Τον Αύγουστο, οι απανταχού της γης Ορθόδοξοι, τιμούν την Κοίμηση της Θεοτόκου και από το γεγονός ότι, σε κάθε γωνιά, ειδικά της Ελλάδας, δεν υπάρχει περίπτωση να μην υπάρχει ναός, παρεκκλήσι ή προσκύνημα, αφιερωμένο σε αυτή, γιορτάζει και συμμετέχει, στις εκδηλώσεις τιμής στη μνήμη της, όπως γίνεται και στον εορτασμό του Πάσχα και λόγω αυτής της πάνδημης συμμετοχής όλων, και οι εορταστικές εκδηλώσεις του Δεκαπενταύγουστου, σε πολλά μέρη της Ελλάδος, ονομάζονται «Πάσχα του καλοκαιριού».
Έτσι, από το πιο απόμερο εξωκκλήσι, μέχρι την πολυπληθέστερη μεγαλούπολη, γίνονται αμέτρητες εκδηλώσεις, σε κάθε γωνιά της Ελλάδος.
Όμως, οι εκδηλώσεις με πανελλήνια εμβέλεια και κοσμοσυρροή και τη συμμετοχή σε αυτές ολόκληρης της πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας της χώρας, είναι αυτές που γίνονται στην Τήνο και την Ιερά Μονή της «Παναγίας Σουμελά» στην Καστανιά της Ημαθίας, όπου συγκεντρώνονται εκατοντάδες χιλιάδες πιστών και κόσμου.
Για το 2010, οι εορταστικές εκδηλώσεις του Δεκαπενταύγουστου, θα έχουν μια πολύ μεγάλη και ιδιαίτερη σημασία.
Φέτος, για πρώτη φορά, μετά από 88 ολόκληρα χρόνια, στο χώρο που ιερούργησε για τελευταία φορά, ο τελευταίος Επίσκοπος Τραπεζούντος, Χρύσανθος Φιλιππίδης, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος της Ελλάδος, θα ιερουργήσει, στην ιστορική Μονή της «Παναγίας Σουμελά», στον Πόντο, υπάρχει εδώ και 1624 χρόνια, (εγκαινιάστηκε το 386 μ. Χ.) ο Παναγιότατος Οικουμενικός Πατριάρχης, κ. κ. Βαρθολομαίος, με τη συμμετοχή Αρχιερέων των Αυτοκέφαλων Εκκλησιών της Ελλάδας και της Ρωσίας, με πολλούς επισήμους και τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων πιστών, στην πλειοψηφία τους Ποντίων από την Ελλάδα και τη διασπορά, που θα βρεθούν στη προγονική τους γη για να εκπληρώσουν το χρέος τους, να προσκυνήσουν την Παναγία τους τη «Σουμελιώτισσα», στον θρόνο της και στη γη της αλησμόνητης πατρίδας.
Είναι βέβαιο ότι, οι χώροι, γύρω από τη Μονή της «Παναγίας Σουμελά» και η ευρύτερη περιοχή, θα «βουλιάξει» κυριολεκτικά και τα δάκρυα της χαράς και ανακούφισης, που θα τρέξουν από τα μάτια των προσκυνητών, θα γίνουν μια απέραντη θάλασσα, βάλσαμο, που θα ανακουφίσει και θα αγαλλιάσει, τις ψυχές των εκατοντάδων χιλιάδων αδικοχαμένων αθώων θυμάτων της θηριωδίας και της ανθρώπινης αγριότητας, που βίωσαν οι ξεριζωμένοι Πόντιοι, στη διάρκεια της δεύτερης δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα.
Μέχρι τη δεκαετία του 1960, οπότε δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε, η Ιερά Μονή της «Παναγίας Σουμελά», στην Καστανιά Ημαθίας, σε έκταση που παραχωρήθηκε, δωρεάν, από την τότε Κοινότητα Καστανιάς, η Παναγία της Τήνου, ήταν το κέντρο των εορταστικών εκδηλώσεων, σε ολόκληρη την Ελλάδα και συμμετείχε σύσσωμη η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της Ελλάδος.
