ΣΤΟ Κίτο, πρωτεύουσα του Εκουαδόρ, μπορεί με λίγες κουβέντες να συνοψιστεί η ιστορία ολόκληρης της Νότιας Αμερικής.
ΧΤΙΣΜΕΝΟ σ’ ένα μικρό οροπέδιο των Άνδεων και σε υψόμετρο 2800 μέτρων, αντιλαμβάνεται και το πιο απαίδευτο μάτι ότι πρόκειται για ένα φρούριο που έφτιαξε η φύση με τα ίδια της τα «χέρια».
ΤΡΙΓΥΡΙΣΜΕΝΟ από ακόμα υψηλότερες βουνοκορφές, που χάνονται μέσα στα πυκνά σύννεφα είναι στην κυριολεξία απροσπέλαστο, αφού η μόνη πρόσβαση είναι μέσω μιας βαθιάς χαράδρας που σου κόβει την ανάσα.
Η γεωγραφική του θέση, από την μια, και το δροσερό του κλίμα, από την άλλη (αν σκεφτεί κανείς ότι βρίσκεται ακριβώς στον ισημερινό), ήταν ο κράχτης όλων των φυλών που το κατοίκησαν τις τελευταίες εννέα χιλιετίες.
ΤΑ αρχαιολογικά ευρήματα στη γύρω περιοχή, οδήγησαν όσους ασχολούνται με την ανίχνευση του παρελθόντος να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι εκεί βρήκαν (δροσερό) αποκούμπι οι πρώτοι άνθρωποι που πάτησαν πόδι στη Νότια Αμερική.
ΕΚΤΟΤΕ, το Κίτο ήταν το μήλο της έριδας των γύρω φυλών και το μεγάλο τρόπαιο για τους νικητές, οι οποίοι, με την σειρά τους, το παρέδιδαν σε άλλους πιο αποφασιστικούς και δυνατούς.
ΠΡΙΝ, τελικά, περάσει στα χέρια του καταχθόνιου (και αδίστακτου) Ισπανού τυχοδιώκτη Φρανσίσκο Πιζάρο, που ξεκίνησε με τους μισθοφόρους του από την Ιβηρική χερσόνησο για να βάλει στο χέρι το χρυσάφι του Περού (που μόλις είχε ανακαλυφθεί), το Κίτο ήταν η αφορμή για να ξεσπάσει ο εμφύλιος μεταξύ των Ίνκας, που είχε ως αποτέλεσμα να τους αποδυναμώσει και να τους κάνει εύκολη λεία για τους Ισπανούς Κονκισταδόρες.
ΕΧΟΝΤΑΣ κανείς (στοιχειωδώς υπόψη του) την αιματοβαμμένη ανθρώπινη πορεία, η ιστορία του Κίτο μοιάζει σαν μια κακόγουστη επανάληψη ενός επαναλαμβανόμενου μαζικού φονικού.
Η προτελευταία πράξη του δράματος άρχισε το 1526, όταν ο Χουάινα Κάπακ, πεθαίνοντας, άφησε την κραταιά και κυρίαρχη αυτοκρατορία των Ίνκας στους δύο γιους του: τον Αταχουάλπα – που μεγάλωσε στο Κίτο – και τον Χουασκάρ – που ανδρώθηκε στο Κούσκο, την πρωτεύουσα των Ίνκας στο Νότιο Περού.
Η συνέχεια ήταν αυτή ακριβώς που μπορεί να προβλέψει και ο πλέον ανιστόρητος. Τα δύο αδέλφια άρχισαν τον καυγά για το ποιος θα τα πάρει όλα και όταν μαλώνουν οι (πλεονέκτες) αυτοκράτορες, ως συνήθως πληρώνουν τη νύφη οι αθώοι (και πάντα άσχετοι και υπάκουοι) υπήκοοι.
