Μια σειρά από μικρά ήσυχα χωριά πλαισιώνουν τη λίμνη από την ελληνική πλευρά. Η τοπική τους οικονομία στηρίζεται κυρίως στη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή, ενώ η συμβολή της αλιείας σε αυτήν είναι μικρή, μια και η ετήσια παραγωγή δεν ξεπερνάει τους 30 τόνους. Το σημαντικότερο και μεγαλύτερο από τα χωριά της περιοχής είναι οι Μουριές που αποτελούν και το εμπορικό τους κέντρο. Εκεί υπάρχει και ο ομώνυμος σιδηροδρομικός σταθμός Μουριών της γραμμής Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη. Τα κοντινά χωριά Καβαλάρι και Λιθοτόπι, χτισμένα στους πρόποδες του όρους Μπέλες, μπορούν να αποτελέσουν την αφετηρία για κοντινές ορεινές διαδρομές.
Το όρος Μπέλες με υψόμετρο 2.031 μ. αποτελεί το φυσικό σύνορο με τη Βουλγαρία και τη FYROM. Η πλούσια βλάστησή του από πλατάνια, δρυ φράξο και σφένταμο συνθέτει ένα μαγευτικό τοπίο και αποτελεί το ιδανικό καταφύγιο για άγρια ζώα και αρπακτικά πουλιά. Κοντά στην περιοχή Σούρμενα και ακολουθώντας ένα μονοπάτι 15 λεπτών μέσα στο δάσος, σε ένα τοπίο απαράμιλλου κάλλους, μπορεί κανείς να επισκεφθεί και να θαυμάσει τον καταρράκτη της περιοχής.
Με αφετηρία και πάλι τις Μουριές και κατευθυνόμενοι προς το ομώνυμο χωριό Δοϊράνη, στα δεξιά μας συναντάμε το εντυπωσιακό παραλίμνιο δάσος των «Χιλίων Δέντρων», που καταλαμβάνει έκταση 590 στρεμμάτων και έχει χαρακτηριστεί ως Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης. Ο χώρος που έχει διαμορφωθεί ως τόπος αναψυχής μάς δίνει την ευκαιρία για ευχάριστους περιπάτους ανάμεσα σε υπέργηρα πλατάνια και αιωνόβιες βελανιδιές, πολλές από τις οποίες φτάνουν και την ηλικία των 400 χρόνων!
Συνεχίζοντας τη διαδρομή μας μέσα από έναν βατό χωματόδρομο που διασχίζει το παραλίμνιο δάσος, φτάνουμε σε ένα μικρό λιμανάκι. Εκεί οι ψαράδες της περιοχής συνηθίζουν να δένουν τις χαρακτηριστικές μακρόστενες βάρκες τους, ενώ πολλοί ερασιτέχνες δοκιμάζουν την τύχη τους στο ψάρεμα από την ακτή. Η θέα από το σημείο αυτό είναι μαγευτική. Η δε ησυχία της λίμνης, σε συνδυασμό με το χαλαρωτικό κελάηδημα των πουλιών, προσφέρουν υπέροχες στιγμές γαλήνης.
Στο παρελθόν η λίμνη φιλοξενούσε 18 είδη ψαριών, με κυριότερα το γριβάδι, τον γουλιανό, την πλατίτσα και το πέρκι. Η μείωση όμως της στάθμης της την πενταετία 1988 – 1992, σε συνδυασμό με την υπερεκμετάλλευση έχει οδηγήσει σε μείωση τόσο των ειδών όσο και του πληθυσμού των ψαριών. Φιλότιμες προσπάθειες για την αναζωογόνησή της γίνονται τα τελευταία χρόνια, με εκτροπές χειμάρρων και απαγόρευση της αλιείας, κυρίως από την πλευρά της FYROM.
Η λίμνη όμως δεν παύει να αποτελεί καταφύγιο για πλήθος πουλιών, είτε ως μόνιμη κατοικία είτε ως ενδιάμεσο σταθμό κατά τη μετανάστευσή τους. Συνολικά έχουν καταγραφεί περί τα 36 είδη πουλιών, με σημαντικότερα τη λαγγόνα και τον αργυροπελεκάνο που είναι παγκοσμίως απειλούμενα. Με μήκος που φτάνει το 1,8 μ. και άνοιγμα φτερών περί τα 3 μ., η εικόνα των αργυροπελεκάνων να πετούν κατά ομάδες πάνω από τη λίμνη είναι ονειρική.
Τελευταίος σταθμός στην ελληνική πλευρά το ομώνυμο χωριό της Δοϊράνης. Εδώ μπορείτε να κάνετε όμορφους περιπάτους στα παράλια της λίμνης με θέα την παλιά Δοϊράνη που βρίσκεται στην αντίπερα όχθη. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε και το Μουσείο της λίμνης με ενημερωτικές θεματικές για τη χλωρίδα, την πανίδα αλλά και τη ζωή των ψαράδων της περιοχής. Σύντομα, μάλιστα, πρόκειται να λειτουργήσει και ενυδρείο με την ιχθυοπανίδα της λίμνης.