Οι Πόντιοι, όμως, λαός βαθιά θρησκευόμενος, δραστήριοι, φιλομαθείς, εργατικοί, δημιουργικοί, ευρηματικοί, ταπεινοί, φιλήσυχοί, απαιτητικοί και διεκδικητικοί, όπου χρειαστεί, προοδευτικοί, μεθοδικοί, πιστοί στην παράδοση και τον πολιτισμό τους, σε λίγα χρόνια, ανέδειξαν τη νέα τους Μονή της «Παναγίας Σουμελά» της Καστανιάς Ημαθίας, σε όγκο και μεγαλοπρέπεια των εκδηλώσεών τους, να μην υστερούν από αυτές της Παναγίας της Τήνου και τώρα, η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της χώρας, συμμετέχει ισόποσα στις εορταστικές εκδηλώσεις τους.
Στη ραγδαία αυτή διόγκωση των εορταστικών εκδηλώσεών τους, εκτός από τις φιλότιμες προσπάθειές τους, πολύ βοήθησε και η ιστορική εικόνα-κειμήλιο, της Παναγίας, είναι μια από τις τρεις, που φιλοτέχνησε ο Απόστολος Ανδρέας και είναι στη Ιερά Μονή της «Παναγίας Σουμελά» και είναι ο πόλος έλξης όλων των Ποντίων και άλλων πιστών.
ΠΩΣ ΠΗΓΕ Η ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η εικόνα, όταν ολοκληρώθηκε η καταστροφή, το 1922 και παντού επικρατούσε φόβος και πανικός, πρώτο μέλημα των μοναχών της μονής, ήταν να κρύψουν, την ιστορική και θαυματουργική εικόνα, μαζί με τον σταυρό του Αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, Μανουήλ Κομνηνό Γ’ και το χειρόγραφο Ιερό Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου, κάπου πλησίον της μικρής παρακείμενης της Μονής, εκκλησίας της Αγίας Βαρβάρας, για να την προστατέψουν από την βεβήλωση και την καταστροφή από τους αλλόθρησκους και την λεηλασία.
Η εικόνα και τα άλλα κειμήλια, ήταν θαμμένη εκεί, μέχρι το 1931.
Αμέσως, μετά την καταστροφή και την ολοκλήρωση της ανταλλαγής των πληθυσμών, ο Μητροπολίτης Χρύσανθος, ο πρώην Μητροπολίτης Κοτυώρων (Ορντούς) και στη συνέχεια Μητροπολίτης Ξάνθης Πολύκαρπος Ψωμιάδης, και άλλοι θρησκευτικοί παράγοντες, ζητούν από τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, να πιέσει τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού, να επιτρέψει την μετάβαση στην Τουρκία, μια ελληνική αντιπροσωπεία, μαζί με τους μοναχούς που ήξεραν που ήταν κρυμμένη η εικόνα, να την βρουν και να την φέρουν στην Ελλάδα.
Ενώ τα πράγματα βρίσκονταν ακόμη σε αυτό το στάδιο των συζητήσεων, όταν πήγε στην Ελλάδα, για επίσημη επίσκεψη ο Τούρκος πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού.
Ο Πόντιος, Λεωνίδας Ιασωνίδης, βουλευτής τότε, ζητάει από τον πρωθυπουργό, να τον επιτρέψει να μιλήσει αυτός και μάλιστα στην τουρκική γλώσσα, (ήταν πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης), ο Βενιζέλος δέχεται και του επιτρέπει να μιλήσει.
Ενθουσιασμένος, ο Ιασωνίδης, κάνει μια σπουδαία ομιλία και ο Ισμέτ Νονού, μένει, κυριολεκτικά, άναυδος και ενθουσιασμένος, ρωτάει τον Βενιζέλο, να μάθει ποιος είναι ο ομιλητής και ότι θέλει να του μιλήσει.
Τότε, ο Βενιζέλος, καλεί τον Ιασωνίδη και του λέει ότι, θέλει να του μιλήσει ο Τούρκος πρωθυπουργός.
Ινονού: Πού μάθατε τα τουρκικά; Ειλικρινά, τα μιλάτε καλύτερα από εμένα.
