ΟΙ προβολές στο μέλλον, εκτός του ότι είναι συνυφασμένες με τον παράγοντα του απροσδόκητου, στην καλύτερη περίπτωση μας εκπλήσσουν. Ιδιαίτερα οι μακροπρόθεσμες. Αυτές τις μέρες γίνεται μεγάλος λόγος για την κυβερνητική μελέτη η οποία προβλέπει ότι σε 40 χρόνια από τώρα, η Αυστραλία θα είναι, ούτε-ούτε πολύ, χώρα γερόντων.

Ο πληθυσμός θα αυξηθεί από 22,2 εκατ. που είναι σήμερα σε 35,9 εκατ. μέχρι το 2050.

Ο αριθμός των ατόμων μεταξύ 65 και 84 χρόνων αναμένεται να αναρριχηθεί από τα 2,6 εκατ. στα 6,3 εκατ., ενώ ο αριθμός των άνω των 85, θα κάνει άλμα από 400.000 σε 1,8 εκατ.

Τί σημαίνουν όλα αυτά σε πρακτικό επίπεδο; Κατακόρυφη αύξηση των κυβερνητικών δαπανών σε υπηρεσίες υγείας και φροντίδας των ηλικιωμένων, πτώση του αριθμού των εργαζομένων και, κατά συνέπεια, των εσόδων της κυβέρνησης από την είσπραξη φόρων.

Ο θησαυροφύλακας, Γουέϊν Σουάν, ο οποίος παρουσίασε την εν λόγω μελέτη, δήλωσε ότι αύξηση της παραγωγικότητας και ενθάρρυνση των μεγάλων (oldies) να μείνουν μεγαλύτερο διάστημα στον εργασιακό χώρο μπορεί, κατά ένα μεγάλο μέρος να είναι η λύση του προβλήματος.

 «Απλά το γεγονός ότι το εργατικό δυναμικό της χώρας θα αποτελεί ένα μικρό μέρος του ολικού πληθυσμού, δημιουργεί από μόνο του προβλήματα. Θα πρέπει, επομένως, να βρεθούν τρόποι να μην αδικηθούν οι επερχόμενες γενιές. Λέγοντας αυτό, δεν θα ήθελα να δω να χάνεται και το δυναμικό των ώριμης ηλικίας Αυστραλών».
Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα και αν μας αρέσουν οι συγκρίσεις, δεν έχουμε παρά να ακούσουμε τι είπε στη συνέχεια ο κ. Γουέϊν.

«Η Αυστραλία έχει πολύ χαμηλότερο ποσοστό ωρίμων στο εργατικό δυναμικό της, από ό,τι οι ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς και Ν. Ζηλανδία.
Γι’ αυτό, αν βγάλουμε τα εμπόδια από τον δρόμο εκείνων (των ώριμων εννοείται) που επιθυμούν να μείνουν στον εργασιακό χώρο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, όχι μόνο συντείνουμε στην βελτίωση της ποιότητας του βιοτικού τους επιπέδου, αλλά ενισχύουμε και την οικονομία της χώρας».

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι απλά, όσο φαίνονται εκ πρώτης όψεως, ή αν σταματούσε ο λόγος του θησαυροφύλακα σ’ αυτό το σημείο.
Προχώρησε, όμως, στο «διά ταύτα» για να συμπληρώσει ότι σε περίπτωση που τα πράγματα μένουν ως έχουν σήμερα, δηλαδή οι εργαζόμενοι να συνταξιοδοτούνται «κανονικά», τότε… μαύρο φίδι που μας έφαγε. Η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να καταργήσει μεγάλο μέρος των υπηρεσιών που προσφέρει σήμερα, να αυξήσει τους φόρους, να αφήσει τον προϋπολογισμό να εκραγεί, και να φορτώσει το φοβερό αυτό πρόβλημα στις επερχόμενες γενιές. Ανάπτυξη της οικονομίας, μέσα από την παραγωγικότητα, μέσα από την τρίτη ηλικία που θα πρέπει να ανασκουμπωθεί και να σώσει την κατάσταση! Και δεν περιορίστηκε στα λόγια η κυβέρνηση.

Ο θησαυροφύλακας παρουσίασε επιδοτήσεις ύψους $43 εκατ. που θα στηρίξουν προγράμματα τα οποία θα ενθαρρύνουν τους ώριμους να αφήσουν στην άκρη τα σχέδιά τους για ξεκούραση, χόμπις ή δεν ξέρω τι άλλο, και να μείνουν εκεί που είναι, όσο αντέχουν. Αν αντέχουν πολύ ακόμη, όπως αρκετοί συμπάροικοι…  και όχι μόνο, δήλωσαν, τότε τόσο το καλύτερο για την οικονομία.   

