ΜΕΡΟΣ 4ο
Παρέκβαση: Τούτο είναι το τελευταίο άρθρο της σειράς αυτής. Φυσικά η ομιλία του καθηγητή Στέφανου Παπαδόπουλου δεν εξαντλείται με αυτό. Ο αείμνηστος ιστορικός έχει εμπλουτίσει την ομιλία του και με θαυμάσια ποιήματα ξένων φιλελλήνων ποιητών, όπως λ.χ. του Γερμανού Wilhelm Muller. Πρόκειται για τον πιο ενθουσιώδη υμνητή της Ελληνικής Επανάστασης, που δίκαια επονομάστηκε ο «Έλληνας Μύλλερ». Πέθανε σε ηλικία μόλις 33 ετών και δεν πρόλαβε να δει την ανεξαρτησία των Ελλήνων. Αξίζει να παραθέσουμε εδώ μερικούς στίχους από το ποίημά του «Η Ελλάς και ο κόσμος»:
»Χωρίς την ελευθερία τι θα ήσουν, Ελλάς;/ Χωρίς εσέ, Ελλάς, τι θα ήταν ο κόσμος;/ Ελάτε λαοί όλων των ζωνών της γης,/ Ιδέτε το στήθος που σας βύζαξε / Το καθαρό γάλα της σοφίας. / Πρέπει να το κατασπαράξουν; / Ιδέτε τα μάτια που σας φώτισαν / με τις ουράνιες ακτίδες της ομορφιάς. / Πρέπει να τα τυφλώσουν οι βάρβαροι; /
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ελάτε λαοί όλων των ζωνών της γης, / δώστε χέρι να γίνει ελεύθερη / εκείνη που σας έκαμε όλους ελεύθερους.»

Είναι ολοφάνερο ότι εδώ ο «Έλληνας Μύλλερ» αναφέρεται στο κλέος της κλασικής Ελλάδας, που κινεί και συγκινεί κάθε αρχαιομαθή. Αυτό το πνευματικό κλέος οφείλουμε να το γνωρίσουμε κι εμείς, αν θέλουμε να νιώθουμε Έλληνες, και όχι Ρωμιοί. Κι αφού μιλάμε για ποιητές, στα δύο επόμενα άρθρα, θα μιλήσουμε για τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο και τη Ρωμιοσύνη του. Καλή νουμηνία, φίλοι και φίλες της αρχαίας ελληνικής ψυχής! Τέλος παρέκβασης.

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

»Η είδηση της πτώσης του Μεσολογγίου, όπως και στις άλλες χώρες, έτσι και στην Γερμανία προκάλεσε την αφύπνιση της κοινής γνώμης από τον λήθαργο και δημιούργησε μια νέα έντονη φιλελληνική κίνηση, που είχε ως αποτέλεσμα τη χρηματική ενίσχυση των Ελλήνων. Κέντρο του γερμανικού Φιλελληνισμού έγινε τότε το Μόναχο χάρη στη θέση που είχε πάρει απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση ο ίδιος ο βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος Α΄, ο οποίος και διέθεσε προσωπικά για τον ελληνικό αγώνα 2.000.000 περίπου φράγκα. [. . .].

»Το παράδειγμα των φιλελλήνων του Μονάχου το μιμήθηκαν και σε πολλές άλλες πόλεις της Γερμανίας, ενώ η στάση του βασιλιά της Βαυαρίας βοήθησε να εκλείψει η κυβερνητική αντίδραση και στα υπόλοιπα γερμανικά κράτη. Έτσι επανιδρύθηκαν τα φιλελληνικά σωματεία στις κυριότερες πόλεις και οι εκκλήσεις των για εράνους υπέρ των Ελλήνων βρήκαν μεγάλη απήχηση σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. [. . .].

