Συμπληρώνονται φέτος 33 χρόνια από το θάνατο του εθνάρχη της Κύπρου, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.
«Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος έγραψε χρυσές σελίδες στην ιστορία του έθνους. Παρά δε τους κινδύνους που εγκυμονούσε το ηγετικό του αξίωμα, θρησκευτικό και πολιτικό και τις πολλές απόπειρες δολοφονίας εναντίον του, κράτησε ψηλά τη σημαία της Κύπρου μέχρι τις τελευταίες ημέρες της ζωής του», θα πει ο συμπατριώτης μου, Χρήστος Βιολάρης, ένας από τους μπροστάρηδες στον πολύχρονο αγώνα για την επανένωση και δικαιοσύνη στην μεγαλόνησο.
«Θεωρώ ότι ο Μακάριος ήταν χαρισματικός, ήταν ο μεγάλος ηγέτης. «Εάν βίαιος θάνατος με αναρπάξει από το μέσο του λαού μου, μίαν εγκαταλείπω παρακαταθήκη. Αγαπήσατε την Ελλάδα και τις Ελληνοχριστιανικές μας παραδόσεις». έλεγε. Και εγώ προσθέτω ότι η καρδιά του ήταν τόσο μεγάλη όπως και η Ελλάδα», τονίζει ο Χρήστος.

Για την ιστορία, αναφέρουμε ότι ο Μιχάλης Χριστοδούλου Μούσκος (το όνομά του πριν ασπαστεί την ιεροσύνη), γεννήθηκε στο χωριό Παναγιά, έναν καταπράσινο βουνίσιο παράδεισο, που είναι τυλιγμένο στο πράσινο. Σε μικρή ηλικία έμεινε ορφανός από μητέρα. Στο δημοτικό, ο δάσκαλός του διέκρινε την εξυπνάδα του και έπεισε τον πατέρα του να τον στείλει στο μοναστήρι της Παναγίας του Κύκκου. Από εκεί ο ηγούμενος της Μονής τον έστειλε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και με υποτροφία σπούδασε στη Θεολογική Σχολή των Αθηνών και δυο χρόνια στη Νομική.

Η ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, βλέποντας τις επιδόσεις και τα πνευματικά του χαρίσματα, του εξασφάλισε υποτροφία για ανώτερες σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης. Ωστόσο, στα μέσα των σπουδών του, o κυπριακός λαός τον επανάφερε στην Κύπρο, όπου ανέλαβε τον μητροπολιτικό θρόνο του Κιτίου, για να τον χειροτονήσει μετά από δυο χρόνια και μετά το θάνατο του Μακαρίου Β’ σε αρχιεπίσκοπο. Σημειώνεται ότι στην Κύπρο, για την εκλογή των μητροπολιτών και του αρχιεπισκόπου ψηφίζει ο λαός.

«Από τότε, άρχισε τον αγώνα κατά της αγγλικής αποικιοκρατίας και την ένωση της Κύπρου μας με την Ελλάδα. Ξέρετε, η εθναρχία, πάντοτε εκπροσωπούσε και είχε πρωτεύοντα ρόλο στα εθνικά θέματα, προφανώς γιατί οι πολιτικοί μας δίσταζαν και φοβούνταν το πολιτικό κόστος. Ο Μακάριος ήταν ο μεγάλος λάτρης και η ενσάρκωση της ιδέας της Ένωσης», εκτιμά ο Χρήστος Βιολάρης.

Σε ερώτηση κατά πόσο ο Μακάριος δεν έπρεπε να αναμειχθεί στην πολιτική, ο Χρήστος απαντά. «Αυτά υποστηρίχθηκαν από συμμαχικές δυνάμεις που προωθούσαν τη διχοτόμηση και, εκ των πραγμάτων, τον θεωρούσαν εμπόδιο στα σχέδια τους. Όπως γνωρίζετε, κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ το 55 με 59, ο Μακάριος ήταν ο εκπρόσωπος στις διαπραγματεύσεις».

Στη συνέχεια, ο συνομιλητής μου κάνει μια αναδρομή στην Συνθήκη που υπογράφτηκε στη Λοζάνη το 1923 σύμφωνα με την οποία “η Τουρκία, παραιτηθείσα όλων των δικαιωμάτων της με τα Άρθρα 16, 20 και 21, ουδένα πολιτικό δικαίωμα έχει επί του πολιτικού μέλλοντος της Κύπρου” και θυμίζει την ομηρική μάχη του Εθνάρχη με τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας Στέφανο Στεφανόπουλο της κυβέρνησης Παπάγου.