ΚΛΕΙΝΕΙ ΤΟ ΜΑΤΙ

Το πράγμα, όμως, δεν τελειώνει εκεί. Η κυβέρνηση ρίχνει το βλέμμα και σ’ εκείνους που έχουν ήδη βγει έξω και στρογγυλοκαθίσει, τους κλείνει το μάτι πονηρά και τους κάνει νόημα να πλησιάσουν. “Ελάτε να αρχίσουμε από την αρχή. Να εκπαιδευτείτε σε κάτι καινούριο και να συνεχίσετε σα να είσαστε νέα παλικαράκια”. Επί του πρακτικού, διαθέτει κονδύλια σε 50 οργανισμούς (εργοδότες) που τους αποκαλεί «Golden Guru» ( Χρυσοί Γκουρού) για να εκπαιδεύσουν ή μετεκπαιδεύσουν τους νέους…  ώριμους.

Όχι, δεν είναι κακό, καθόλου κακό, ψιθυρίζουν μερικοί, ενώ άλλοι πανικοβάλλονται. «Τώρα; τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα;»
Μη μιλάτε καθόλου, αν δεν ακούσετε και δείτε το πράγμα σφαιρικά.

Η κυβερνητική μελέτη, μας πληροφορεί ότι μέχρι τώρα δουλεύουν δύο Αυστραλοί για κάθε εξαρτώμενης ηλικίας άτομο. Μέχρι το 2050 οι δύο εργαζόμενοι θα μειωθούν σε 1,5. Ταυτόχρονα, ο αριθμός των άνω των 65 από 13% που είναι σήμερα θα πηδήσει στο 23%. Σχεδόν ένα τέταρτο του πληθυσμού ώριμοι ή υπερώριμοι, όπως θέλετε πείτε το. Δεν κάνει διαφορά στην γενική εικόνα, που είναι όντως ανησυχητική, αν δέσουμε τα χέρια μας και δεν κάνουμε τίποτε για να μη βουλιάξει το καράβι.

ΓΙΑ ΜΕΝΑ Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΖΩΗ

«Είμαι σχετικά κοντά, ούτε καν όμως περνά απ’ το μυαλό μου να βγω έξω», θα πει ο 59χρονος Κώστας Καλαμπούκας, εργοστασιάρχης έτοιμων γυναικείων ρούχων, δίνοντας λιτά το στίγμα του πιστεύω του.

«Για μένα η δουλειά είναι ζωή. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου, εκτός δουλειάς. Θα δουλεύω μέχρι που αντέχω», θα πει προς τέρψη του θησαυροφύλακα που αν μπορούσε να τον ακούσει σίγουρα θα έδινε πιο πολλά κοντύλια στους «Χρυσούς Γκουρού».

Εργάζεται από 18 χρόνων, τα περισσότερα ως γουναράς, κάνοντας δε έναν γρήγορο υπολογισμό, βρίσκει πως ‘αν ήταν στην Ελλάδα – πηγαινοέρχεται ούτως ή άλλως – θα είχε συνταξιοδοτηθεί στα 53 του, πριν έξι χρόνια δηλαδή και…   φρικιά: « Είναι παράλογο. Όσο για την εδώ κατάσταση και τα 65 για πολλούς είναι νωρίς. Αν είσαι καλά από πλευράς υγείας, γιατί να μη δουλέψεις; Γιατί να στερήσεις από τον εαυτό σου την ικανοποίηση να είσαι μέσα στην ενεργό δράση. Συνταξιοδότηση για μένα ίσον περιθώριο. Ξέρω πολλούς που δεν έβλεπαν την ώρα να βγουν στη σύνταξη και σήμερα δεν ξέρουν πώς να γεμίσουν τα κενά. Ο κήπος, το ψάρεμα, τα εγγόνια, είναι όλα ωραία, πολλοί όμως βρίσκουν, όχι αρκετά. Βαριούνται και μετανιώνουν που δεν έμειναν περισσότερο στον χώρο εργασίας».

Στη συνέχεια, ακούει για τα προγράμματα μετεκπαίδευσης των ηλικιωμένων και ενθουσιάζεται: «Μα αυτό είναι θαυμάσιο! Θα είναι σα να ξαναγεννιέσαι. Ξέρεις τι θα πει να μαθαίνεις καινούρια πράγματα, όταν οι συνομήλικοί σου… σκυλοβαριούνται; Να αρχίζεις μια καινούρια δουλειά, σα να είσαι 20 χρόνων; Υπάρχει τίποτε καλύτερο; Μπράβο τους που το σκέφτηκαν και το έβαλαν σ’ εφαρμογή».

