Αναγέννηση και σιωπή

Με ανάμεικτα συναισθήματα ξεκινήσαμε την περασμένη Κυριακή για το Kinglake. Η απόφαση στιγμιαία, οι εντυπώσεις και η εμπειρία παντοτινά αποτυπωμένες πλέον στην σκέψη. Παρά το γεγονός ότι η απόσταση από το σπίτι μου είναι χιλιομετρικά μικρή, μία ανεξήγητη ενοχή δεν μου επέτρεψε να μπω μέχρι σήμερα στο αυτοκίνητο και να πάρω το δρόμο για τους αγέρωχους λόφους που καταστράφηκαν εν ριπή οφθαλμού και έγιναν το κρεματόριο 173 ανθρώπων.

Όλη η χώρα μοιράστηκε τότε αυτήν την ανεξήγητη ενοχή. Αυτοί οι άνθρωποι μαρτύρησαν, εμείς καλά είμαστε στο σπιτάκι μας και τη γωνίτσα μας, σκεφτόμουν. Τι να πεις σ’ αυτούς τους ανθρώπους; Φοβίζει ο πόνος. Πώς να παρηγορήσεις μάνες που έχασαν τα παιδιά τους; Τρομάζει ο θάνατος. Τι να πεις στην Αναστασία που έχασε από την μία στιγμή στην άλλη γείτονες και φίλους με τους οποίους συζητούσε μόλις μία ώρα πριν πέσει το πύρινο φονικό; Παραλύει το μέγεθος της απώλειας.

Παρείσακτοι στον πόνο τους νοιώθαμε εκείνες τις μέρες του Φλεβάρη, όλοι. Παρείσακτοι στην καταστροφή. Περίεργοι και παρείσακτοι επισκέπτες εκ του ασφαλούς, νοιώθαμε και εμείς την περασμένη Κυριακή. Και η σιωπή των κατοίκων του Kinglake, μία «εκκωφαντική» σιωπή που πλανιόταν στους δρόμους της μικρής αυτής πόλης την Κυριακή το απόγευμα επιβεβαίωνε το πόσο απόντες θα είμαστε πάντα στην φρικτή τους εμπειρία.

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΣΦΡΑΓΙΣΜΕΝΗ ΑΠΟ ΑΣΦΥΚΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ

Μόλις τέσσερα λεπτά με το αυτοκίνητο μετά την πόλη του Whittlesea έστω και σήμερα, δύο χρόνια και πολλές βροχές μετά, τα πρώτα σημάδια της παρελθούσας κόλασης του Φλεβάρη του 2009 παραμένουν φανερά. Στην εικόνα που αντικρίζουμε στις παρυφές των λόφων και το επίπεδο των ματιών μας καθώς ανεβαίνουμε τον φιδωτό δρόμο προς το Kinglake, κυριαρχεί το πράσινο. Κάθε λογής και κάθε απόχρωσης. Πράσινο ζωντανό, πράσινο της αναγέννησης.

«Η φύση έχει τους δικούς της νόμους, τις δικές της άμυνες και τις δικές της δυνάμεις επιβίωσης. Ήλιος, βροχή και να ‘σου η πρασινάδα» σκέφτομαι. Η σκέψη δεν προλαβαίνει να γίνει λόγος.

Καθώς τα μάτια μας ανεβαίνουν προς τις κορυφές των δέντρων το πράσινο αλλάζει. Γίνεται ασφυκτικό πάνω στους κορμούς των δέντρων, αλλά μόνο γύρω από τον κορμό τους. Τα κλαδιά τους παραμένουν μάρτυρες της ιστορίας τους. Μαύρα, καρβουνιασμένα, καρφώνουν σαν άμορφες χοντροκομμένες λεπίδες τον γαλάζιο ουρανό. Το γεγονός ότι ακόμα παραμένουν εκεί ψηλά να κοιτούν τους λόφους είναι μία δήλωση επιμονής και υπομονής. «Τούτη η φύση είναι σκληρή. Τούτη η φύση αντέχει, τούτη η φύση δεν φοβάται. Πληγώνεται, «ματώνει» αλλά επιβιώνει».