»Στις 25 Απριλίου του 1826 δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες του Βερολίνου η παρακάτω έκκληση [. . .]:
 «Η μοίρα του δυστυχισμένου ελληνικού λαού δεν μπορεί παρά να σκίζει την καρδιά κάθε αισθηματικού ανθρώπου. Τα θύματα του πολέμου και της βάρβαρης σκληρότητας αυξάνουν τώρα κατά φοβερό τρόπο, και χιλιάδες αθώες γυναίκες και παιδιά έχουν εκτεθεί στην πείνα και σε κάθε κακομοιριά και απλώνουν τα χέρια για βοήθεια. Αυτούς τους δυστυχείς ομόθρησκους μας να βοηθήσουμε και την δυστυχία τους να απαλύνουμε αποτελεί την επιθυμία, ναι το γνωρίζω, την διάθεση όλων εκείνων που έχουν ανθρώπινη καρδιά.»

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

»Ο ίδιος οργασμός, ίσως και μεγαλύτερος από μερικές ευρωπαϊκές χώρες, παρατηρήθηκε και πέρα από τον Ατλαντικό ωκεανό. Στη νέα μεγάλη δημοκρατία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, που μόλις πριν λίγες δεκαετίες είχε αποκτήσει την ανεξαρτησία της έπειτα από σκληρό αγώνα, ο ξεσηκωμός και οι θυσίες των Ελλήνων είχαν προκαλέσει ζωηρή εντύπωση και είχαν δημιουργήσει ένα πνεύμα συμπάθειας και Φιλελληνισμού σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.

»Την επίσημη έκφραση αυτής της κοινής γνώμης τη βλέπουμε να αντικατοπτρίζεται και στο ετήσιο διάγγελμα που απηύθυνε στις 4 Δεκεμβρίου του 1822 στο Κογκρέσο ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας James Monroe, ο ιδρυτής του ομώνυμου δόγματος του απομονωτισμού: «Είναι αδύνατον, είπε τότε ο Monroe, να βλέπει κανείς τις καταπιέσεις, που υφίσταται η Ελλάδα, χωρίς να συγκινηθεί βαθύτατα. Το όνομα της Ελλάδος πλημμυρίζει το νου και την καρδιά με τα πιο υψηλά και ευγενικά αισθήματα. Εξαιρετική επιτηδειότητα και λεπτότητα στις τέχνες, ηρωική ευγένεια στις πράξεις, αγνός πατριωτισμός, ενθουσιώδης ζήλος και αφοσίωση στην ελευθερία, ενώνονται με τις αναμνήσεις μας για την αρχαία Ελλάδα. Η εξαφάνιση της χώρας αυτής επί τόσα χρόνια κάτω από τον σκοτεινό ζυγό, που την κατέθλιβε, είχε λυπήσει βαθιά τα γενναιοφόρα πνεύματα του παρελθόντος. Συνεπώς η νέα εμφάνιση στον αρχικό του χαρακτήρα του λαού αυτού, που αγωνίζεται για την ελευθερία του, ήταν φυσικό να ξεσηκώσει τον ενθουσιασμό και τη συμπάθεια σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπάρχει ελπίδα ότι ο λαός αυτός θα ανακτήσει την ελευθερία του και τη θέση του στον κόσμο σε ίση μοίρα με τα υπόλοιπα έθνη.»

ΚΑΤΑΛΗΞΗ

»Εξέθεσα ήδη … την οικονομική συμβολή των φιλελληνικών κομιτάτων της Ευρώπης και της Αμερικής στον ελληνικό αγώνα της ανεξαρτησίας κατά την κρίσιμη περίοδο των τριών τελευταίων ετών του. Ο Φιλελληνισμός όμως . . . δεν εκδηλώθηκε μόνο με τη μορφή αυτή. Συγκλόνισε παράλληλα και κινητοποίησε και τους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης, θέτοντας με αυτό τον τρόπο στη διάθεση των ηρωικών προγόνων μας εκτός από την υλική και μια τεράστια ηθική δύναμη. [. . .]. Θερμό επίσης συμπαραστάτη στον αγώνα τους κατά την ίδια περίοδο βρήκαν οι Έλληνες και στο παρισινό λογοτεχνικό περιοδικό «Globe» [. . .]. Στο περιοδικό αυτό … δημοσιεύτηκαν … γαλλικές μεταφράσεις και κριτικές ποιημάτων του Muller, του Byron και άλλων».