Αν πάρουμε την κρητική μουσική μόνο, έχει απλωθεί παντού, με μικρές ή μεγάλες εστίες, σ’ όλη την Κρήτη και έξω απ’ αυτή, φτάνοντας μέχρι την Μακεδονία, μας πληροφορεί ο Αντώνης Μαρτσάκης, βιολάτορας 22 χρόνια, που βρίσκεται στην Αυστραλία για τους εορτασμούς της Μάχης της Κρήτης.
Μαζί του οι συνάδελφοί του, Νίκος Μαρεντάκης και Γιώργος Κλωστράκης στο λαούτο.
Η Αυστραλία δεν του είναι πρωτόγνωρη, αφού την επισκέφθηκε και το 2008, κατά ομολογία του δε, είναι «σα να πηγαίνει στο σπίτι του».
«Έρχομαι, αγκαλιάζομαι ζεστά από όλους τους συμπατριώτες μου, παίζω κρητική μουσική, ακούω την κρητική μιλιά, πού είναι το αλλιώτικο;»
Σίγουρα δεν πρόκειται να διαφωνήσω μαζί του, θα ήθελα, όμως, να πάρω τα πράγματα από την αρχή, ξεκινώντας από το τοπίο της Κρήτης. Πού βρίσκεται η κρητική μουσική σήμερα, εντός και εκτός Κρήτης, στον ελλαδικό χώρο;
«Ανοίγετε μια μεγάλη κουβέντα. Η τάση για επιστροφή στην παράδοση έχει πάρει φωτιά στην Κρήτη. Είναι πάρα πολύ της μόδας, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τους νέους να μάθουν κρητική μουσική, να διασκεδάσουν μ’ αυτήν, να γυρίσουν πίσω στις ρίζες τους, χορεύοντας τους κρητικούς χορούς. Εκεί, για να αναφερθώ σε κάτι συγκεκριμένο, οφείλεται και η ίδρυση πρόσφατα του Μουσικού Λυκείου Χανίων, οι σχολές χορού που ανοίγουν παντού».
ΕΝΤΟΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ
Στη συνέχεια, ο Αντώνης Μαρτσάκης θα βγει εκτός Κρήτης για να μας πληροφορήσει ότι η κρητική παράδοση – μουσική, χορός, τραγούδι – έχει έντονη παρουσία και εκτός συνόρων Κρήτης.
«Στην Αθήνα σήμερα υπάρχουν έξι κοσμικά κέντρα, αποκλειστικά με κρητική μουσική, 80 ρακάδικα που φυτρώνουν σαν μανιτάρια, και πάνω από 60 μαγαζιά με αποκλειστικά κρητικά προϊόντα. Μιλάμε για μια πολύ εντυπωσιακή παρουσία που έχει απλωθεί και εκτός Αθήνας, φτάνοντας μέχρι την Μακεδονία».
«Οι Κρητικοί Σύλλογοι τι ρόλο έχουν παίξει στις τάσεις αυτές», είναι μια ερώτηση που βρίσκει την συνομιλητή του, απόλυτα κατατοπισμένο.
«Πιστεύω, πάρα πολύ ενεργό. Αν σκεφθείτε ότι στην Αθήνα μόνο σήμερα υπάρχουν 150 Κρητικοί Σύλλογοι, οι οποίοι προωθούν την κρητική παράδοση, σύλλογοι χωριών πλέον και όχι απλά νομών, μπορείτε να δείτε τι πλούτος γνώσεων υπάρχει που μεταδίδεται όχι απλά από γενιά σε γενιά Κρητών, αλλά και σε συμπολίτες τους από άλλα διαμερίσματα της Ελλάδας. Να σκεφτεί κανείς ότι και στην Μακεδονία υπάρχουν Σύλλογοι Κρητών».
Οπωσδήποτε, είναι ώρα να κάνουμε ένα άλμα και να βρεθούμε στα της Αυστραλίας, όχι όμως πριν κάνουμε την… επίκαιρη ερώτηση «κατά πόσο έχει η οικονομική κρίση επηρεάσει την διασκέδαση στο δικό του χώρο, αυτόν που γνωρίζει πολύ καλά».
«Πιστεύω ότι στην Κρήτη ίσως λιγότερο από άλλα μέρη. Σίγουρα υπάρχει μια μικρή διαφορά, ένα ελαφρό, θα έλεγα, μούδιασμα από τα μέτρα της κυβέρνησης, όχι όμως, προς το παρόν τουλάχιστον, σε βαθμό ανησυχητικό».
ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΑΣΜΑ
Η επαφή του με το κρητικό στοιχείο της Αυστραλίας, στενή, ενθουσιώδης, αληθινή, επιτρέπει και πιο άμεσες ερωτήσεις, όπως «πώς βλέπει τους συλλόγους εδώ, ποια είναι η άποψή του για την συνέχειά τους;»
«Το βέβαιο είναι ότι υπάρχει χάσμα μεταξύ των γενεών. Αυτό βέβαια είναι αναπόφευκτο. Χρειάζεται λεπτούς, εκτιμώ, χειρισμούς, μια προσέγγιση, από τους παλαιότερους των 45άρηδων πρώτα και μετά των 25άρηδων. Η φλόγα για τη διατήρηση της παράδοσης καίει, το ζητούμενο είναι να μη σβήσει, να διατηρηθεί. Γι’ αυτό πιστεύω ότι ο πλούτος των γνώσεων των παλαιοτέρων, θα πρέπει να περάσει στις νεότερες γενιές. Οι νέοι, από την πλευρά τους, να λάβουν υπόψη τους, το χτες, μέρος της παράδοσης και να το σεβαστούνε. Δηλαδή απαιτείται προσπάθεια και από τις δύο πλευρές. Δεν είναι εύκολο, όταν βρίσκεσαι σε έναν πολυπολιτισμικό χώρο, όπως είναι η Αυστραλία, δεν είναι όμως και ακατόρθωτο. Τα χάσματα γεφυρώνονται από τους ίδιους τους ανθρώπους. Ας μην το ξεχνάμε αυτό».