Ο ιδανικότερος τρόπος για να κλείσετε την επίσκεψή σας στην ελληνική πλευρά είναι να ανηφορίσετε προς το επιβλητικό Συμμαχικό μνημείο πεσόντων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, απομεινάρι των αιματηρών συρράξεων που συντελέστηκαν στην περιοχή κατά την περίοδο του 1916 – 1918. Από εδώ θα μπορέσετε να απολαύσετε ένα από τα πιο όμορφα πανοράματα της λίμνης, με το όρος Μπέλες να καθρεφτίζεται στα γαλήνια νερά της.
ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ
Το Star Dojran, Nov Dojran και Nikolic είναι τα τρία παραλίμνια χωριά που συναντάμε με τη σειρά από την πλευρά της FYROM, με σημαντικότερη τουριστική ανάπτυξη στα δύο πρώτα. Αφού περάσουμε τον μικρό τελωνειακό σταθμό της Δοϊράνης, το πρώτο κτίριο που συναντάμε σε απόσταση λίγων μέτρων από τα σύνορα είναι το καζίνο HIT, προσφιλής προορισμός πολλών Ελλήνων παικτών, κυρίως τα Σαββατοκύριακα. To καζίνο, ενώ δεν λειτουργεί ως ξενοδοχείο, υπόσχεται δωρεάν διαμονή και φαγητό στους «καλούς» παίκτες.
Συνεχίζοντας τη διαδρομή μας δίπλα στη λίμνη και αφού περάσουμε από μια σειρά όμορφα ταβερνάκια με ειδυλλιακή θέα, φτάνουμε στη Star Dojran. Εκεί βρισκόταν το παλιό ελληνικό χωριό της Δοϊράνης πριν χαραχθούν τα σύνορα με τη Γιουγκοσλαβία το 1913. Το χωριό είναι ένας όμορφος οικισμός χτισμένος αμφιθεατρικά πάνω σε ένα λόφο. Από την κορυφή του χωριού μπορούμε να απολαύσουμε το καλύτερο πανόραμα της περιοχής, όπου ιδίως το δειλινό η εικόνα της λίμνης βαμμένης σε πορτοκαλιά και μαβιά χρώματα είναι μαγευτική.
Κοντά σε αυτή την περιοχή τοποθετείται και η αρχαία Δόβηρος, πόλη όπου, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, κατοικούσαν οι αρχαίοι Δόβηρες, κάτοικοι της λίμνης Πρασιάδας, της σημερινής Δοϊράνης δηλαδή.
Το σημαντικότερο ιστορικό μνημείο του χωριού, πάνω σε ένα μικρό λόφο, είναι η εκκλησία του Προφήτη Ηλία -χτισμένη το 1874- στην οποία γίνονται εργασίες αναστήλωσης. Δύο άλλα μνημεία που μπορούμε να συναντήσουμε περιδιαβαίνοντας την περιοχή, είναι ο Πύργος του Ρολογιού, του 14ου αιώνα, και το παλιό τουρκικό χαμάμ. Και τα δύο, όμως, δεν βρίσκονται σε ιδιαίτερα καλή κατάσταση.
Στα παράλια του χωριού δίπλα από τη λίμνη έχουν διαμορφωθεί όμορφα πάρκα με ψηλά δέντρα, που προσφέρονται για χαλαρωτικούς περιπάτους, ενώ η περιποιημένη παραλία δίνει την ευκαιρία για κολύμπι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Στη συνέχεια, η διαδρομή μέσα από τους καλλιεργημένους αγρούς μπορεί να χαρίσει όμορφες εικόνες βουκολικής ηρεμίας. H FYROM γενικά δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη και η γεωργία, τουλάχιστον σε αυτή την πλευρά της χώρας, ασκείται ακόμα με μέσα από τα παλιά. Δεν είναι καθόλου σπάνιο, λοιπόν, να συναντήσουμε κάποιο άλογο να σέρνει το αφεντικό του πάνω στο κάρο, ενώ η εικόνα αποκτά ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον με έναν ηλικιωμένο τσοπάνη να προσπαθεί να κουμαντάρει τις λιγοστές βαριεστημένες αγελάδες του.
Ακολουθώντας το δρόμο και μέχρι την επίσης αμφιθεατρικά χτισμένη Nov Dojran – Νέα Δοϊράνη, κατά μήκος της παραλίας θα συναντήσουμε μια σειρά από οργανωμένες πλαζ. Σε μερικές από αυτές έχουν φτιαχτεί παραπήγματα μέσα στη θάλασσα -ενωμένα με την ακτή με μικρά ξύλινα γεφυράκια- απ’ όπου οι επισκέπτες επιδίδονται στην παρατήρηση πουλιών ή απλώς απολαμβάνουν τον καφέ τους μέσα σε ένα αφοπλιστικά γαλήνιο τοπίο.