Τα μάτια μας γεμίζουν εικόνες που γεννούν συγκρίσεις. Εκείνα τα δέντρα που γλύτωσαν από το άγγιγμα της καταστροφικής πυρκαγιάς ξεχωρίζουν. Το δικό τους πράσινο δεν έχει τη ζωντάνια του αναγεννησιακού πράσινου των καταστραμμένων συντρόφων τους. Το δικό τους πράσινο πολυκαιρισμένο, αειθαλές. Οι κορμοί τους γυμνοί, τα κλαδιά τους όμως καταφύγια ελπίδας. Τα κλαδιά αυτών των δέντρων είναι που φιλοξένησαν και συνεχίζουν να φιλοξενούν και να τρέφουν τις πολύχρωμες ροζέλες και τα κοάλα της περιοχής. Αυτά τα δέντρα που δεν καταστράφηκαν «μία ακόμα δήλωση επιμονής και υπομονής της αυστραλιανής φύσης» σκέφτομαι. Λιγοστεύουν όμως καθώς ανεβαίνουμε στο Kinglake και… μόλις τρία χιλιόμετρα πριν φτάσουμε στο χωριουδάκι του Kinglake West, εξαφανίζονται.

Θες η περιέργεια, θες το ζωντανό πράσινο, μας στέλνουν σε έναν μικρό περίπατο μέσα στο δάσος. Έχουμε αφήσει πίσω μας το Kinglake West και βρισκόμαστε ένα χιλιόμετρο πριν το Kinglake. Παίρνουμε το πρώτο μονοπάτι που βλέπουμε. Ανεβαίνουμε προς το λόφο. Τα σύνορα του μονοπατιού τα ορίζουν καταπράσινοι θάμνοι και κατακαμένα κούτσουρα. «Κάρβουνο έγιναν όλα» σκέφτομαι. Ένας κορμός που δεν θα τον αγκάλιαζαν πέντε άντρες αν στεκόταν στα παλιά του λημέρια, κείτεται λίγο παρά πέρα. Τα σωθικά του ξεκοιλιάστηκαν από τη φωτιά. Σήμερα όμως είναι καταφύγιο για κάθε λογής ομορφάδα. Καρβουνιασμένο το περίβλημά του, καταπράσινα τα σωθικά του. Μωβ, κόκκινες άνθινες φωτίτσες κάνουν το μαύρο του περίβλημα να φαντάζει σαν πανάκριβη γλάστρα.

Συνεχίζουμε να ανηφορίζουμε στο μονοπάτι και φτάνουμε στο ξέφωτο. Τρεις λόφοι ορθώνονται στο οπτικό μας πεδίο. Τρεις σκουρόχρωμοι πράσινοι λόφοι. Συστάδες δέντρων τους κυριεύουν. Ένας «πράσινος» καμβάς της φύσης αυτοί οι λόφοι και πάνω τους ζωγραφισμένα με φυσικό κάρβουνο γεωμετρικά σχέδια. Δέος προκαλεί η εικόνα τους. Τα συναισθήματα που γεννά τόσο μπερδεμένα. Αισιοδοξία από την μια και πόνο από την άλλη, καθώς η φαντασία προσπαθεί να πλάσει εικόνες της πύρινης κόλασης και της έκτασής της πριν από δύο χρόνια.

ΣΙΩΠΗ

Το γεγονός ότι αυτή η μικρή εκδρομή ήταν κάτι σαν προσκύνημα, έπαιζε στην σκέψη όλων των μελών της μικρής μας παρέας από τη στιγμή που ξεκινήσαμε. Η εικόνα που μας καλωσόρισε στο Kinglake, το επιβεβαίωσε σημειολογικά. Το πρώτο κτίσμα που βλέπουμε, μία εκκλησία, ολοκαίνουρια, και πάνω στον επιβλητικό της τοίχο ένας πεντάμετρος κάτασπρος σταυρός. Ανατρίχιασα. Θυμήθηκα τον σταυρό που κάθεται πάνω στα βουνά των Καλαβρύτων ως μνημείο για τους πεσόντες μίας σφαγής. Εκεί το θανατικό το έφεραν άνθρωποι, εδώ το θανατικό το έφερε η φύση.

