Την περασμένη εβδομάδα καλύψαμε γλωσσικά αρκετά παγκόσμια και εγχώρια γεγονότα και επεισόδια.
Μιλήσαμε ελληνικά για τη Democracy in Egypt, the Tropical Cyclone fury, Parliament & government και για το νέο… καταπληκτικό μηχάνημα που χαρίστηκε στην εκκλησία της Σαϊεντολογίας, το μοναδικό Electropsychometer!
Τα γεγονότα τρέχουν, αλλά αφήνουν και πίσω τους και αθώα θύματα όπως ο τρομερός και καταστρεπτικός σεισμός της Νέας Ζηλανδίας στις 22 Φεβρουαρίου 2011. Από γλωσσικής πλευράς, θα ήθελα να σχολιάσω δύο-τρεις τίτλους των εφημερίδων και της τηλεόρασης.
HISTORIC CITY’S DISASTER STUNS NATION
ΑΝΑΥΔΟ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ
Ο βαρύς αναστεναγμός για τον καταστροφικό σεισμό στην πόλη Christchurch ακούστηκε δυνατά και στη γειτονική Αυστραλία. Η πόλη περιγράφτηκε ελληνικά, ως ιστορική=Historic. Στον τίτλο, όμως, η λέξη Disaster σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος.
Η disaster ελληνική λέξη; Μάλιστα, σύνθετη και 100% ελληνική, αν και δεν το υποψιάζεται κανείς. Το Ελληνικό δύων – δύει ο ήλιος έδωσε στα Λατινικά το bi=double=διπλό=δύο και κατέληξε στo dis που σημαίνει στα δύο=χωριστά=apart, λένε τα λεξικά. Το δεύτερο συνθετικό είναι ο αστήρ που στα Λατινικά έγινε astrum και κατέληξε στα Αγγλικά ως star. Όταν δεν σε ευνοούν τα άστρα, σε χωρίζουν από την καλή τύχη = dis με την κακή σημασία – misfortune ή ill-fortune στα Αγγλικά, κατέληξε στη σύνθετη λέξη disaster, δηλ. η καταστροφή όπου και αυτή η λέξη επιστρατεύτηκε και γράφτηκε catastrophy και οι Αμερικανοί το ρήμα με ελληνική κατάληξη-ίζω το έκαναν: catastrophise! Όσο για το stun έγινε – λένε τα λεξικά – από το ελληνικό ρήμα στένω = στενάζω, αναστενάζω, αλλά και θρηνώ, πενθώ. Stunning έγινε ο εκπληκτικός, ο καταπληκτικός που χρησιμοποιείται πάρα-πάρα πολύ.
CHRISTCHURCH CRISIS CENTRE
ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΑΪΣΤΤΣΕΡΤΣ
Το κέντρο κρίσης της πόλης Κράϊσττσερτς έκανε θαυμάσια εργασία και κάλεσε όλους τους ειδικούς εργάτες των σεισμών να βοηθήσουν.
Η λέξη Christchurch έχει δύο φορές μέσα της τη λέξη Χριστός/Κύριο, αλλά, δυστυχώς, δεν την βοήθησε και το ένα τρίτο της πόλης καταστράφηκε. Το πρώτο συνθετικό Christ είναι ολοφάνερο, αλλά και το Church βγήκε από τη λέξη Χριστός/Κύριος. Πρώτα ήταν το κυριακόν δώμα, δηλ. κυριακός είναι αυτός που ανήκει στον κύριο, το Θεό και εδώ στον κύριο το οποίο Αγγλικά αποδόθηκε σε chirche, αργότερα circe και τέλος κατέληξε στο CHURCH από τον κύριο=belonging to the Lord. Το ίδιο όνομα Κύριος γράφτηκε και KIRK=church=εκκλησία. Εμείς δεν κουραστήκαμε καθόλου να βρούμε το όνομα της εκκλησίας γιατί το πήραμε έτοιμο από την Ελληνική Δημοκρατία της οποίας το ανώτερο όργανο ήταν η Εκκλησίας του Δήμου, την οποία εμείς την κάναμε την Εκκλησία του Κυρίου με… ορθόδοξη σημασία!
Στο Κράϊσττσερτς αμέσως δημιουργήθηκε το Κέντρο της Κρίσης που στα Αγγλικά έγινε ετοιμοπαράδοτο Crisis Centre. Πολλά ενδιαφέρονται μπορούν να ειπωθούν και για τις δύο αυτές λέξεις, αλλά θα αναφέρω μόνο από ένα. Η κρίση σήμερα είναι το αρχαίο μας κρίσις που ο πληθυντικός του είναι: οι κρίσεις. Η Αγγλική ακολούθησε τον ελληνικό τρόπο και η crisis έχει πληθυντικό crises! (Προφέρεται: κράισεζ με κατάληξη – εζ). Όσο για το κέντρο που έγινε centre, οι Αμερικανοί το… ορθογράφησαν ως CENTRE γιατί… έτσι τους άρεσε, αλλά τα λεξικά τους το ομολογούν: From Greek Kentron.
CHRISTCHUR TRAGEDY
Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΪΣΤΤΣΕΡΤΣ
Αυτός ήταν ο πηχυαίος τίτλος της εφημερίδας ΤΗΕ AGE της Μελβούρνης στις 23-2-11. Από την ίδια εφημερίδα πάρθηκαν και οι προηγούμενοι τίτλοι που γραφικά περιγράφουν τη σεισμική καταστροφή. Η λέξη tragedy=τραγωδία μεταφορικά χρησιμοποιείται να περιγράφει μεγάλες καταστροφές. Η τραγωδία, όμως, είναι η ωδή του τράγου και tragic singer είναι ο τραγωδός. Από αυτό το θεατρικό συνδυασμό και εμείς σήμερα κάναμε το τραγούδι. Οι ελληνικές τραγωδίες ήταν μαθήματα για την ψυχή, γιατί στο τέλος ερχόταν η κάθαρση και Αγγλικά Catharsis, όπου ο θρήνος γίνεται χαρά και τραγούδι.
Και γιατί όλες αυτές οι ελληνικές λέξεις υπάρχουν στα Αγγλικά; Γιατί η ελληνική γλώσσα είναι πηγή πολιτισμού και αυτός βρίσκεται μέσα στις λέξεις της!
