Πρόσφατα, η Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτωρίας (ΕΟΚΜΒ), με ανακοίνωσή της στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, έκανε γνωστή την απόφασή της να προβεί στην ίδρυση Κέντρου Ελληνικών Σπουδών και Πολιτισμού (ΚΕΣΠ), η λειτουργία του οποίου θα αρχίσει με την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους το 2011.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, από το 2011 θα αρχίσει μια σειρά σεμιναρίων, τα οποία στοχεύουν να καλύψουν διαχρονικά, αλλά συνοπτικά, την ιστορία του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα, καθώς και πτυχές του ελληνικού πολιτισμού.

Τα σεμινάρια θα ακολουθήσουν την παρακάτω σειρά:
1. Αρχαιότητα – Κλασική εποχή
2. Ελληνιστική περίοδος
3. Ρωμαιοκρατία – Βυζαντινή Αυτοκρατορία
4. Φραγκοκρατία και Ενετοκρατία – Τουρκοκρατία – Επανάσταση
5. Σύγχρονο Ελληνικό Κράτος, 1830 – 1909
6. Η Ελλάδα και η Κύπρος στον 20ό αιώνα
7. Ο Ελληνισμός της Διασποράς – Η παρουσία των Ελλήνων στην Αυστραλία
Η ανάγκη για μια σειρά μαθημάτων/σεμιναρίων ελληνομάθειας ξεκίνησε από τη διαπίστωσή μου πως τα ομογενειακά σχολεία, και κυρίως αυτά που λειτουργούν σε εξωσχολικές ώρες, δεν έχουν στη διάθεσή τους τον απαραίτητο χρόνο, αλλά και τα απαιτούμενα βιβλία, για να καλύψουν στα προγράμματά τους επαρκώς την ιστορία του ελληνικού έθνους, και βασικές πτυχές του πολιτισμού του.

Έχοντας περιορισμένες επιλογές, κάποια από τα σχολεία αυτά δίνουν έμφαση, και πολύ σωστά, στις εθνικές εορτές, όπως η 25η Μαρτίου και η 28η Οκτωβρίου, οι οποίες προσφέρονται και για ομαδικές εκδηλώσεις, όπως είναι οι παρελάσεις, οι σχολικές γιορτές, κ.ά.

 Άλλα ιστορικά γεγονότα καλύπτονται ευκαιριακά μέσα από τα κείμενα που επιλέγονται για τα γλωσσικά μαθήματα. Η αποσπασματική αυτή προσέγγιση θεμάτων όπως η ιστορία, η γεωγραφία και ο πολιτισμός δεν δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να παρακολουθήσουν την πορεία του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας, και να εκτιμήσουν τη συμβολή του στην πολιτισμική εξέλιξη του Δυτικού κόσμου.

Επί πλέον, στο επίπεδο του Victorian Certificate of Education (VCE), που καλύπτει τις δύο τελευταίες τάξεις της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τα κείμενα για μελέτη επιλέγονται με κύριο κριτήριο την γλωσσική εξάσκηση των μαθητών, για την εξασφάλιση υψηλών βαθμών στις απολυτήριες εξετάσεις.

Με άλλα λόγια, η δομή του VCE δεν προσφέρεται για επισταμένη μελέτη της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού από τους μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι, λόγω ηλικίας, είναι σε καλύτερη θέση από τους μαθητές των μικρότερων τάξεων να παρακολουθήσουν τα μαθήματα αυτά.

ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Η ΙΣΤΟΡΙΑ, Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Επιπρόσθετα, η συρρίκνωση τα τελευταία χρόνια των Προγραμμάτων Ελληνικών Σπουδών που προσφέρονται από πανεπιστήμια της Μελβούρνης έχει ως αποτέλεσμα την περιορισμένη πρόσβαση στα προγράμματα αυτά από νέους ελληνικής καταγωγής.

Από τα παραπάνω προκύπτει πως η συντριπτική πλειονότητα των νέων δεν είχε τα τελευταία χρόνια, και εξακολουθεί να μην έχει, την ευκαιρία να εξοικειωθεί με την τρισχιλιετή ιστορία και σημαντικές πτυχές του ελληνικού έθνους.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως μεταξύ των νέων αυτών υπάρχουν πολλοί που νιώθουν την ανάγκη, για την δική τους αυτογνωσία, να καλύψουν αυτό το κενό, ανιχνεύοντας τις ιστορικές και πολιτισμικές ρίζες που για χιλιετίες έδωσαν στο γένος μας την ιδιοσυστασία του, και στον κόσμο της Δύσης τις ιδέες και αξίες που αποτελούν το πολιτιστικό και πολιτειακό του υπόβαθρο.

