Λίγο-πολύ, όλοι οι Έλληνες όταν γράφουν έχουν κάποιες δυσκολίες με τα πολύ – πολλή και πολλοί και αυτό γιατί πρέπει – όταν πιάσεις το μολύβι – να σκέφτεσαι. Σκέψου καλά την ορθογραφία, λέμε. Για σκέψου, αν δεν την είχαμε, θα γράφαμε ό,τι μας κατέβει. Ίσως σας έβαλα σε σκέψη όλους. Αυτό είναι καλό και έτσι θα συγκρατήσουμε τους γραμματικούς και ορθογραφικούς κανόνες για αυτή την… πανελλήνια δυσκολία.
Οι πολλοί με πολλή σκέψη θα μάθουν τους κανόνες για το πολύ.
Στα Ελληνικά βλέπετε είμαστε πολύ πλούσιοι με τα πολλά μας «ι» και με τα δύο μας «ο» και «ω». Ο ήχος ΠΟΛΙ μπορεί να γραφτεί με πάρα πολλούς τρόπους. Ας δούμε μερικούς από αυτούς: πολή, πολί, πολύ, πολεί, πολλοί, πολυί. Επίσης πωλή, πωλί, πωλύ, πωλεί, πωλοί, πωλυί. Ήτοι δώδεκα διαφορετικοί τρόποι.
Εάν πάλι βάλουμε και δύο λάμδα σε όλες τις λέξεις οι τρόποι διπλασιάζονται. Ίσως εσείς σκεφτείτε και άλλους τρόπους να διπλασιάσουμε την… πολυγραφία μας. Εδώ μας δίνεται η ευκαιρία να πούμε πως η γλώσσα μας όταν εφεύρε το αλφάβητο, έγραφε τις λέξεις όπως ακούγονταν. Τότε το αλφάβητο ήταν αυτό που λέμε φωνητικό. Ό,τι να άκουγες, αυτό έγραφες. Έτσι το πολύ μάλλον το έλεγαν πολού. Το χη πολλή, περίπου όπως το λέμε σήμερα.
Τέλος, το «οι πολλοί» το έλεγαν χόι πολλόι μία έκφραση που έμεινε σε μας επιγραμματική όταν αναφερόμαστε στο μεγάλο πλήθος. Οι ακαδημαϊκοί αγγλόφωνοι το λένε με στόμφο: Hoi Polloi = the majority, η πλειονότητα/πλειοψηφία και το τονίζουν: this construction is very common and useful.
Σήμερα όλοι οι Έλληνες (και ελληνόφωνοι) είμαστε ιωτακιστές και σύμφωνα με το φαινόμενο που ονομάσαμε ιωτακισμό, όλα τα παραπάνω «ι» τα λέμε ι, αλλά οι αρχαίοι τα πρόφεραν όπως γράφονται.
Α) Το πρώτο πολύ είναι επίρρημα και το γράφουμε έτσι με υ και λέμε: πολύ την αγαπώ, το ρίχνω έξω πολύ, αυτός κοιμάται πολύ.
Β) Το δεύτερο πολλή είναι επίθετο και περιγράφει το ουσιαστικό. Η πολλή ζέστη, με πολλή αγάπη, με πολλή εκτίμηση.
Γ) Το τρίτο πολλοί είναι πληθυντικός αρσενικού του επιθέτου, οι πολλοί άντρες, οι πολλοί νέοι και ΤΕΛΟΣ: Οι πολλοί τρόποι.