1959 – Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΖΥΡΙΧΗΣ

«Παρά τις φοβερές αντιρρήσεις του Μακαρίου, τον Αύγουστο του 1955, τέσσερις μήνες μετά την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ, η κυβέρνηση Παπάγου, δέχθηκε πρόταση της Αγγλίας να παρακαθίσει στην τριμερή διάσκεψη του Λονδίνου μαζί με την Τουρκία. Ακολούθησε ο μαραθώνιος των διαπραγματεύσεων και η υπογραφή της Συμφωνίας της Ζυρίχης τον Φλεβάρη του 59, παρουσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή», εξηγεί.

Προσωπική εκτίμηση του Χρήστου Βιολάρη για το πώς φτάσαμε στην εισβολή της Τουρκίας στην ιδιαίτερη πατρίδα μας, υποστηρίζει ότι είναι η γεωγραφική της θέση που την κάνει περιζήτητη και αδιαπραγμάτευτη στους συμμάχους. Βλέπετε, οι Αμερικανοί, ήθελαν να δώσουν ένα κομμάτι στην Τουρκία για να την έχουν φίλη και πρόσβαση προς τις αραβικές χώρες που είναι πλούσιες σε πετρέλαια. Μάλιστα το 1965, ο τότε Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, κ. Άτσεσον, παρουσίασε σχέδιο που έδινε την περιοχή της Καρπασίας της Κύπρου και το Καστελόριζο στην Τουρκία!

Επίσης, η διάσπαση του κυπριακού ελληνισμού και η δημιουργία της ΕΟΚΑ Β’ προώθησαν τις θέσεις της Τουρκίας και ενταφίασαν οριστικά την Ένωση.
«Ο Μακάριος ήταν λαοφιλής. Έχαιρε της εκτίμησης όλου του κυπριακού λαού. Απόδειξη η εκλογή του το 1960 ως του πρώτου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θεωρώ ότι για τους δημοκράτες και ειρηνόφιλους, ο Μακάριος θα παραμείνει στην ιστορία ως ο μεγάλος, ο ευφυής και ο λαοφιλής μας ηγέτης. Είναι το σύμβολο της ειρήνης και της φιλοπατρίας», λέει με περηφάνια.

ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ

Το χαμόγελο, όμως, στάζει μέλι και φωτίζεται το πρόσωπο του Χρήστου, όταν αναφέρεται στην 35λεπτη συνομιλία που είχε μαζί του τον Γενάρη του 1976.
«Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ την πραότητα του ύφους και την καταδεκτικότητα που αφού με άκουσε, απάντησε στις ερωτήσεις μου, που ήταν καυτές και αναφέρονταν στις βάσεις, τους Αμερικανούς, το ΝΑΤΟ και γενικά για τους λόγους της συμφοράς και της τραγωδίας που υπέστη η μικρή μας πατρίδα. Ήθελε επίσης το άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου. Δυστυχώς δε έγινε…».

Το παιδί του βοσκού, το καλογεροπαίδι της ιεράς μονής Κύκκου, ο άριστος μαθητής του Παγκυπρίου, ο διαπρεπής της Θεολογικής Σχολής των Αθηνών και του πανεπιστημίου της Βοστόνης που έμελλε να γίνει ο Μεσσίας της Κύπρου, κοιμάται ήσυχα και αναπαύεται από τις 3 Αυγούστου του 1977, στον πέτρινο τάφο σε μια βουνοκορφή της μονής του Κύκκου, για να ατενίζει από όλες τις πλευρές τα χώματα της γης που αγάπησε κι αγωνίστηκε.
Το πνεύμα του είναι πυξίδα που καθορίζει το δρόμο της τιμής και του καθήκοντος.

Η Συντονιστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνα και η Κοινότητα Απ. Ανδρέα Σανσάην, τελούν την Κυριακή μνημόσυνο του Εθνάρχη και των ηρώων Τάσου Ισαάκ και Σολωμού Σολωμού στην εκκλησία του Απ. Ανδρέα.