Όταν σ’ ένα συνέδριο παρευρίσκονται δυόμισι χιλιάδες (2500) σύνεδροι, τα ΜΜΕ τεντώνουν τις κεραίες τους και το πιάνουν. Μιλώ για το μεγάλο τριήμερο Παγκόσμιο Συνέδριο Αθεϊστών που έγινε στη Μελβούρνη την περασμένη εβδομάδα. Ώσπου να το πάρω είδηση, τα εισιτήρια είχαν κιόλας πωληθεί και αναγκάστηκα να γαβγίζω απ’ έξω!
Η άνοδος του αθεϊσμού στις μέρες μας είναι γεγονός αναντίλεκτο. Η απογραφή του 2006 δείχνει ότι στους 100 Αυστραλούς οι 19 είναι άθρησκοι. Είναι ενθαρρυντικό το ότι σήμερα στην Αυστραλία έχουμε πολιτικούς εν ενεργεία, οι οποίοι περήφανα δηλώνουν «άθεοι». Η ομοσπονδιακή υπουργός Υγείας Nicola Roxton, ο ομοσπονδιακός υπουργός Προσωπικού Αμύνης Greg Combet και ο πολιτειακός (Βικτόρια) υπουργός Περιβάλλοντος Gavin Jennings δηλώνουν ότι δεν πιστεύουν σε κανέναν Θεό. Βέβαια, θα πάρει καιρό ώσπου να δούμε τον πρώτο άθεο πρωθυπουργό της Αυστραλίας, αλλά τον βλέπω να έρχεται!
ΛΙΓΟΙ ΟΙ ΕΚΛΕΚΤΟΙ
Ναι, οι άθεοι αποτελούν (προς το παρόν) μειονότητα, αλλά εκλεκτή. Οι έξυπνοι είναι πάντα λίγοι, γιατί η εξυπνάδα δεν συγχρωτίζεται με τους πολλούς. Οι λίγοι είναι αυτοί που κάνουν τα μεγάλα πνευματικά άλματα, όχι οι πολλοί. Σήμερα οι λίγοι εκλεκτοί άθεοι ελέγχουν δημόσια τους πολλούς θεοφοβούμενους, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν όλη την αλήθεια γύρω από τη δημιουργία του σύμπαντος και τη βιολογική εξέλιξη του ανθρώπου. Πώς τη γνωρίζουν; Ω, μα την κατέγραψαν κάποιοι γιδοβοσκοί, την Εποχή του Χαλκού!
Γενικά, οι λίγοι έξυπνοι εκλεκτοί έμαθαν να ξεχωρίζουν την πίστη από τη σοφία. Παρεμπιπτόντως, να σημειώσω εδώ ότι το σύνθημα «Πίστη και Σοφία», που επέλεξε το Ελληνικό Ορθόδοξο Κολέγιο «Άγιοι Ανάργυροι», είναι ατυχές. Η σοφία ουδεμία σχέση έχει με τη μεταφυσική θολούρα της χριστιανικής πίστης. Ο σοφός κυνηγά το σαφές. Η πίστη κυνηγά το ασαφές, το μυστηριώδες και το νεφελοσκέπαστο. Είναι τόσο απλό. Αλλ’ ας δούμε τους λίγους εκλεκτούς άθεους που μίλησαν στο εν λόγω Παγκόσμιο Συνέδριο Αθεϊστών.
Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ GRAYLING
Ο καθηγητής φιλοσοφίας A.G. Grayling δεν ονομάζει τον εαυτό του «άθεο» γιατί, απλούστατα, δεν μπορεί ν’ αρνηθεί αυτό που δεν υπάρχει – κι έχει κάποιο δίκιο. Είναι σαν να ονομάζω τον εαυτό του «ανεράιδιστο», ενώ ξέρω δεν υπάρχουν νεράιδες! Από την άλλη όμως ο όρος «άθεος» είναι δόκιμος. Τον συναντούμε στον Πλάτωνα: «και ουκ ειμί το παράπαν άθεος» λέει ο Σωκράτης στην απολογία του (Απολογία 26c).