Ιασωνίδης: Κύριε πρόεδρε, είμαι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής της Κωνσταντινούπολης και πριν από την ανταλλαγή των πληθυσμών, ήμουν βουλευτής στο τουρκικό κοινοβούλιο.
Ινονού: Πέστε μου, ποια επιθυμία έχετε και επιθυμείτε να την πραγματοποιηθεί; Σας το εγγυώμαι και δεσμεύομαι προσωπικά να πραγματοποιηθεί.
Ιασωνίδης: Κύριε πρόεδρε, προσωπικά δεν θέλω τίποτε, αλλά, θα ήθελα πολύ να επιτρέψετε, σε μια επιτροπή μας, να μεταβεί στον Πόντο και να φέρει την εικόνα της Μονής της «Παναγίας Σουμελά», που έχουμε κρυμμένη, πλησίον της Μονής, που είναι θρησκευτικό μας κειμήλιο.
Ινονού: Δεσμεύτηκα και επαναλαμβάνω τη δέσμευσή μου ότι, η επιθυμία σας θα πραγματοποιηθεί. Να μας ειδοποιήσετε όταν είστε έτοιμοι.
Ο πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού, τίμησε τη δέσμευσή του και μετά από λίγο διάστημα, αναχώρησε για τον Πόντο η αποστολή, με τους Μοναχούς, για τον Πόντο και επέστρεψαν στην Ελλάδα, με την εικόνα, τον σταυρό του Αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Μανουήλ Κομνηνό Γ’ και το χειρόγραφο ιερό Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου, το 1931.
Από το 1931 μέχρι το 1951, η εικόνα βρισκόταν στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας.
Στις 15 Αυγούστου 1951, τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος του Ιεράς Μονής της Παναγίας Σουμελά, στη Καστανιά της Βεροίας και στις 15 Αυγούστου 1952, η εικόνα, της Παναγίας Σουμελά, βρήκε και πάλι τον θρόνο της.
ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ ΚΑΙ Η «ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ» ΜΕΛΒΟΥΡΝΗΣ
Οι Πόντιοι της Αυστραλίας, αμέσως μετά τα χρόνια της μαζικής μετανάστευσης και αφού «πάτησαν» στα πόδια τους, οργανώθηκαν σε Σωματεία και από το 1988, ίδρυσαν την Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων της Αυστραλίας και έχουν να παρουσιάσουν ένα τεράστιο πολιτιστικό έργο.
Η μεγαλύτερη επιτυχία τους ήταν, αυτή της πρώτης παγκόσμια, κοινοβουλευτικής αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων, από τη βουλή της Νότιας Αυστραλίας, στις 30/4/2009.
Στα πολιτιστικά, το αντίστοιχο τμήμα της Ποντιακής Κοινότητας Μελβούρνης, έχει μια αξιόλογη παρουσία, με συμμετοχή σε πολλές διακοινοτικές και παροικιακές εκδηλώσεις και εκθέσεις, με θέμα τον ποντιακό πολιτισμό, στο ιδιόκτητο κτίριό της.
Εκείνο που κυριολεκτικά έλαμψε εκτυφλωτικά, είναι το πολιτιστικό τμήμα της Κεντρικής Ένωσης Ποντίων η «Ποντιακή Εστία» Μελβούρνης και δίκαια κέρδισε τον τίτλο του «λίκνου» του Ποντιακού πολιτισμού της διασποράς.
Από πού να αρχίσει και που να σταματήσει κανείς.
Τις επιτυχημένες εκθέσεις, στην μεγάλη αίθουσα του κτιρίου της, με θέμα την ποντιακή παράδοση και ιστορία;
Τα καθιερωμένα πλέον «παρακάθια», που τα κάνουν οι έφηβοι και νέοι, κάτω των 20 ετών, στη συντριπτική τους πλειοψηφία.
Τα δεκάδες «χάταλα», των μικρών χορευτικών της τμημάτων, που κάθε Κυριακή, σαν μελίσσια, γεμίζουν την «κυψέλη» της «Ποντιακής Εστίας», με τις χαρούμενες φωνές και τον χαριτωμένο τρόπο που χορεύουν;
Τα χορευτικά της τμήματά των εφήβων και μεγάλων, που μόνο με επαγγελματίες μπορεί να τα συγκρίνει κανείς, ειδικά δε, στο θέμα της παραδοσιακής εκτέλεσης.
