Όσοι ζούμε στην Αυστραλία, τα τελευταία είκοσι και πλέον χρόνια, ακούμε μία χιλιοειπωμένη φράση: την ασάιλουμ σίκερς (Asylum seekers)=αναζητητές ασύλου. Ο προηγούμενος πρωθυπουργός μας είχε πει και εκείνο το «χαριτωμένο»: «Εμείς θα ορίζουμε ποιοι και πόσοι θα έρχονται στην Αυστραλία», αφήνοντας όλους τους αναζητητές ασύλου στα κρύα του… ωκεανού. Το πρόβλημα είναι σοβαρό για όλα τα κράτη του κόσμου. Σκεφθείτε τη μικρή μας Ελλάδα που δέχεται τέτοιοyς πρόσφυγες κατά χιλιάδες περισσότερους από τη μεγάλη και πλούσια Αυστραλία. Εμείς εδώ δεχόμαστε έναn ελάχιστο αριθμό προσφύγων σε σύγκριση με άλλα προηγμένα κράτη.
Πολλά μπορούν να ειπωθούν για το «φλέγον» αυτό θέμα. Εδώ θα περιοριστούμε μόνο στο όνομά τους που πήραν μετά που έριξαν «μαύρη πέτρα» στην πατρίδα τους που οι δικοί μας πόλεμοι κατέστρεψαν. Τι εννοούμε όταν λέμε άσυλο: Η λέξη είναι σύνθετη και παράγεται από το ρήμα συλώ και το στερητικό άλφα = άσυλο.
Συλάω/συλώ σημαίνει πρώτα «αφαιρώ τα όπλα» και το ουσιαστικό σύλο ή σύλη είναι η κατάσχεση. Σύληση ενός τάφου είναι το κλέψιμο ιερών αντικειμένων. Συλημένος τάφος είναι ο λεηλατημένος/κλεμμένος τάφος. Όταν βάλουμε μπροστά το στερητικό άλφα γίνεται το ουσιαστικό άσυλο με τη σημασία ότι κάποιος τόπος ή χώρος είναι απαραβίαστος, δηλ. δεν μπορεί να μπει κανείς μέσα σ’ αυτόν. Η αστυνομία δεν μπορεί να μπει σε έναν πανεπιστημιακό χώρο χωρίς την έγκριση των Αρχών τοy πανεπιστημίου. Αυτό είναι το πανεπιστημιακό άσυλο. Κατά τον ίδιο τρόπο η αστυνομία δεν μπορεί να μπει στο σπίτι σου εάν δεν έχει έγκριση από κάποια δικαστική αρχή. Αυτό είναι το άσυλο της κατοικίας που λέγεται και οικογενειακό άσυλο.
Στην περίπτωση των αναζητητών ασύλου, έχουμε ανθρώπους που διώκονται στη χώρα τους και επειδή δεν μπορούν να βρουν ένα «καταφύγιο» στον τόπο τους, ζητούν την άδεια από άλλα κράτη να εγκατασταθούν εκεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι λόγοι είναι πολιτικοί και για αυτό το άσυλο τούτο λέγεται πολιτικό άσυλο.
Επίσης, άσυλο λέμε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα όταν παρέχει στέγη και διατροφή σε αυτούς που την έχουν ανάγκη. Εάν έχεις μία ανίατη (αγιάτρευτη) ασθένεια μπορείς να μπεις σε κάποιο ίδρυμα που φέρει το όνομα άσυλο ανιάτων. Αυτά είναι τα κοινωφελή ή ευαγή ιδρύματα που φέρνουν το όνομα του ασύλου.
Το ρήμα συλάω-ώ είναι μάλλον γόνιμο, γιατί μάς έδωσε τόσες άλλες λέξεις όπως: σύληση, σύλημα, συλήτορας, συλητός, συλητέο, ιερόσυλος, ιεροσυλία κ.ά. Το άσυλο ως ιδέα πρώτα και λέξη μετά μπήκε στα Λατινικά ως asylum με προφορά άσιλουμ. Όταν οι Άγγλοι το πήραν ως ολοκληρωμένη ιδέα το πρόφεραν ασάιλουμ χωρίς να έχουν όλη την ανωτέρω γλωσσική ανάλυση. Asylum ονόμασαν το καταφύγιο την προστασία (=sanctuary & protection). Εάν ρωτήσετε ένα μέσο Αυστραλό τι ακριβώς σημαίνουν οι λέξεις asylum seekers, θα εκπλαγείτε με όσα θα σας πουν.
Επίσης, είναι ενδιαφέρον να πούμε πως ο ιερόσυλος και η ιεροσυλία (η κλοπή ιερών πραγμάτων), μπήκαν στην Αγγλική μέσω Λατινικής ως sacrilegious=ιερόσυλος και sacrilege=ιεροσυλία. Τους μπέρδεψε αφάνταστα η ελληνική δασεία του ιερού που έγινε sacri και το συλώ μπερδεύτηκε με το ελληνικό λέγω δηλαδή legere και η ιεροσυλία κατέληξε στην Αγγλική ως sacrilege. Εδώ έχουμε μία κλασική περίπτωση μπερδέματος.
Και μία απλή ιδέα για πνευματική τροφή: Όταν συλούμε, κλέβουμε λέξεις απόν μία άλλη γλώσσα – γιατί εμείς δεν τις έχουμε – είναι αυτό γλωσσική ιεροσυλία; Και αγγλιστί: Is this linguistic sacrilege? Και ασφαλώς είναι!
Η γλώσσα που έχει υποστεί τη μεγαλύτερη ιεροσυλία – από όλες γλώσσες του κόσμου – είναι η ελληνική. Πού να ζητήσεις το δίκιο σου; Το μόνο που ζητάει η Ελληνική γλώσσα είναι όλοι αυτοί που την λεηλατούν βάναυσα κάθε μέρα μέχρι σήμερα – και κάνουν τη δουλειά τους θαυμάσια καβαλικεύοντάς την – να την σέβονται και λίγο και να αναγνωρίζουν τουλάχιστον τον πρώτο γλωσσοπλάστη κτήτορα. Οι ελληνικές λέξεις δεν είναι αναζητητές ασύλου, γιατί ανοίγουν οι πόρτες γι’ αυτές παντού.
