Ο γλωσσικός ελληνισμός της αγγλικής

Όταν πάμε στην Ελλάδα μάς κάνει κακή εντύπωση που οι δρόμοι των μεγάλων πόλεων είναι γεμάτοι με ξενόγλωσσες επιγραφές. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στη Μελβούρνη, αλλά με έναν αντίστροφο τρόπο. Δηλαδή οι δρόμοι της είναι γεμάτοι ελληνόγλωσσες επιγραφές. Εάν οδηγήσετε στην πόλη μας – με ελληνικό μάτι – θα διαπιστώσετε του λόγου το αληθές. Σε μία συνηθισμένη διαδρομή από την ανατολή στη δύση ή από βορρά στο νότο, θα διαπιστώσετε έναν υπεραισθητό και όντως ορατό Ελληνικό γλωσσικό ελληνισμό. Γράψτε τις ελληνικές λέξεις σε ένα τετράδιο. Θα εκπλαγείτε από τον αριθμό των Ελληνόγλωσσων επιγραφών. Κάνετε το με κάποια συνέπεια και τότε μόνοι σας θα πείτε: «Κλίνω το γόνυ στη μαγεία και τη γονιμότητα που κρύβει η Ελληνική γλώσσα!».

Ας πάρουμε μερικά μόνο παραδείγματα: Physiotherapist, Chiropractor, Dentist, Omega, Podiatrist, Machine, Autograph και εκείνο το περίφημο clinic, πολλές φορές γραμμένο με εκείνο το γαλλικό πρότυπο: Clinique. Έχουμε όλα τα νοσοκομεία, αλλά τα clinics = οι κλινικές, είναι πάμπολλες και βρίσκονται ίσως και στα πιο απόμακρα και παράξενα μέρη.

Στα Ελληνικά και στα Αγγλικά η κλινική είναι ένα μικρό νοσοκομείο ή κάποιο θεραπευτικό τμήμα του στο οποίο φυσικά υπάρχουν κλίνες δηλ. διαθέτει κρεβάτια για ασθενείς. Αλλά λέμε επίσης πως αυτό το ξενοδοχείο διαθέτει εκατό η περισσότερες κλίνες. Η κλίνη και η κλινική προήλθαν από το ρήμα κλίνω που σημαίνει γέρνω/κλίνω προς μία κατεύθυνση. Η ζυγαριά γέρνει-κλίνει προς τα αριστερά/δεξιά. Κλίνω επίσης σημαίνει κλίνω το ρήμα = σχηματίζω διάφορους τύπους: γράφω, γράφεις, γράφει ή ο κήπος του κήπου. Επίσης κλίνω το κεφάλι = το στρέφω. Από εδώ έχουμε το κλίνω το γόνυ = γονατίζω, αλλά και εκφράζω σεβασμό. Και η κλίνη είναι εκεί που γέρνεις. (Ας σημειώσουμε εδώ πως κλείνω το παράθυρο είναι τελείως άλλο ρήμα).

Το κλίνω το χρησιμοποιούμε στη γλώσσα μας για χιλιάδες χρόνια από τα πανάρχαιο έτη ως σήμερα. Είναι δε – όπως ήδη είδαμε – ένα παραγωγικότατο ρήμα μας. Ας το εξερευνήσουμε λίγο γιατί αξίζει τον κόπο και όταν γνωρίσουμε όλη του την οικογένεια το εκτιμούμε περισσότερο. Έχουμε λοιπόν από το κλίνω: κλίση, κλίμα, κλιματικός, κλιματισμός, κλιματιστικός, κλιματίζομαι, κλίμαξ (σήμερα την λέμε κλίμακα=σκάλα), κλιμακώνω, κλιμάκιο, κλιμακωτός, κλιμακτήριος (η εμμηνόπαυση), κλιμακοστάσιο, κλιτός, και πολλά άλλα. Ας δώσουμε και μερικά σύνθετα: αποκλίνω, απόκλιση, εγκλίνω, έγκλιση, περικλείνω, παρέκκλιση, παρεκκλίνω, υποκλίνομαι, υπόκλιση, και πολλά-πολλά άλλα. Προσωπικά κλίνω το γόνυ σε τούτη τη γέννα!

Μήπως νομίζετε πως μία τέτοια δροσερή και γάργαρη πηγή θα έμενε άγνωστη από τη διψασμένη Αγγλική γλώσσα; Όχι βέβαια! Την ανακάλυψαν και δεν άφησαν σταγόνα μέσα της. Το κλίνω έγινε incline και η κλίνη clinic, αλλά και clinical = one that is bedridden = ένας που είναι στην κλίνη = κρεβατωμένος. Το κλίμα έγινε climate, αλλά και climacter = a critical time of life είναι η κλιμακτήριος. Τους άρεσε όμως και η εμμηνόπαυση (ως λέξη φυσικά!) και την είπαν menopause η οποία έγινε τίτλος θεατρικού έργου και γυρίζει τις πόλεις της Αυστραλίας. Επίσης η οργασμική κλίμακα μπήκε αυτούσια στην Αγγλικά ως orgasmic climax. Ο γιατρός που δουλεύει στην clinic έγινε clinician. Ο κλινικός θάνατος έγινε clinical death, τα κλινικά φάρμακα έγιναν clinical medicine και το κλινικό θερμόμετρο έγινε clinical thermometer. Το επίρρημα κλινικώς ή κλινικά έγινε clinically. Ποιος όμως είναι ο κλινήρης;

Ας αναφερθούμε εδώ και κάτι πολύ σημαντικό. Δυστυχώς τα νέα γλωσσικά λεξικά – ιδίως τα σχολικά – δεν αναφέρουν πια πως οι λέξεις αυτές προέρχονται από την Ελληνική γλώσσα. Αραδιάζονται ως Αγγλικές λέξεις και θαυμάζεται έτσι το αγγλικό δαιμόνιο που τις… έπλασε. Το λεξικό του Oxford όμως ακόμη σημειώνει: clinic from Greek klinike techne through Latin clinicus and French clinique. Ας κλίνουμε το γόνυ στο Oxford για το σεβασμό που δείχνει προς τη γλώσσα μας. Εύγε του!
Έτσι η Ελληνική γλώσσα ενώ βρίσκεται στην προκρούστεια κλίνη και την μαδούνε όλοι και δεν έχει πού την κεφαλήν κλίναι, εν τούτοις όμως είναι ορατή σε κάθε πόλη του κόσμου όπως στη Μελβούρνη. Και εμείς επίσης κλίνουμε το γόνυ προς αυτήν με σεβασμό, γιατί είναι το ΜΟΝΟ πολιτισμικό μας στοιχείο που ενώνει όλον τον Ελληνισμό. Και κάτι ακόμη: ό,τι σπουδαίο κατορθώσουμε ως Έλληνες, αυτό επιτεύχθηκε με το σπαθί της!