Έπειτα από πολύμηνη διαπραγμάτευση μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και παρά τους «ελιγμούς» του καθεστώτος Αχμαντινετζάντ, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε την Τετάρτη νέο πακέτο κυρώσεων για την άρνηση του Ιράν να αναστείλει το αμφιλεγόμενο πυρηνικό του πρόγραμμα.
Η Τουρκία και η Βραζιλία (μη μόνιμα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας) καταψήφισαν την επιβολή τέταρτου πακέτου κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης• ο Λίβανος απείχε από την ψηφοφορία που διεξήχθη σήμερα το πρωί (ώρα Αυστραλίας).
Την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας χαιρέτισε άμεσα ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, λέγοντας ότι το μήνυμα της διεθνούς κοινότητας προς την Τεχεράνη είναι ξεκάθαρο. «Το Ιράν έχει δικαιώματα, αλλά έχει και υποχρεώσεις» υπογράμμισε.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε για τις σκληρότερες κυρώσεις που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ιρανική κυβέρνηση, αν και η τελική εκδοχή του κειμένου απόφασης δεν ήταν τόσο σκληρή όσο είχε προταθεί αρχικά από την αμερικανική διακυβέρνηση.
Απευθυνόμενος στο καθεστώς Αχμαντινετζάντ ο Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι οι κυρώσεις δεν κλείνουν την πόρτα στη διπλωματία. Ανάλογες δηλώσεις για την ανάγκη διαλόγου με το Ιράν ήλθαν από τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Αστον δήλωσε έτοιμη να συναντηθεί το συντομότερο δυνατόν με τον επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του Ιράν σε μία πρωτοβουλία που έχει τη στήριξη όλων των μεγάλων δυνάμεων.
Η Ρωσία χαρακτήρισε εντελώς απαραίτητη την απόφαση σε βάρος του Ιράν, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι οι κυρώσεις αποκλείουν τη χρήσης βίας. Η Κίνα ζήτησε την πλήρη εφαρμογή των μέτρων και κάλεσε την Τεχεράνη να συμμορφωθεί με τις αξιώσεις της διεθνούς κοινότητας.
Από την πλευρά του το Ισραήλ έκανε λόγο για σημαντικό βήμα και ζήτησε την άμεση και πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων.
Η Άγκυρα επανέλαβε ότι είναι εφικτή η εξεύρεση διπλωματικής λύσης στη διαμάχη για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ακόμα και μετά την ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας για την επιβολή νέων κυρώσεων.
Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον δήλωσε ότι η Τουρκία και η Βραζιλία (που υπέγραψαν με την Τεχεράνη τη συμφωνία ανταλλαγής ουρανίου που δεν έπεισε τη Δύση) μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στις μελλοντικές διπλωματικές προσπάθειες προσέγγισης με το Ιράν.
* Μετά την υπερψήφιση των κυρώσεων ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς δήλωσε ότι μπορεί να ανοίξει ο δρόμος μεμονωμένα για τα κράτη, αλλά και την ΕΕ, να λάβουν πρόσθετα μέτρα κατά της Τεχεράνης, απαγορεύοντας στις ξένες εταιρείες να επενδύουν σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο στο Ιράν.
ΑΧΜΑΝΤΙΝΕΤΖΑΝΤ: «ΑΧΡΗΣΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ»
Σε προκλητικό τόνο ήλθε η αντίδραση του Ιράν με τον Μαχμούντ Αχμαντινετζάν να δηλώνει ότι το ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών είναι «άχρηστο» και πρέπει «να πεταχτεί στον κάλαθο απορριμμάτων σαν χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλο».
«Τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν θα συνεχίσει τις δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου» δήλωσε στην ίδια γραμμή ο αντιπρόσωπος του Ιράν στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).
Η Τεχεράνη κάνει λόγο για λανθασμένο βήμα που περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση και υπαινίσσεται ότι μπορεί να μειώσει το βαθμό συνεργασίας με την ΙΑΕΑ.
Ο Ιρανός πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ έχει ήδη προειδοποιήσει ότι με την επιβολή νέων κυρώσεων η Ισλαμική Δημοκρατία δεν πρόκειται να δεχθεί συνομιλίες για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Ο Αχμαντινετζάντ έχει διαμηνύσει στη Δύση ότι «είναι μια προσφορά που δεν επαναλαμβάνεται» η συμφωνία ανταλλαγής ουρανίου που υπεγράφη πρόσφατα σε πανηγυρικό κλίμα με την Τουρκία και τη Βραζιλία –αλλά δεν κατόρθωσε να απομακρύνει τις διεθνείς κυρώσεις.
ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΑΚΕΤΟ ΚΥΡΩΣΕΩΝ
Το ψήφισμα ενσωματώνει και επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής των κυρώσεων που έχουν υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας από το 2006• στόχος οι Φρουροί της Επανάστασης, το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων και οι επενδύσεις σε ευαίσθητους τομείς που σχετίζονται με πυρηνικά.
Η απόφαση προβλέπει ότι το Ιράν δεν θα μπορέσει να επενδύσει στο εξωτερικό σε ορισμένες ευαίσθητες δραστηριότητες, όπως η εξόρυξη ουρανίου, και τα πλοία του θα υπόκεινται σε νηοψίες σε διεθνή ύδατα. Οι επιθεωρήσεις μέχρι σήμερα επιτρέπονταν στις αποβάθρες των λιμανιών.
Η απόφαση απαγορεύει επίσης την πώληση στο Ιράν οκτώ νέων τύπων βαρέων όπλων, συμπεριλαμβανομένων των αρμάτων μάχης.
Σε τρία παραρτήματα που συνοδεύουν την απόφαση περιέχονται οι κατάλογοι φυσικών προσώπων, φορέων και τραπεζών του Ιράν που προστίθενται σε εκείνους που ήδη πλήττονται από ατομικές κυρώσεις -πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση ταξιδιών στο εξωτερικό.
Τα παραρτήματα περιέχουν 40 ονόματα φορέων και τραπεζών, αλλά μόνο ένα φυσικό πρόσωπο. Πρόκειται για τον Τζαβάντ Ραχίκι, επικεφαλής του κέντρου Πυρηνικής Τεχνολογίας του Ισφαχάν, του ιρανικού Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (AEOI).
ΣΗΜΕΙΟ ΚΑΜΠΗΣ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΗΠΑ-ΤΟΥΡΚΙΑΣ Η ΨΗΦΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΙΡΑΝ
Μπορεί η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών να δήλωσε ότι η αρνητική ψήφος της Τουρκίας στις κυρώσεις κατά του Ιράν δεν θα επηρεάσει τις σχέσεις Ουάσινγκτον-Άγκυρας, ωστόσο, οι ΗΠΑ δεν έκρυψαν τη δυσαρέσκειά τους. «Είναι εκτός γραμμής» δηλώνει η Αμερικανίδα απεσταλμένη στον ΟΗΕ, ενώ ο Ρ.Γκέιτς κατηγόρησε την Ευρώπη ότι έχει στρέψει την Τουρκία προς την Ανατολή.
Η Σούζαν Ράις, Αμερικανίδα απεσταλμένη στον ΟΗΕ, κατήγγειλε ότι η απόφαση της Βραζιλίας και της Τουρκίας να ψηφίσουν κατά των νέων κυρώσεων ήταν «πολύ ατυχής επιλογή».
«Βρίσκονται τώρα εκτός γραμμής» εξήγησε. «Στέκονται εκτός της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας, έξω από το σώμα της διεθνούς κοινότητας.
Λίγο πριν την απόφαση της Τουρκίας, ο Ρόμπερτ Γκέιτς είχε δηλώσει ότι η αυξημένη επιθετικότητα της Τουρκίας εναντίον του Ισραήλ μπορεί να οφείλεται εν μέρει στην απόρριψή της από την ΕΕ, και κατηγόρησε «ορισμένους στην Ευρώπη» ότι ωθούν την Τουρκία μακριά από τη Δύση και σε στενότερη συνεργασία με κράτη όπως το Ιράν.
Η δήλωση αυτή προκάλεσε την άμεση αντίδραση της ΕΕ. Η εκπρόσωπος της Κάθριν Άστον, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής διπλωματίας, δήλωσε ότι η ΕΕ έχει καλές σχέσεις τόσο με την Τουρκία, όσο και με το Ισραήλ και ότι «η πρόοδος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία εξαρτάται αποκλειστικά από την πρόοδο και τις μεταρρυθμίσεις που συντελούνται στη χώρα».
Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, προσπάθησε να χαμηλώσει τους τόνους λέγοντας ότι κατανοεί για ποιο λόγο Τουρκία και Βραζιλία ψήφισαν κατά των κυρώσεων και λέγοντας ότι οι δύο χώρες μπορούν να βοηθήσουν στη διπλωματική προσέγγιση με το Ιράν.
Δεν είναι λίγοι, πάντως, οι αναλυτές που εκτιμούν ότι η ψήφος της Τουρκίας θα πλήξει τις ήδη τεταμένες σχέσεις Άγκυρας-Ουάσινγκτον.
Οι Financial Times σε άρθρο τους πριν την ψηφοφορία εκτιμούσαν ότι η απόφαση της Άγκυρας μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
«Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις έχουν αρχίσει δυστυχώς να επιδεινώνονται εδώ και αρκετό καιρό», επισημαίνει ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας.
«Η αφετηρία αυτής της πορείας ήταν η προσπάθεια της κυβέρνησης Μπους να πείσει την Άγκυρα να διευκολύνει την αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ» προσθέτει.
ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ
Δυσαρεστημένη είναι η Άγκυρα με την απόφαση των ΗΠΑ να μην καταδικάσουν έντονα την ισραηλινή επίθεση στον στολίσκο που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Λωρίδα της Γάζας.
Εν τω μεταξύ, ο Τούρκος πρωθυπουργός χαρακτήρισε «βρόμικη προπαγάνδα» τις κατηγορίες σύμφωνα με τις οποίες η Τουρκία γυρίζει την πλάτη στους Δυτικούς.
«Όταν η Γαλλία επενδύει στη Συρία ή σε άλλες αραβικές χώρες, δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά όταν πρόκειται για την Τουρκία που επενδύει στις αραβικές χώρες ή το αντίστροφο, μια βρόμικη προπαγάνδα προσπαθεί να εμποδίσει τη διαδικασία» δήλωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός μιλώντας σε τουρκο-αραβικό φόρουμ στην Κωνσταντινούπολη.
«Αυτοί που λένε πως η Τουρκία διέρρηξε τις σχέσεις της με τη Δύση είναι πράκτορες μιας κακόβουλης προπαγάνδας» πρόσθεσε.
«Είμαστε ανοικτοί σε όλες τις περιοχές του κόσμου» τόνισε.
Επεδίωξε να δικαιολογήσει το «όχι» της Τουρκίας στην επιβολή νέων κυρώσεων. «Αν δεν είχαμε πει ‘όχι’, αυτό θα ισοδυναμούσε με το να αρνηθούμε τον εαυτό μας και να αρνηθούμε τις υπογραφές μας» δήλωσε, αναφερόμενος την υπογραφή της συμφωνίας ανταλλαγής εμπλουτισμένου ουρανίου.
«Θα ήταν μια ατιμωτική πράξη» να ψηφίσει η Τουρκία εναντίον του Ιράν, επέμεινε ο Τούρκος πρωθυπουργός. «Δεν θέλουμε να είμαστε συνεργοί σε ένα τέτοιο σφάλμα, επειδή η Ιστορία δεν θα μας συγχωρήσει» πρόσθεσε.
Χαρακτήρισε «λανθασμένες» τις κυρώσεις κατά του Ιράν και τόνισε πως Τουρκία και Βραζιλία θα συνεχίσουν να αναζητούν διπλωματική λύση στο θέμα.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών είχε δηλώσει την Τετάρτη ότι οι κυρώσεις θα έχουν κόστος και για την Άγκυρα.
Σχετικά με τα σχόλια του Αμερικανού υπουργού Άμυνας δήλωσε ότι γίνεται προσπάθεια να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Τουρκία προτιμά την Ανατολή έναντι της Δύσης και σημείωσε: «Η επιλογή μας είναι ξεκάθαρη. Πρώτα από όλα έχουμε ανθρωπιστικές επιλογές. Είμαστε εναντίον των πυρηνικών όπλων. Και δεύτερον έχουμε τα εθνικά μας συμφέροντα. Η ύπαρξη πυρηνικών όπλων, είτε αυτά είναι στο Ιράν, είτε στο Ισραήλ, είτε σε άλλη χώρα, είναι εναντίον των εθνικών συμφερόντων της Τουρκίας».
«Δεν θα γίνουμε το μικρόφωνο ή το μεγάφωνο κανενός» συμπλήρωσε.