70… ΝΩΡΙΣ ΑΚΟΜΗ 

Ο Κώστας Τζιορτζής, γνωστός εστιάτορας, αναγκάστηκε για λόγους υγείας να βγει εκτός εργασιακού χώρου στα 58 του. Άρχισε νωρίς, εργάστηκε σκληρά, “άγριες ώρες”, με αποτέλεσμα το σώμα του, κάποια στιγμή να διαμαρτυρηθεί και να του στείλει μήνυμα – με δυνατούς πόνους στη μέση – να σταματήσει.

Η άποψή του για το θέμα που ερωτήθηκε είναι ότι «το να δουλεύει ο άνθρωπος μέχρι τα 70, είναι… νωρίς ακόμη. Αν αυξηθεί το όριο ζωής που θα γίνει κι’ αυτό με την εξέλιξη της επιστήμης, θα είναι φυσικό ο άνθρωπος να δουλεύει περισσότερα χρόνια. Σε τελευταία ανάλυση, όμως, η γνώμη μου είναι ότι εξαρτάται από το ίδιο το άτομο. Τι ευχαριστεί τον καθένα. Τι τον γεμίζει. Υπάρχουν άνθρωποι που βρίσκουν πραγματική ευχαρίστηση στη δουλειά τους και θέλουν να εργαστούν μέχρι που αντέχουν οι δυνάμεις τους. Άλλοι λατρεύουν το χρήμα και δεν θέλουν να σταματήσουν να εργάζονται και .. να πληρώνονται.

Εξαρτάται βέβαια και από το είδος εργασίας, αν και πιστεύω ότι σε όλα υπάρχουν όρια. Και η πνευματική εργασία έρχεται η ώρα που σε κουράζει».
Ο ίδιος, θα πει ότι ψυχολογικά νοιώθει πάρα πολύ καλά. Διαβάζει πολύ, περπατάει πολύ, κάνει παρέα με φίλους, περνάει τη μισή εβδομάδα στο εξοχικό του και, φυσικά, ταξιδεύει.
«Οι ώρες μου είναι γεμάτες. Φροντίζω να κάνω πράγματα που μ’ ευχαριστούν. Απολαμβάνω τη ζωή», θα καταλήξει.

 ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΠΕΙΡΑ

Ο γνωστός εστιάτορας, Τζιμ Ποθητός, 63 χρόνων, είναι ανεπιφύλαχτα «υπέρ της δουλειάς, αρκεί να μη γίνεται κατάχρηση. Προσωπικά, προτίθεμαι να εργάζομαι μέχρι τελικής πτώσης! Μ’ αρέσει το επάγγελμά μου, είμαι σε συνεχή επαφή με κόσμο, είμαι ζωντανός. Η αίσθηση ότι με το να δουλεύω είμαι χρήσιμος, όχι μόνο στον εαυτό μου, αλλά στην οικογένειά μου και στην κοινωνία γενικότερα, μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση.

Για την πρόθεση της κυβέρνησης να παρατείνει το όριο συνταξιοδότησης, πιστεύω ότι υπάρχουν αρκετά θετικά σημεία. Φτάνει να μην είναι βαριές οι δουλειές για τους ηλικιωμένους και να τις αντέχει το σώμα τους. Με ενθουσιάζει η ιδέα να έχουν την ευκαιρία οι ωριμότεροι να μεταδώσουν τις γνώσεις και την πολύτιμη πείρα τους στους νεότερους. Η πείρα, όπως και να το δεις, είναι πολύτιμη».

Και ο Τζιμ Ποθητός θα αναφερθεί στο γεγονός ότι «αρκετοί που δεν έβλεπαν την ώρα να συνταξιοδοτηθούν, σήμερα νιώθουν ότι τους λείπουν πολλά. Θέλουν να είναι ενεργά και δημιουργικά μέλη της κοινωνίας και η αίσθηση ότι είναι ‘απέξω’, συχνά τους λυπεί. Γι’ αυτό, πιστεύω ότι αν η κυβέρνηση δώσει τα σωστά κίνητρα και οι ηλικιωμένοι ανταποκριθούν, θα είναι θετικό για όλους».

Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος του Παναυστραλιανού Οργανισμού Ηλικιωμένων, Έβεραλντ Κόμπιον, δήλωσε σχετικά ότι η οικονομία της χώρας χάνει $10.8 δις το χρόνο με το να μη χρησιμοποιεί τις γνώσεις και την πείρα των ώριμης ηλικίας Αυστραλών. Ακούει αυτά η κυβέρνηση και πάραυτα τον επιστρατεύει να ηγηθεί άλλης έρευνας ειδικά για τους ηλικιωμένους στον εργασιακό χώρο. Το πράγμα θα έχει οπωσδήποτε συνέχεια και όχι απαραίτητα δυσάρεστη, αν δεν τους πάρει όλους η μπάλα. Αν η παράταση της συνταξιοδότησης είναι αποκλειστικά επιλογή του ατόμου και μόνο και δεν επιβάλλεται εκ των άνω.