 Καθώς μπαίνουμε στο χωριουδάκι, τα νεόκτιστα σπίτια τραβούν την προσοχή μας. Το καινούριο είναι σημάδι ελπίδας. Δεν παύει όμως να μας θυμίζει ότι το καινούριο υπάρχει γιατί το παλιό καταστράφηκε, έγινε στάχτη. Σε πολλές περιπτώσεις μαζί με κάποιους από τους κατοίκους του.

Φτάνουμε στον κεντρικό δρόμο του Kinglake. Θέλουμε να τον περπατήσουμε. Τα μικρά γραφικά καφενεδάκια του δεν καταστράφηκαν. Οι φλόγες έκαναν το βενζινάδικο της περιοχής ένα τεράστιο πυροτέχνημα αλλά το αστυνομικό τμήμα που βρισκόταν δίπλα στο βενζινάδικο έμεινε ανέγγιχτο. Απίστευτο, αλλά αληθινό.

Μία σιωπή ανεξήγητη κυριαρχεί στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Οι άνθρωποί του είναι αμίλητοι. Μόνο δύο Γερμανοί τουρίστες μας πιάνουν την κουβέντα. Ανταλλάσουμε τα κλασσικά από πού είστε και πιάνουμε την κουβέντα καθώς ξένοι και περίεργοι περπατάμε μία παρέα πλέον, προς την παμπ του χωριού. «Υπέροχη φύση, πολύ ήρεμη ατμόσφαιρα» λέει ο Ντερκ και αφήνουμε όλοι το σχόλιό του, ασχολίαστο. «Δεν φαίνεται να καταστράφηκε αυτό το κομμάτι» συμπληρώνει ο άλλος Γερμανός και λέμε όλοι το μακρύ μας και το κοντό μας για το τι ακούσαμε, τι μάθαμε για την καταστροφή αυτού του μικρού χωριού.

Μπήκαμε στην παμπ. Η σιωπή, να πνίγει την μικρή ιστορική ταβέρνα του Kinglake. Πέντε παρέες ντόπιων έπιναν την μπύρα τους στην ταβέρνα. Οι μεταξύ τους κουβέντες χαμηλών τόνων και, ανίκανες να σπάσουν την τραγική σιωπή που είχε πλέον επιβάλλει σε όλους μας η ατμόσφαιρα του χωριού.
Το Kinglake το αφήσαμε μία ώρα μετά, το σύννεφο της σιωπής του όμως δεν μπορούσα να το ξεχάσω.

«ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΜΟΥΔΙΑΣΜΕΝΟΙ»

Με την ίδια ενοχή που με βασάνιζε αποφασίζοντας την μικρή εκδρομή στο Kinglake, μια-δύο μέρες μετά σήκωσα το τηλέφωνο να μιλήσω στην Αναστασία Ζαριφοπούλου μία ομογενή που έζησε καρέ-καρέ την κόλαση της 7ης Φεβρουαρίου του 2009.

H ομογενής Αναστασία Ζαριφοπούλου από το Marysville, έχασε τα πάντα εκείνη την μέρα, όλο της το βιός. Σπίτι και επιχείρηση. Μα πάνω από όλα η ηλικιωμένη κ. Ζαριφοπούλου, μία γυναίκα που δεν απέκτησε δική της οικογένεια, έχασε τους περισσότερους φίλους της.