Ωστόσο, ο καθηγητής Grayling θέλει έναν τίτλο: αυτόν του «ελευθεροσκεπτόμενου» (free thinker). Εντάξει, καλός τίτλος, εφόσον ο ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος αρνείται την ύπαρξη υπερφυσικής οντότητας που μισεί την ελεύθερη σκέψη. Πώς τη μισεί; Ο μοναχός θεολόγος Ευάγριος ο Ποντικός (4ος αι. μ.Χ.) το ξεκαθαρίζει, λέγοντας: «Τριάδα μη περιεργάζου, αλλά μόνον πίστευε, και προσκύνει. Ο γαρ περιεργαζόμενος ου πιστεύει» (PG 79.1237.45). Διάβολε, η ελεύθερη σκέψη γεννήθηκε για να περιεργάζεται τα πάντα. Πώς τολμάς και την αλυσοδένεις; Να γιατί ο σοφός αγαπά τη σοφία και μισεί αυτούς που ισχυρίζονται ότι την κατέχουν. Να γιατί ο σοφός πολεμά το τυφλό «θρήσκευε και προσκύνει».
Τέλος, ο καθηγητής Grayling παραδέχεται ότι η θρησκεία έχει το δικαίωμα να υπάρχει και να μιλά, αλλά το πρόβλημα είναι ότι μιλά πολύ – μιλά πολύ μέσα στα σχολεία, μέσα στα κοινοβούλια, μιλά πολύ σχεδόν παντού. Καιρός να μιλούν και οι άθεοι παντού – και αρχίζουν να μιλούν.
Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ DAWKINS
Η κατασκευή «αγίων» στον 21ο αιώνα είναι σκανδαλώδης για τον καθηγητή Dawkins (και όχι μόνο). Ο πάπας ετοιμάζεται να μας παραδώσει μια καινούργια «άγια», την Αυστραλέζα Aγία Mary MacKillop. Έκανε, λέει, δύο θαύματα (τουτέστιν, έσπασε τους φυσικούς νόμους δύο φορές) και πάει για τρίτο. Υποψιάζομαι πως το τρίτο «θαύμα» θα είναι η απαλλαγή της Αυστραλίας από την τυραννία της λειψυδρίας! Με τη διαμεσολάβηση της «αγίας» μας, ο Θεός μετά χαράς θα στείλει «ομβροτόκους νεφέλας» και καρποφόρους όμβρους επί μητέραν γαίαν Αυστραλιώτιδα. Αμήν.
Αλήθεια, οποία σύγκρουση θαύματος και λογικής! Πόσο ατιμώρητα η καρδιά προδίδει τον νου! Κι εδώ είναι που ο καθηγητής Dawkins επαναστατεί. Βλέπει τις αναχρονιστικές αντιλήψεις του 1ου αιώνα ολοζώντανες μέσα στον 21ο αιώνα. Βλέπει την αυταπάτη να απαξιώνει τον ορθό Λόγο. Γι’ αυτό δεν δίστασε ν’ αποκαλέσει τον σημερινό πάπα «Pope Nazi», επειδή ο τελευταίος ανήκε στη ναζιστική νεολαία του Χίτλερ. Τον επέκρινε που ανερυθρίαστα αγιοποιεί πεθαμένες γυναίκες και πιστεύει σε «θαύματα». Ο καθηγητής Dawkins διαπιστώνει – όπως κι εγώ – ότι με τέτοιους δεισιδαίμονες ανθρώπους είναι αδύνατο ν’ ανοίξει κανείς σοβαρό διάλογο.
Κλείνω με κάποιες ρήσεις του μεγάλου Γάλλου φιλόσοφου Βολτέρου (1694-1778), που άπτονται της θρησκείας, και ιδιαίτερα της χριστιανικής. Στο Φιλοσοφικό Λεξικό του, σημειώνει: «Τίποτε δεν μπορεί να είναι πιο αντίθετο στη θρησκεία και το ιερατείο από τη λογική και την κοινή αίσθηση». Και θέτει το ερώτημα: «Ποιο είναι πιο επικίνδυνο, ο φανατισμός ή ο αθεϊσμός;». Απάντηση: «Ο φανατισμός, σίγουρα, είναι χίλιες φορές πιο θανατηφόρος.» Αλλά η πλέον γνωστή ρήση του Βολτέρου είναι ετούτη εδώ: «Si Dieu n’existait pas, il faudrait l’inventer», δηλ. «αν ο Θεός δεν υπήρχε, θα ήταν αναγκαίο να τον επινοήσουμε.» Ναι, ο Θεός είναι απαραίτητος γιατί ποιος άλλος «πανεπόπτης δαίμων» θα νοιαζόταν για τα δρώμενα στο υπνοδωμάτιό μας; Έλα ντε!