ΤΟΝ εμφύλιο κέρδισε το πρωτοπαλίκαρο του Κίτο (ο Αταχουάλπα), αλλά η νίκη αποδείχθηκε πύρρεια. Την κρίσιμη αυτή στιγμή και πριν ο νικητής οργανώσει τη διαλυμένη (και διχασμένη) αυτοκρατορία των Ίνκας, που για έναν αιώνα είχε κυριαρχήσει στα υψίπεδα των Άνδεων, από την Κολομβία μέχρι τη Βόρεια Χιλή και Αργεντινή, εμφανίστηκε στον ορίζοντα η έφιππη και σιδηροντυμένη συμμορία του Πιζάρο.
ΤΟ 1532 όταν ο χρυσοθήρας Ισπανός αποβιβάστηκε στις ακτές του Περού, παίχθηκε και η τελευταία πράξη του δράματος που έκρινε την τύχη ολόκληρης της Νότιας Αμερικής και άλλαξε την μέχρι τότε ιστορία του κόσμου.
ΑΝ λάβουμε υπόψη μας ότι μόλις πριν 35 χρόνια οι Ισπανοί είχαν καταφέρει να ξεριζώσουν από την Νότια Ιβηρική τους Άραβες, μετά από 7 αιώνες και φιλοδοξούσαν να γίνουν η πρώτη δύναμη στην Ευρώπη, μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε πόσο απαραίτητο τους ήταν το χρυσάφι των Ίνκας.
ΜΕΣΑ σε λίγο σχετικά χρονικό διάστημα (τρία χρόνια) όλα και όλα) ο Πιζάρο με λίγες εκατοντάδες πληρωμένα καθάρματα, κατάφερε να λυγίσει τη μεγαλύτερη και ισχυρότερη αυτοκρατορία που γνώρισε ποτέ η Νότια Αμερική.
ΑΝ και οι Ίνκας είχαν στη διάθεσή τους πάνω από 100.000 στρατιώτες, δεν κατάφεραν να αναχαιτίσουν τους Ισπανούς, που προσεταιριζόμενοι και τους αντιπάλους τους, κατάφεραν να κυριαρχήσουν, σφάζοντας πολλές χιλιάδες.
Ο,ΤΙ άφησαν όρθιο οι Ισπανοί το σάρωσαν οι ασθένειες που έφεραν μαζί τους από τη γηραιά ήπειρο. Δεκάδες χιλιάδες Ινδιάνοι πέθαναν τα επόμενα χρόνια, μέχρι που η αυτοκρατορία του Κούσκο (που έχτισε το Μάτσου Πίτσου) έπαψε να υπάρχει.
ΤΗ σφραγίδα της στη νέα εποχή, που άρχισε με την ισπανική κατοχή και κράτησε τρεις ολόκληρους αιώνες (μέχρι που το απελευθερωτικό κίνημα που σάρωσε τη Νότια Αμερική τη δεύτερη δεκαετία του 19ου αιώνα αποτίναξε τον αποικιακό ζυγό), σφράγισε η Καθολική Εκκλησία, με την καθοδήγηση των ιεροεξεταστών που είχαν τη γενική εποπτεία.
ΚΑΙ πουθενά αλλού η σφραγίδα αυτή δεν είναι τόσο έντονη όσο στο Κίτο. Μια προσεκτική ματιά να ρίξει κανείς από το ναό του Αγίου Φραγκίσκου, που δεσπόζει σε έναν από τους μικρούς λόφους του ιστορικού κέντρου της πόλης, μπορεί να την διακρίνει.
ΜΕΣΑ σε ένα περίπου τετραγωνικό χιλιόμετρο του ιστορικού κέντρου υπάρχουν γύρω στους 20 ναούς και μοναστήρια!
ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΣ αριθμός! Σε όποια κατεύθυνση και να κοιτάξεις, μεγαλοπρεπείς ναούς και πανύψηλα καμπαναριά θα δεις. Γιατί, όμως, υπάρχουν τόσες πολλές εκκλησίες και, μάλιστα, χτισμένες εδώ και τρεις τέσσερις αιώνες πριν, όταν ο πληθυσμός του Κίτο δεν ξεπερνούσε τις δύο-τρεις δεκάδες χιλιάδες;
ΤΙΠΟΤΑ δεν μπορούσε να δικαιολογήσει στο μυαλό μου την παρουσία τους. Για να μάθεις, όμως, θα πρέπει να ρωτήσεις και αυτό έκανα.
ΡΩΤΗΣΑ λοιπόν και έμαθα ότι η παρουσία τους δεν οφείλεται στις τότε θρησκευτικές ανάγκες των πιστών, που όλοι μαζί θα μπορούσαν να χωρέσουν σε δύο από αυτές, αλλά στην ύψιστη ανάγκη των ιεροεξεταστών να αφανίσουν κάθε ίχνος των προηγούμενων θρησκειών.
ΕΤΣΙ, όπου υπήρχε τέμενος των Ίνκας ή άλλων θρησκειών που είχαν χτίσει φυλές πριν από αυτούς, οι φανατικοί καθολικοί ιεροεξεταστές που άρχισαν να εκπροσωπούν εργολαβικά τον θεό και στον νέο κόσμο, που μόλις είχε ανακαλυφθεί, έδιναν εντολή να χτιστεί ένας ακόμα πιο μεγαλοπρεπείς ναός.
ΚΑΙ όλα αυτά, βέβαια, στο όνομα του… Θεού. Ενός θεού, που ποτέ δεν μπήκε στον κόπο, αν όχι να τιμωρήσει, τουλάχιστον να διαμαρτυρηθεί για τα τόσα εγκλήματα που έχουν διαπράξει τα ποικίλα δόγματα για λογαριασμό του.
ΟΣΟ περνούν τα χρόνια, πείθομαι όλο και πιο πολύ ότι καμιά δύναμη στον κόσμο δεν μπορεί να βγάλει από το κεφάλι των ανθρώπων τον Θεό. Ούτε ο ίδιος ο θεός!
Η λογική, η επιστήμη και οι γνώσεις, αποδείχθηκαν ανίκανες μέχρι στιγμής να το κάνουν. Και θαύματα, όπως ξέρετε, (ακόμα και εσείς που πιστεύετε) δεν γίνονται.
ΕΙΜΑΣΤΕ καταδικασμένοι να φέρουμε μέσα μας τον θεό. Ακόμα και όσοι δηλώνουν… άθεοι. Προπαντός, αυτοί.
ΚΑΙ μιας και αναφέρθηκα στο θέμα (παρασυρόμενος από την πληθώρα των ναών του Κίτο και τα ίχνη των τεμενών των Ίνκας που ακόμα στηρίζουν τα θεμέλιά τους) θα καταθέσω και λακωνικό αθεϊστικό μανιφέστο, ενός πασίγνωστου και δηλωμένου άθεου: του Ζοζέ Σαραμάγκου.
ΣΥΜΦΩΝΑ, λοιπόν, τον μεγάλο αυτό Πορτογάλο συγγραφέα, ο θεός «είναι η σιωπή του σύμπαντος και ο άνθρωπος η κραυγή που δίνει νόημα σε αυτή τη σιωπή».
ΚΑΙ για όσους, ενδεχομένως, ενδιαφερθούν, να τονίσω ότι ο Σαραμάγκου, που έγινε γνωστός μετά την απονομή το 1998 του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, έχει γράψει μια σειρά αξιόλογων βιβλίων όπως «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο», «Περί τυφλότητας», «Το Εγχειρίδιον των Ιεροεξεταστών», «Περί θανάτου», «Το ταξίδι του Ελέφαντα» και άλλα.
ΣΤΟ επόμενο θα πούμε δυο κουβέντες για έναν συμπατριώτη μας που γνώρισα στο Κίτο και πώς η φτώχεια και εξαθλίωση βαφτίζεται… εγκληματικότητα για να απενοχοποιήσει τους ενόχους. Αυτά και γεια χαρά.
