Οι Ιταλοί μας έβαλαν τα γυαλιά. Και το έκαναν με τον πλέον φινετσάτο τρόπο.

Ένα διαμάντι «ξεφύτρωσε» πριν από ένα μήνα στην περιοχή του Carlton, που είναι ευρύτερα γνωστή ως η «ιταλική» γωνιά της Μελβούρνης. Πρόκειται για το Μεταναστευτικό Ιταλικό Μουσείο (Museo Italiano) που άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό στις αρχές Οκτωβρίου και το οποίο στεγάζεται στις κτιριακές εγκαταστάσεις του Co.As.It. (Ιταλικού Συλλόγου Κοινωνικής Πρόνοιας).

Το έργο χρηματοδότησε η πολιτειακή κυβέρνηση με $1,5 εκατ., μέσα από το πρόγραμμα χρηματοδοτήσεων Cultural Precinct Enhancement Fund. Είναι το ίδιο πρόγραμμα χρηματοδοτήσεων που έβαλε πέρυσι στα ταμεία της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτωρίας περίπου $2 εκατ., τα οποία «αναπαύονται» σε τραπεζικό λογαριασμό και θα χρησιμοποιηθούν για την ανέγερση του γνωστού Πύργου.

 Εν τω μεταξύ, τα Αρχεία Δαρδάλη παραμένουν κλειδωμένα και χωρίς την απαραίτητη συντήρηση στο κτίριο του ΕΚΕΜΕ και όπως μας είπε, πριν από λίγες μέρες, ο Δρ. Μιχάλης Μιχαήλ, με ανησυχία, αν δεν δεχθούν την απαραίτητη φροντίδα, σύντομα μερικά από αυτά κινδυνεύουν να καταστραφούν. Τα άλλα αρχεία ελληνικής παροικιακής ιστορίας, αυτά που κάποτε αποτελούσαν εκθέματα του Κέντρου Παροικιακής Ιστορίας του πανεπιστημίου RMIT βρίσκονται κάπου… αποθηκευμένα.
Μία πιο αναλυτική ματιά στην «ιταλική» προσπάθεια διάσωσης, αλλά και πληροφόρησης της ευρύτερης κοινότητας για την ιστορία των ιταλών μεταναστών στην Αυστραλία, είναι επιβεβλημένη και αυτό, όχι μόνο γιατί το Μουσείο τους είναι πραγματικά ένα αξιόλογο δημιούργημα από ιστορική αλλά και καλλιτεχνική άποψη, αλλά, επίσης, γιατί το παράδειγμα των Ιταλών είναι σίγουρα παράδειγμα προς μίμηση.

Η ιδέα για τη δημιουργία του μουσείου ξεκίνησε πριν από κάμποσα χρόνια, αναφέρει ο διευθυντής του CoAsIt, κ. Τζιανκάρλο Μαρτίνι–Πιοβάνο. «Μας έλειπαν τα χρήματα, την ιδέα όμως την είχαμε», λέει ο κ. Μαρτίνι, προσθέτοντας ότι το μουσείο αποτελεί συνέχεια του Ιστορικού Πολιτιστικού Τμήματος του CoAsIt, που για πάνω από τριάντα χρόνια τώρα συλλέγει στοιχεία και ντοκουμέντα που μαρτυρούν την πορεία των Ιταλών μεταναστών στην Αυστραλία. Ο κ. Μαρτίνι ανέφερε ότι τα σημερινά εκθέματα αποτελούν μία μεικτή συλλογή τόσο από τα αρχεία του Ιστορικού Πολιτιστικού Τμήματος του CoAsIt όσο και από δωρεές 200 περίπου μεταναστών που συνέδραμαν με οικογενειακά κειμήλια.

Το έργο, όπως αναφέραμε αρχικά, χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου από την πολιτειακή κυβέρνηση, ενώ το CoAsIt δεσμεύτηκε με την κάλυψη των εξόδων του μουσείου για τα επόμενα 5 χρόνια, που, όπως εκτιμά ο κ. Μαρτίνι, υπολογίζονται στις $300,000.

ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Ο εκθεσιακός χώρος του Museo Italiano είναι μικρός, αλλά και υπέροχα ζεστός. Στο σημείο όπου στήθηκε το μουσείο, στο ισόγειο του κέντρου του CoAsIt, βρισκόταν το θεατράκι Grollo οι χώροι του οποίου μεταβλήθηκαν σε μουσειακό χώρο.
Ο επισκέπτης, από την πρώτη στιγμή που θα μπει σ’ αυτόν το χώρο, νοιώθει ότι ξεκινά ένα ταξίδι στο χρόνο. Σκηνές από την ταινία του Giorgio Mangiamele «Clay», που ήταν η πρώτη αυστραλιανή ταινία που έλαβε μέρος στο φεστιβάλ των Καννών και η οποία παρουσιάζει ιστορίες Ιταλών μεταναστών στην «Τυχερή Χώρα» σε προετοιμάζουν για ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον κοινωνιολογικό και ιστορικό μάθημα.
Τα εκθέματα του μουσείου χωρίζονται σε πέντε Ενότητες. 1η Ενότητα: Πριν την Εγκατάσταση, 2η Ενότητα: Η Εγκατάσταση, 3η Ενότητα: Η Επαφή με την Νέα Χώρα, 4η Ενότητα: Η Προσφορά και 5η Ενότητα: Ταυτότητα.

