Είναι δύσκολο να χωνευτεί – ποιος αντιλέγει; – εδώ όμως είναι που χρειάζεται λεβεντιά να πει κανείς ‘κάνετε ό,τι νομίζετε’, να δείξει ψυχραιμία για ν’ αποφύγει τα χειρότερα. Ποια; Ίσως και το χωρισμό του ανδρόγυνου.

Μιλάμε για τη γνωστή υπόθεση ‘τι όνομα θα δοθεί στο παιδί’. Μια υπόθεση που έχει τις ρίζες της σ’ αυτό που συνηθίζεται στην Ελλάδα και η πρώτη γενιά το έφερε μαζί της στους Αντίποδες και το συνέχισε.

Το πρώτο αγόρι, για παράδειγμα στα νησιά του Αιγαίου, έπρεπε να πάρει το όνομα του παππού από την πλευρά του πατέρα, το ίδιο και το πρώτο κορίτσι της γιαγιάς. Ήταν, όπως έλεγαν, του πατέρα.

Το ίδιο ίσχυε στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στην Κρήτη και στα νησιά του Ιονίου.
Σε ορισμένα μέρη, όπως στην Κάλυμνο και στην Κύπρο, όταν το πρώτο παιδί ήταν κορίτσι, έπρεπε να πάρει το όνομα της γιαγιάς από το μέρος της μητέρας, για να δικαιούται το σπίτι που έπαιρνε ως προίκα.

Σε πολλά χωριά της Ελλάδας, παλιά, έδιναν το όνομα του Αγίου του χωριού που στη χάρη του πανηγύριζε το χωριό ή πάλι επέλεγε το όνομα ο νονός ή η νονά.

ΜΕ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ

Σήμερα λίγο πολύ το έθιμο της ονομασίας του παιδιού, στη γενέτειρα, συνεχίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος όπως ήταν, με ορισμένες όμως…  παραλλαγές. Δηλαδή, επειδή είναι της μόδας τα σύνθετα ονόματα π.χ. Άννα–Μαρία, Μαρία-Άννα, δίνουν το όνομα της γιαγιάς, προσθέτουν όμως και κάτι άλλο. Ενώ άλλες φορές το παίρνουν και το κάνουν αγνώριστο, όπως π.χ. η Καλλιόπη γίνεται Κάϊλη, ο Λευτέρης Τερίλος και πάει λέγοντας.
Υπάρχει επίσης η τάση σήμερα στην Ελλάδα να ανατρέχουν στην αρχαιότητα για να βρουν το όνομα της αρεσκείας τους και έτσι η Ιφιγένεια, η Ηλέκτρα, ο Πάρις, ο Αλέξανδρος, ο Τηλέμαχος, στις μέρες μας κάνουν θραύση.

Εδώ στους Αντίποδες, υπάρχει όντως πρόβλημα, με το τι όνομα θα δοθεί στα παιδιά. Ο λόγος ότι άλλο περιμένουν οι παππούδες και οι γιαγιάδες συνήθως και άλλο επιλέγουν τα παιδιά. Και μη σκεφθείτε ότι συμβαίνει μόνο με τις νύφες. Υπάρχουν πάρα πολλές μαμάδες εκεί έξω πυρ και μανία με τις κόρες τους γιατί δεν έδωσαν το όνομά τους στην εγγονή. «Θα δει τι θα πάθει. Ας ξεχάσει τα πλούσια δώρα και όλα αυτά που ήξερε. Από δω και μπρος δεν έχει τίποτε. Θα δει την άλλη πλευρά μου» απειλούσε γνωστή συμπάροικος, επιχειρηματίας που η κόρη της θα έβγαζε μεν το όνομά της, «Ελένη», αλλά το κοριτσάκι θα άκουγε στο όνομα Ελεάνα.

«Εγώ θέλω να ακούω το όνομά μου όπως είναι», βροντοφώναζε για να πάρει την απάντηση «Θα το ακούσεις μαμά στην εκκλησία». Έτσι και έγινε. Περιττό να πούμε ότι όλες οι απειλές έγιναν αέρας και η πεισματάρα γιαγιά έγινε αρνάκι και συμβιβάστηκε με την επιλογή της κόρης της.

«Δεν είμαστε ούτε οι πρώτοι, ούτε οι τελευταίοι, που συμβαίνει αυτό» έλεγε ο άντρας της, προσπαθώντας να την παρηγορήσει. Φανερό όμως ότι κι εκείνον τον έκαιγε.

ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΚΑΥΓΑΔΕΣ

Υπάρχουν φυσικά και τα «χειρότερα». Εκεί που το όνομα αγνοείται εντελώς, καταργείται πανηγυρικά και ακολουθούν ομηρικοί καυγάδες. Καυγάδες ανάμεσα στο ζευγάρι γιατί ο άντρας συνήθως θέλει να τιμήσει τους γονείς του και η γυναίκα του βρίσκει την «τιμή» αυτή ανούσια και το όνομα του πεθερού την κάνει να βγάζει σπυράκια. Από τα ονόματα που αντιπαθούν οι νέες της δεύτερης γενιάς, διαπιστώσαμε, είναι εκείνα που ονομάζουν «γουόγκι» και δεν προτίθεμαι να πω ποια. Αυτό θα το μαντέψετε μόνοι σας.
Χειρότερη και πιο έκρυθμη η κατάσταση όταν η μαμά του παιδιού είναι μη Ελληνίδα, οπότε η επιλογή του ονόματος γίνεται συνήθως από τους τελευταίους καταλόγους ονομάτων που προσφέρονται στο διαδίκτυο ή αυτό που έχει ο γιος της φίλης της και της αρέσει.
Ο πεθερός μπορεί να απογοητεύεται και να μην εκδηλώνεται, μπορεί όμως και να φτάσει στα άκρα και να μη θέλει να δει, όχι μόνο το ζευγάρι, αλλά ούτε και το παιδί. Ακραίες καταστάσεις που θέλουμε να ελπίζουμε ότι σπανίζουν γιατί, μόνο οδύνη προκαλούν.

