Στην κλινική αποκατάστασης ατόμων με κινητικά προβλήματα του νοσοκομείου Herrin στο Ιλινόι, το πρόγραμμα φυσικοθεραπείας δεν περιλαμβάνει μόνο τις συμβατικές σωματικές ασκήσεις, αλλά και συχνές συνεδρίες όπου οι ασθενείς κυριολεκτικά παίζουν βιντεοπαιχνίδια. Όχι, βέβαια, με τα κλασικά χειριστήρια, όπου ο χρήστης χρησιμοποιεί μόνο τα δάχτυλά του για να πατήσει μία σειρά από κουμπιά και να κατευθύνει τον ψηφιακό του «κλώνο» μέσα στο παιχνίδι. Εδώ, οι ασθενείς χρησιμοποιούν κονσόλες όπως η Wii της Nintendo, το τηλεχειριστήριο Wii remote της οποίας «μεταμορφώνεται» ανάλογα με το παιχνίδι σε ρακέτα, μπαστούνι του γκολφ ή του μπέιζμπολ, αντιγράφοντας με ακρίβεια μέσα στο εικονικό περιβάλλον τις κινήσεις του χεριού του παίκτη-ασθενούς. Ή χρησιμοποιούν εξαρτήματα σαν στατικά ποδήλατα και όργανα step, τα οποία μπορούν να συνδεθούν με τις κονσόλες Xbox και PlayStation ώστε ο χρήστης τους να «κινείται» μέσα στο videogame με την ίδια ταχύτητα με την οποία κάποιος θα μπορούσε να ποδηλατεί ή να ανεβοκατεβάζει τα πόδια του.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτές οι κινήσεις των χεριών ή των ποδιών δεν απέχουν πολύ από όσα υπαγορεύουν οι γυμναστικές ασκήσεις. Με τη διαφορά ότι το περιβάλλον των βιντεοπαιχνιδιών δεν δημιουργεί την αίσθηση μονοτονίας από τις συνεχείς επαναλήψεις της ίδιας άσκησης. Έτσι, η αποθεραπεία γίνεται γρηγορότερα και πιο ευχάριστα, όπως διαβεβαιώνει ο επικεφαλής της κλινικής, δρ James Osborn. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, την τελευταία διετία έχει υιοθετηθεί σε δεκάδες νοσοκομεία η χρήση των παιχνιδομηχανών για τη σωματική άσκηση ανθρώπων οι οποίοι αναρρώνουν από ορθοπεδικές εγχειρήσεις ή εγκεφαλικά επεισόδια.

ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ

Κι επειδή τα βιντεοπαιχνίδια είναι… εθιστικά σε κάθε ηλικία, η σωματική εξάσκηση με τις παιχνιδομηχανές κάνει θραύση στις αμερικανικές κλινικές φροντίδας ηλικιωμένων. Σε αυτή την περίπτωση, μάλιστα, κονσόλες όπως το Wii έχουν το πλεονέκτημα ότι βοηθούν τους ηλικιωμένους να βελτιώσουν ταυτόχρονα πολλές δεξιότητες, όπως το να συντονίζουν καλύτερα τις κινήσεις των χεριών τους ή να διατηρούν σε εγρήγορση εγκεφαλικές λειτουργίες οι οποίες σχετίζονται με τη άμεση επεξεργασία των οπτικών ερεθισμάτων.

Οι πρώτοι ασθενείς που χρησιμοποίησαν πλατφόρμες βιντεοπαιχνιδιών ήταν παιδιά, αρχικώς για ψυχαγωγικούς λόγους: το Παιδιατρικό Νοσοκομείο του Lancashire, για παράδειγμα, αγόρασε μία κονσόλα Wii ύστερα από προτροπή ενός 12χρονου νοσηλευόμενου, ο οποίος τη ζήτησε για να περνάει κάπως πιο ευχάριστα τον χρόνο του. Σταδιακά, όμως, οι γιατροί διαπίστωσαν ότι, παίζοντας με την κονσόλα, οι ανήλικοι ασθενείς βελτίωναν τη φυσική τους κατάσταση όπως και με τη συμβατική φυσικοθεραπεία – κυρίως επειδή το εικονικό περιβάλλον των βιντεοπαιχνιδιών τούς «αποπροσανατόλιζε» από τους πόνους και την κούραση που προκαλούσε μία ώρα φυσικής άσκησης.

ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ – ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ

Από την κλινική παρατήρηση διαπιστώθηκε ευεργετική επίδραση όχι μόνο στην αποκατάσταση ανθρώπων με κατάγματα ή άλλα ανατομικά προβλήματα, αλλά και σε ασθενείς οι οποίοι είχαν υποστεί σοβαρά εγκαύματα – όπως π.χ. σε αρκετούς Αμερικανούς στρατιώτες που επιστρέφουν τραυματίες από το Ιράκ ή το Αφγανιστάν. Ακόμη, αν όποιος έχει υποβληθεί σε μεταμόσχευση δέρματος και πρέπει να εκτελεί καθημερινά μία σειρά από επώδυνες ασκήσεις, τα βιντεοπαιχνίδια φαίνεται πως λειτουργούν σαν… παυσίπονα ώστε να κάνει τις ίδιες ασκήσεις χωρίς να βαρυγκωμεί.

«Την ώρα που νομίζουν ότι διασκεδάζουν, στην πραγματικότητα αποθεραπεύονται», δήλωσε χαρακτηριστικά στην εφημερίδα USA Today επικεφαλής του τμήματος φυσικοθεραπείας στο στρατιωτικό Ιατρικό Κέντρο Walter Reed, εξηγώντας γιατί πολλές ιατρικές μονάδες των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων χρησιμοποιούν κι αυτές πιλοτικά τα videogame για τον ίδιο σκοπό.

ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ

Προς το παρόν, όλα αυτά τα συμπεράσματα είναι εμπειρικά, καθώς δεν υπάρχουν κλινικές μελέτες μεγάλης κλίμακας οι οποίες να αποδεικνύουν ότι η σωματική άσκηση μέσω των βιντεοπαιχνιδιών βελτιώνει όντως τη φυσική κατάσταση σε ασθενείς που αναρρώνουν από διάφορες παθήσεις. Από την άλλη πλευρά, όσες έρευνες έχουν γίνει έως τώρα κατέδειξαν ότι αυτή η πρακτική είναι εξαιρετικά αποτελεσματική ακόμη και στην περίπτωση που οι κινητικές δυσκολίες προέρχονται από παθήσεις όπως το Πάρκινσον.

Πιο συγκεκριμένα, σε μελέτη του Ιατρικού Κολεγίου της Georgia, 20 εθελοντές χρησιμοποίησαν την κονσόλα Wii για 28 ημέρες με συχνότητα τριών φορών ανά εβδομάδα, κινώντας το Wii remote ώστε να «νικήσουν» τον αντίπαλό τους στο μπόουλινγκ, το γκολφ και την πυγμαχία. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους της έρευνας, όσοι συμμετείχαν παρουσίασαν βελτιωμένες επιδόσεις σε μία σειρά από ιατρικά τεστ τα οποία αξιολογούν την ευχέρεια κίνησης.

Όλοι οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα αποτελέσματα θα ήταν ακόμη καλύτερα αν οι εθελοντές χρησιμοποιούσαν παιχνίδια που δημιουργήθηκαν ειδικά για την ασθένειά τους – γι’ αυτό και το Ιατρικό Κολέγιο αποφάσισε να συνεργαστεί με την εταιρεία λογισμικού Red Hill Studios ώστε να αναπτύξει εφαρμογές στο Wii για άτομα που πάσχουν από Πάρκινσον. Οι ίδιοι υποστηρίζουν επίσης ότι όσο βελτιώνονται οι τεχνολογίες που απεγκλωβίζουν τους λάτρεις των βιντεοπαιχνιδιών από τα κλασικά χειριστήρια, τόσο περισσότερο διευρύνονται οι προοπτικές χρήσης των παιχνιδομηχανών για θεραπευτικούς σκοπούς.