Τα εκθέματα δεν είναι μόνο είδη και αντικείμενα, αλλά και ιστορίες ιταλών μεταναστών πρώτης δεύτερης και τρίτης γενιάς, που έχουν καταγραφεί σε βίντεο και τις οποίες ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει. Όλα τα εκθέματα παρουσιάζονται με σχετικά επεξηγηματικά σχόλια στα ιταλικά και αγγλικά.
Ένας τοίχος του μουσείου παρουσιάζει με γραμμική, παράλληλη και πολύχρωμη ακολουθία, τα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την Ιταλία του 19ου αιώνα, λίγο πριν το 1850, την πορεία των Ιταλών μεταναστών επωνύμων και μη και τον τρόπο με τον οποίο άλλαξαν την κοινωνία της νέας τους χώρας και στοιχεία από την ιστορία της Αυστραλίας από την στιγμή που ξεκίνησε η ιταλική μετανάστευση. Εκεί ο επισκέπτης μαθαίνει ότι οι Ιταλοί γνώριζαν την ύπαρξη της «Τυχερής Χώρας» (Lucky Country) από το 1676 (έναν αιώνα σχεδόν πριν ο Κάπταιν Κουκ φτάσει στην Ήπειρο του Νότου), όταν ο Padre Vitorio Riccio σχεδίασε χάρτη της Αυστραλίας, αποκαλώντας την χώρα Lucky Country.

Η ιστορία, οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, υφαίνουν τον καμβά πάνω στον οποίο ο επισκέπτης καλείται να ταξιδέψει στην καθημερινότητα, τις ασχολίες, τις πολιτιστικές ανησυχίες και εκφράσεις, την διασκέδαση, τις θρησκευτικές παραδόσεις, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο όλες αυτές οι διαφορετικές πτυχές της ζωής των ιταλών μεταναστών διαμόρφωσαν την πολυπολιτιστική Αυστραλία του σήμερα.

Η πρώτη μηχανή καφέ που έφτασε από την Ιταλία το 1954, με ειδική παραγγελία για την καφετέρια “Il Cappuccino” που βρισκόταν στην οδό Fitzroy στην περιοχή του St. Kilda, φιγουράρει σε περίοπτη θέση για να επιδείξει την συμβολή του ιταλικού τρόπου ζωής στη σημερινή Αυστραλία και, πιο συγκεκριμένα, στη Μελβούρνη που θεωρείται σήμερα η πρωτεύουσα της κουλτούρας του καφέ της Αυστραλίας.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

 «Το μουσείο δεν είναι ιταλικό ή αυστραλιανό», μας λέει η υπεύθυνη για το στήσιμο της έκθεσης κ. Τζένιφερ Κλέπφνερ, που να αναφέρουμε ότι είναι αυστριακής καταγωγής. Όπως συμπληρώνει ο κ. Μαρτίνι, η Τζένιφερ απέδειξε σε κάποιες αντίπαλες φωνές ότι δεν χρειάζεται να είσαι Ιταλός για να δημιουργήσεις ένα μεταναστευτικό ιταλικό μουσείο.

Η κ. Κλέπφνερ αποκαλεί το μουσείο «μία διαδρομή». «Δεν είναι μία νοσταλγική έκθεση, είναι μία έκθεση που επιχειρήσαμε να εκφράσουμε μέσα από αυτή με τρόπο δυναμικό τη σχέση της σημερινής Αυστραλίας, της καθημερινότητας κάθε κατοίκου της, με την ιταλική διασπορά και την προσφορά της στο κοινωνικό γίγνεσθαι της χώρας είτε αυτό αφορά την πολιτιστική ζωή της χώρας, τις τέχνες, το θρησκευτικό ‘μωσαϊκό’ της και τις αξίες που διέπουν την κοινωνία στην οποία ζούμε».
Να προσθέσουμε εδώ ότι, σύμφωνα με τα όσα μας ανέφερε ο κ. Μαρτίνι, το μουσείο δεν έλκει μόνο τους Μελβουρνιώτες, αλλά και επισκέπτες από άλλες Πολιτείες και είναι το μόνο ιταλικό μεταναστευτικό μουσείο της Αυστραλίας.

Ομολογουμένως, οι Ιταλοί τα κατάφεραν μία χαρά. Να δούμε εμείς οι Έλληνες τι θα κάνουμε. Καιρός να μιμηθούμε το παράδειγμά τους.