«Είστε καλά;» τη ρωτάω. Και η απάντησή της ρίχνει φως στην τραγική σιωπή του Kinglake…
«Πώς να ήμαστε. Αυτές οι μέρες του χρόνου θα είναι πάντα δύσκολες για όλους μας» λέει μιλώντας για τους κατοίκους του Marrysville, όπως θα μιλούσε για την οικογένειά της.

«Δεν υπάρχει περίπτωση να ξεχάσουμε. Αυτό το πήραμε απόφαση. Δεν ξεχνιέται αυτό που περάσαμε. Είναι δύσκολο να σου περιγράψω την ατμόσφαιρα εδώ. Είμαστε όλοι μουδιασμένοι. Πονάμε ακόμα. Εγώ έχασα 28 φίλους μου. Μπορεί να έχει περάσει καιρός αλλά τώρα είναι που ‘χτυπάει’ τους περισσότερους από εμάς η θλίψη της καταστροφής και της απώλειας των δικών μας ανθρώπων» λέει, και διαπιστώνω ότι η ερώτησή που της έκανα ήταν ανούσια, γελοία!

Η Αναστασία έφυγε από το Marysville. Μετακόμισε στο Buxton, 25 χιλιόμετρα ανατολικά του Marysville, γιατί, όπως λέει, δεν είχε το κουράγιο να χτίσει από την αρχή το σπίτι της. «Πολλοί έχουν φύγει από το Marrysville, άλλοι επειδή δεν αντέχουν τις τραγικές αναμνήσεις του τόπου και άλλοι επειδή όπως και εγώ δεν είχαν το κουράγιο να χτίσουν. Όλοι όμως γυρίζουμε πίσω. Εγώ τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα θα περάσω τη μέρα μου στο Marrysville. Δεν έχω οικογένεια δική μου, οι γείτονές μου στο Marrysville 10 χρόνια τώρα έγιναν η οικογένειά μου.

Την ίδια στιγμή που ο τόπος με τις τραγικές του αναμνήσεις μας πληγώνει, όσοι μένουμε πλέον στα διπλανά χωριά το θεωρούμε υποχρέωσή μας να ερχόμαστε κάθε εβδομάδα εδώ. To χρωστάμε στους φίλους μας που χάθηκαν εδώ. Δυστυχώς, αυτός ο τόπος της τραγωδίας είναι ο τόπος που ο κηπουρός μου άφησε τα κόκαλά του, ο τόπος που η 15χρονη νεαρή γειτόνισσά μου με την οποία το πρωινό εκείνης της μοιραίας μέρας πίναμε το καφεδάκι μας. Την επόμενη μέρα όλοι αυτοί οι άνθρωποι, οι δικοί μας άνθρωποι έγιναν τραγικά ευρήματα της αστυνομίας» λέει η Αναστασία.

Κάνει παράπονα. Μιλά για γραφειοκρατία, για οικοδόμους που ζητούν τα… «μαλλιοκέφαλά τους» για να χτίσουν τα σπίτια που καταστράφηκαν, για εφορίες, ασφάλειες, χίλιες δύο δυσκολίες.

Και όμως, στην ουσία, δεν είναι οι υλικές… δυσκολίες που βασανίζουν το μυαλό και την ψυχή των κατοίκων του Marysville, του Kinglake, του Kinglake West, του Flowerdale. Δεν είναι οι υλικές δυσκολίες που πνίγουν στην σιωπή τα χωριουδάκια αυτά. Δεν είναι η ένοχη σιωπή των εκ του ασφαλούς επισκεπτών τους…
Η κ. Αναστασία…, μία από τους πολλούς αυτόπτες μάρτυρες εκείνης της κόλασης, ξέρει καλύτερα από όλους τι είναι… «προσπαθούμε να μην μιλάμε για εκείνη την μέρα. Πίστεψέ με όμως αυτή η μέρα δεν φεύγει ποτέ από την σκέψη μας έστω και αν συνειδητά πολλές φορές αποφεύγουμε να την φέρνουμε στην κουβέντα μας. Δεν ξεχνιέται ο εφιάλτης»