Ενδυματολογικά, αμφιβάλλω, αν και στην Ελλάδα ακόμη, υπάρχει τέτοιο επίπεδο σύγκρισης για την προσήλωση στην παράδοση.
Οι αξιοζήλευτες και υψηλού επιπέδου επιδόσεις τους, μόνον ευμενή σχόλια και θαυμασμό προκαλούν, πάντοτε, όπου εμφανίζονται.
Η φήμη τους κάλυψε όλο τον γεωγραφικό χώρο της Αυστραλίας, με τις αναρίθμητες συμμετοχές τους σε κάθε είδους εκδηλώσεις και φεστιβάλ και κάλυψε τα γεωγραφικά όρια της Ελλάδας και της Γερμανίας, όπου προκάλεσε θαυμασμό και όλοι είχαν να πουν και κάποιο καλό λόγο γι’ αυτά.
Στη ζωή, τίποτε δεν είναι τυχαίο και τίποτε δεν χαρίζεται σε κανένα και πίσω από κάθε «θαύμα», υπάρχει ένας σπουδαίος άνθρωπος, που με πολλή αγάπη, σε αυτό που κάνει, με υπομονή και ένα αφοπλιστικό μεράκι, αγκάλιασε αυτά τα νεαρά βλαστάρια της «Ποντιακής Εστίας» και δεν περιορίστηκε, απλά να διδάξει τα βήματα των χορών, αλλά, να τα κάνει να την μάθουν, να αγαπήσουν την παράδοση και την ιστορία τους, να την σεβαστούν, να την αφομοιώσουν και να την υπηρετήσουν με αγάπη και σεβασμό.
Φυσικά, δεν ήταν ένα εύκολο εγχείρημα. Χρειάστηκε πολύς κόπος και «ξοδεύτηκαν» μεγάλα αποθέματα αγάπης, για να φτάσει σε αυτό το υπέροχο, που αγγίζει πολύ την τελειότητα, αποτέλεσμα.
Μιλάω, φυσικά, για τον «πρωτομάστορα», αυτού του απίθανα καταπληκτικού αποτελέσματος, τον άνθρωπο, που έδωσε την πραγματική διάσταση και έννοια, στον όρο δάσκαλος, τον Γιάννη Πιλαλίδη, που σίγουρα, είναι ένας από τους πλέον σοβαρούς και κορυφαίους χοροδιδάσκαλους των Ποντιακών χορών, αυτή την εποχή.
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΗΣ «ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ»
Η «Ποντιακή Εστία», πιστή στην παράδοση και συνέπεια στον όμορφο αγώνα που κάνει, συνεχίζοντας την παράδοση που η ίδια δημιούργησε, πραγματοποιεί από την Παρασκευή 13, μέχρι και την Κυριακή 15 Αυγούστου 2010, το καθιερωμένο πλέον και πολύ επιτυχημένο τριήμερο Ποντιακό «Πανουήρ», στους γνωστούς χώρους των εγκαταστάσεών της, που βρίσκονται στο, 199 Sunshine Road, West Footscray, με ένα πρόγραμμα, που θα ικανοποιήσει μικρούς και μεγάλους και αυτό το τριήμερο, όλοι θα διασκεδάσουν και οι ευχάριστες αναμνήσεις, θα τους συνοδέψουν για πολύ.
Μόλις πληροφορηθήκαμε από το διοικητικό συμβούλιο της Ποντιακής Εστίας ότι η Πατριαρχική Θεία Λειτουργία που θα πραγματοποιηθεί στην ιστορική Ιερά Μονή Παναγία Σουμελά στον Πόντο, θα μεταδοθεί ζωντανά σε γιγαντο-οθόνη, την Κυριακή του Πανηγυριού, από τις 4.30μμ ως τις 7.00 μμ. Βέβαια το γλέντι δεν θα σταματήσει.
«Κλέβουμε» το σύνθημα, από τη σχετική διαφήμιση του πανηγυριού και με αυτό κλείνουμε: «Όλοι οι δρόμοι οδηγούν, εκεί που ξέρουν να γλεντούν», στην «Ποντιακή Εστία».