Με αυτό το σκεπτικό, και οφείλω να αναγνωρίσω με την ενθάρρυνση και παρότρυνση του Γενικού Προξένου, κ. Χρήστου Σαλαμάνη, προχώρησα στο σχεδιασμό μιας σειράς σεμιναρίων, τα οποία πιστεύω πως μέχρι ένα βαθμό θα συμβάλουν στην επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου.
Πιο πάνω δίνονται, σε αδρές γραμμές, οι επτά περίοδοι της ιστορίας που θα καλυφθούν στα σεμινάρια. Στο πλαίσιο των περιόδων αυτών θα γίνεται αναφορά και στις πιο σημαντικές εξελίξεις στο χώρο του πολιτισμού, καθώς και στη γεωγραφία της Ελλάδας και της Κύπρου.

Ενδεικτικά, δίνω κάποιες από τις εκφάνσεις πολιτισμού, χωρίς σε αυτήν τη φάση να τις εντάσσω σε συγκεκριμένες περιόδους ιστορίας:
Ελληνική φιλοσοφία – Αρχαίο ελληνικό δράμα – Επική Ποίηση – Αρχαία Μνημεία – Ολυμπιακοί Αγώνες – Νεοελληνική λογοτεχνία – Νεοέλληνες μουσικοσυνθέτες – Νέο Μουσείο Ακρόπολης – Ελληνο-αυστραλιανή λογοτεχνία – Πολιτιστικές εκδηλώσεις στη Μελβούρνη – Φεστιβάλ Αντίποδες – Φεστιβάλ Κινηματογράφου – Ελληνικό Θέατρο – Ελληνική Μουσική – Ελληνικές εφημερίδες στη Μελβούρνη – Ελληνικά ραδιοφωνικά προγράμματα – Ελληνικά πολιτιστικά/λογοτεχνικά περιοδικά στη Μελβούρνη.
Αναγνωρίζω τις δυσκολίες που συναντούν οι υπεύθυνοι για την εκπόνηση Προγραμμάτων
Ελληνικών Σπουδών αναφορικά με τα μαθήματα της ιστορίας, του πολιτισμού και της γεωγραφίας.
Γνωρίζω, όπως εξάλλου έχω προαναφέρει, πως πολλοί, και σοβαροί, είναι οι περιοριστικοί λόγοι. Αυτό όμως πρέπει να μας κάνει να αναζητήσουμε εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης .

Τα ακόλουθα είναι μερικά από τα οφέλη, που κατά τη γνώμη μου προκύπτουν από τη διδασκαλία της ιστορίας και του πολιτισμού:
*Μελετώντας τις διάφορες πτυχές της ελληνικής ιστορίας οι μαθητές, είτε παιδιά σχολικής ηλικίας είναι, είτε ενήλικες, έρχονται σε επαφή με τους πόθους και τα όνειρα του ελληνικού λαού, τους ψυχικούς δεσμούς του με τον τόπο του και τον πολιτισμό του, και τις διαθέσεις και τις στάσεις του απέναντι στους γειτονικούς λαούς, με τους οποίους κατά καιρούς ήρθε σε επαφή.
*Μελετώντας την ελληνική ιστορία διαχρονικά οι μαθητές κατανοούν καλύτερα τα σύγχρονα πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα που διαμορφώνουν τον σύγχρονο Ελληνισμό.
*Οι μαθητές ενημερώνονται για τη γένεση εκείνων των πολιτικών, καλλιτεχνικών, πνευματικών και φιλοσοφικών επιτευγμάτων του ελληνικού έθνους που σταδιακά έγιναν ο θεμέλιος λίθος του Δυτικού πολιτισμού.
*Οι μαθητές αντιλαμβάνονται το μέγεθος και την οικουμενικότητα του Ελληνισμού της Διασποράς, και νιώθουν πως αποτελούν αναπόσπαστο μόριό του.
Και το μάθημα της γεωγραφίας της Ελλάδας και της Κύπρου θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των Ελληνικών Σπουδών, γιατί γίνεται ο συνδετικός κρίκος των επί μέρους θεματικών ενοτήτων, και δίνει το πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετούμε τα διάφορα γεγονότα που καθόρισαν το χαρακτήρα του ελληνικού πολιτισμού.
Εννοείται ότι δεν μιλάμε απλώς για την παραδοσιακή μέθοδο διδασκαλίας του μαθήματος, η οποία περιορίζεται στην εκμάθηση των πόλεων, των ποταμών και βουνών, και των προϊόντων που παράγει η κάθε περιοχή.
Το μάθημα της γεωγραφίας το προσεγγίζουμε από μια πολύ πιο πλατιά προοπτική. Για παράδειγμα, όταν μιλάμε για ένα συγκεκριμένο διαμέρισμα της Ελλάδας ή της Κύπρου, αναζητάμε και τα πολιτιστικά εκείνα στοιχεία που το συνδέουν, αλλά και το διαφοροποιούν, από τα άλλα. Για παράδειγμα, αναφερόμαστε στις τοπικές ενδυμασίες, στους χορούς, στα δημοτικά τραγούδια, στα τοπικά γλωσσικά ιδιώματα, στους μύθους και στα ιστορικά μνημεία, σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα.
Για την εδώ πραγματικότητα συσχετίζουμε τα διάφορα διαμερίσματα της Ελλάδας και της Κύπρου με εθνοτοπικούς συλλόγους που δραστηριοποιούνται στη Μελβούρνη, και αξιοποιούμε τα Λευκώματα και άλλα έντυπα που κατά καιρούς εκδίδουν τα διάφορα σωματεία.
Σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία των θεματικών ενοτήτων στις οποίες αναφέρθηκα θα είναι η χρήση εποπτικού υλικού.
Η εικόνα παίζει πρωταρχικό ρόλο σε θεματικές ενότητες όπως ο ελληνικός πολιτισμός και η γεωγραφία. Χωρίς αυτήν, η πολυμορφία του ελληνικού πολιτισμού και η μοναδικότητα του ελληνικού και κυπριακού τοπίου είναι αδύνατο να αποδοθούν μόνο φραστικά.
Κλείνοντας αυτήν την αναφορά για το πρόγραμμα των Ελληνικών Σπουδών θα ήθελα να συγχαρώ τον Πρόεδρο της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτωρίας, κ. Βασίλη Παπαστεργιάδη, καθώς και το Διοικητικό Συμβούλιο της Κοινότητας, για την απόφασή τους να προβούν στην ίδρυση του Κέντρο Ελληνικών Σπουδών και Πολιτισμού, με πρώτη δραστηριότητά του τα σεμινάρια που θα αρχίσουν το 2011.
Οφείλω επίσης να αναγνωρίσω το ενδιαφέρον που έδειξε για τα εν λόγω σεμινάρια η κ. Μαρία Ηροδότου, υπεύθυνη του Προγράμματος Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο La Trobe. Όταν πέρσι μίλησα μαζί της για το Πρόγραμμα, και αν θα μπορούσαμε να έχουμε πρόσβαση σε αίθουσα διδασκαλίας στο Παράρτημα που έχει το πανεπιστήμιο στο Franklin St., City, η κ. Ηροδότου ανέλαβε να διερευνήσει το θέμα, και τελικά εξασφάλισε για το Πρόγραμμα την απαιτούμενη αίθουσα, χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Επιπλέον, το προσωπικό του Προγράμματος Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου La Trobe θα προσφέρει τις υπηρεσίες του στη λειτουργία των σεμιναρίων.
Ας ελπίσουμε ότι τα σεμινάρια θα βρουν την αναμενόμενη ανταπόκριση από τα μέλη της ελληνικής παροικίας, και ιδιαίτερα από τη νέα γενιά, η οποία πολλά έχει να αποκομίσει από τη συμμετοχή της σε αυτά.
Σημειώνω πως η παρακολούθηση θα είναι δωρεάν, όπως χωρίς αμοιβή θα προσφέρουν οι διάφοροι εισηγητές τις υπηρεσίες τους.
Για περισσότερες πληροφορίες και για εγγραφές οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αποταθούν στην Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτωρίας, καλώντας τον αριθμό τηλεφώνου 9662 2722, ή δια μέσου της ηλεκτρονικής της διεύθυνσης info@greekcommunity.com.au