ΣΕ ΑΠΟΓΝΩΣΗ

Επιστολές που έρχονται στο Νέο Κόσμο για το θέμα αυτό, δείχνουν την έκταση αλλά και τη σοβαρότητα του προβλήματος. Θα αναφερθώ σε ορισμένα σημεία της τελευταίας που λάβαμε.

«Θέλω να αναφερθώ σ’ ένα θέμα που ξέρω ότι αφορά όλους τους Έλληνες της Αυστραλίας και αυτή τη στιγμή προβληματίζει την οικογένειά μου. Είναι τι όνομα θα δώσουν στο πρώτο αγόρι, εγγονάκι μας που θα γεννηθεί σε τέσσερις εβδομάδες. Η νύφη μας είναι Αυστραλέζα. Ένας υπέροχος άνθρωπος που έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στο Κουίνσλαντ και δεν γνωρίζει πολλά από τα ελληνικά ήθη και έθιμα. Έχει ήδη διαλέξει το όνομα του παιδιού, που δυστυχώς δεν είναι το όνομα του ανδρός μου. Εκείνος βέβαια δεν το γνωρίζει και είναι βέβαιος ότι ο εγγονός του θα λέγεται, όπως ο ίδιος, Γιάννης. Εγώ προσπαθώ να τον προετοιμάσω λέγοντας ότι η νύφη μας δεν γνωρίζει από αυτά, εκείνος όμως φουρτουνιάζει και λέει ‘α, δεν με ξέρουν. Έτσι και δεν βγάλουν το όνομά μου, θα γίνει Τέξας’. Ο γιος μου βρίσκεται σε απόγνωση. Σκεφθείτε ότι πρότεινε στην γυναίκα του να δώσουν στο παιδί το δικό της επίθετο, φτάνει να δεχτεί να δώσουν το όνομα του πατέρα του. ‘Αυτά που λες δεν γίνονται. Το παιδί παίρνει το επίθετο του πατέρα του’, απάντησε.

Δεν είμαστε μόνοι. Για το θέμα ‘όνομα’, έχουν χωρίσει ανδρόγυνα, έχουν μαλώσει συμπέθεροι, πεθερικά δεν μιλούν στα παιδιά τους και δεν έχουν γνωρίσει τα εγγόνια τους. Τα ήθη και τα έθιμά μας προκαλούν καμιά φορά τεράστιες ζημιές. Αρκετοί γονείς εκβιάζουν τα παιδιά τους, ιδίως αν εξαρτώνται ακόμη οικονομικά από αυτούς, όπως όταν είναι στην επιχείρηση του πατέρα τους. Ακόμη δυστυχώς ζούμε με το τι θα πει ο κόσμος. Η ευτυχία όμως ξεκινά από αυτό το ίδιο το σπίτι μας. Κανείς δεν σου χτυπά, ιδίως εδώ στην Αυστραλία, την πόρτα να σε ρωτήσει πώς νιώθεις όταν έχεις συγκρουστεί με τα παιδιά σου και ο κόσμος γκρεμίζεται γύρω σου. Ποιο είναι προτιμότερο, ο καυγάς και το μίσος ή η κατανόηση και η αγάπη. Είμαι σίγουρη ότι ο γιος μου θα αγαπήσει διπλά τον πατέρα του και θα τον θαυμάσει αν πει ‘δεν πειράζει γιέ μου. Μην το κάνεις θέμα. Μη χαλάς την καρδιά σου γι’ αυτό’.

Ναι, όσο κι’ αν πονάει, όσο κι’ αν θίγεται ο εγωισμός μας, καλό είναι να δείξουμε δύναμη και να μην το κάνουμε μεγάλο θέμα. Μπορούμε να πούμε τι θα θέλαμε ξεκάθαρα, αλλά από κει και πέρα οι απειλές και οι προστριβές μόνο κακό μπορούν να κάνουν.

Εδώ στην Αυστραλία, χάσαμε τόσα πολλά και ουσιώδη. Χάσαμε τη χαρά να ζούμε και να απολαμβάνουμε τον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Κάναμε τόσες θυσίες για να δώσουμε στα παιδιά μας, ό,τι καλύτερο μπορούσε ο καθένας. Πολλοί είναι εκείνοι που δεν χάρηκαν τα νιάτα τους για να μπορέσουν να σπουδάσουν τα παιδιά τους, να τους εξασφαλίσουν μια ζωή καλύτερη από τη δική τους. Ας δούνε και το όνομα – εκεί που δε δίνεται – σα μέρος του πακέτου των θυσιών. Εξάλλου, ας μη ξεχνάμε, ότι η πραγματική δύναμη βρίσκεται στο να μένουμε σιωπηλοί όταν πονάμε. Όταν βρίσκουμε τη δύναμη να πούμε στον εαυτό μας ‘θα περάσει κι αυτό’.
Κι’ ακόμη, «μεταξύ δύο κακών το μη χείρον, βέλτιστον». Αν το ζευγάρι χωρίσει εξαιτίας αυτού του θέματος, μπορεί η συνείδηση να σηκώσει ένα τέτοιο βάρος;