίνει μία ιδιαίτερη ικανοποίηση στο μαθητή και με την προσωπική ανακάλυψη, το μάθημα γίνεται αγαπητό γιατί ο ίδιος ο μαθητής ασυναίσθητα σχεδόν, νιώθει ότι μαθαίνει και ότι το γλωσσικό του δέντρο γεννάει πολύ γλυκούς καρπούς.
Είμαι της γνώμης ότι η ετυμολογία είναι η πιο αποτελεσματική, αλλά και σύγχρονη μέθοδος για την καλύτερη διδασκαλία της γνώσης της γλώσσας μας. Έτσι ο μαθητής μαθαίνει τον πλούτο της και όταν το κατανοήσει αυτό, ο μαθητής κατατάσσει την ελληνική σε υψηλό επίπεδο και την εκτιμά αλλά και την σέβεται ως μητέρα γλώσσα.
Να ένα θέμα γλωσσικής επιμόρφωσης -που το χρειάζονται όλοι οι δάσκαλοι και καθηγητές- για το νέο μας συντονιστή της ελληνικής γλώσσας στη Μελβούρνη.