Το αμπέλι μας είναι γνωστό από τα αρχαία χρόνια. Καλλιεργήθηκε και καλλιεργείται σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Η αμπελοκαλλιέργεια της κορινθιακής σταφίδας αρχικά και της σουλτάνας αργότερα, ιδιαίτερα στην περιοχή του Ζευγολατιού, γινόταν με απόλυτο σεβασμό στους νόμους της φύσης, ενώ η ανθρώπινη παρέμβαση ήταν καθοριστική σε κάθε φάση της ανάπτυξης του ευλογημένου αυτού καρπού, το οποίο αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα προϊόντα και βοήθησε στην οικονομική και κοινωνική ανέλιξη της περιοχής, μας πληροφορεί ο πρόεδρος της Πανκορινθιακής Αδελφότητας κ. Απόστολος Κουνέλης, το Διοικητικό Συμβούλιο της οποίας εργάζεται πυρετωδώς για την ετοιμασία της πρώτης γιορτής της.

Ο κ. Κουνέλης, θυμίζει ότι η πεδιάδα της Βόχας και τα Βοχαΐτικα χωριά, ήτοι το Περιγιάλι, ο Κάτω Άσσος, ο Άσσος, το Βραχάτι, οι Κρήνες, το Κοκώνι, το Μπολάτι, η Πουλίτσα, η Ευαγγελίστρια, το Σπαθοβούνι, τα Ταρσινά, το Ελληνοχώρι, η Νεράντζα, το Σουληνάρι, το Χαλκί και η Στιμάγκα, ήταν… χρυσότοποι, γιατί ευδοκιμούσαν τα πάντα.

Καλεί δε τα μέλη και τους συμπαροίκους που κατάγονται από τα γύρω χωριά, να έλθουν με τις οικογένειες και φίλους τους την Κυριακή από τις 2.30 μ.μ. και μετά στο Northcote Town Hall επί της High St., στο Northcote και να δουν από κοντά εικόνες και χρώματα από τα χωριά που άφησαν πίσω και οι νεότεροι να γνωρίσουν τις παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου καταγωγής των γονέων τους.

«… ΑΙ ΔΕ ΑΜΠΕΛΟΙ ΠΑΡΕΧΟΥΣΙ ΤΟΙΣ ΑΓΡΟΙΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΡΟΣΟΝ…»

«Ο Π.Γ. Γεννάδιος, στην μελέτη του, αναφέρει ότι τα πρώτα κλήματα σουλτανίνας εισάχθηκαν στην Ελλάδα από τη Σμύρνη το 1838 από τον Α. Λογοθέτη, ο οποίος διέδωσε την καλλιέργειά της στην πεδιάδα της Αργολίδας, ενώ ο Γάλλος περιηγητής Σατωβριάνδος στο οδοιπορικό του το 1860 γράφει: «… και από των υπωρειών του Ακροκορίνθου η θέα αύτη είναι μαγική, αι δε άμπελοι παρέχουσι τοις αγροίς, γονιμότητα και δρόσον…

Όντως, η περιοχή της Βόχας, λόγω του ότι ήταν από τα πλέον παραγωγικά τμήματα με περισσότερες ευκαιρίες για εργασία και προϋποθέσεις για καλύτερες συνθήκες ζωής, πολλοί ορεινοί εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην περιοχή», εξηγεί ο κ. Κουνέλης.

Σύμφωνα δε με πληροφορίες από τον βιβλίο της καθηγήτριας Λαογραφίας κ. Ελένης Δ. Παπαλέκα: «Η παραδοσιακή καλλιέργεια της σουλτανίνας στο Ζευγολατιό», η αμπελοκαλλιέργεια, υπήρξε αναμφισβήτητα μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες τα χρόνια πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο και μετά τον Δεύτερο, γιατί αξιοποιούσε με τον πιο εντατικό τρόπο το ανεπαρκές διαθέσιμο για καλλιέργεια έδαφος.

Επιπρόσθετα, η επεξεργασία και συσκευασία της σε σταφιδεργοστάσια, απασχολούσε για 8 μήνες σημαντικό αριθμό εργατών από τον αστικό πληθυσμό των κέντρων εξαγωγής.
Με αυτά ως δεδομένο, η σταφίδα αποτελούσε το κύριο εισόδημα – 75% των εξαγωγών της οικονομίας της Ελλάδας. Ως δε σταφιδοπαραγωγός, η χώρα μας, ήταν γνωστή στην Ευρώπη.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ

Ο κ. Κουνέλης εκτιμά ότι ο ετήσιος κύκλος περιλάμβανε μια σειρά από φροντίδες, τις οποίες ο αμπελουργός έπρεπε να προσφέρει στο κλήμα την κατάλληλη στιγμή για του αποδώσει στον τρύγο και να κάνει το αμπέλι του δυνατό για την επόμενη χρονιά. «Το φύτευμα, το τσίμπημα, το κλάδεμα, το ξελάκκωμα, το σκάψιμο και το κορφολόγημα, η τροφοδοσία του χώματος και η αντικατάσταση των γερασμένων κλημάτων με καταβολάδες απαιτούσε καλλιεργητές φιλόπονους και εργατικούς, έξυπνους και διορατικούς με στόχο όχι μόνο τη ποσοτική αλλά και ποιοτική σοδειά.

Ταυτόχρονα, είχαν να αντιμετωπίσουν τον περονόσπορο, μια μορφή καταστρεπτικής επιδημίας που προσβάλλει και τα κλήματα, τα κατοικίδια και άγρια ζώα που τα κατέστρεφαν κ.λπ.» προσθέτει.

 Γνωστό είναι ότι ο τρύγος ήταν περισσότερο συλλογική δουλειά. Ξεκινούσε από τις 24 Αυγούστου και το πολύ μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη, έπρεπε να είχε τελειώσει. «Ο τρύγος θέλει χέρια», υποστηρίζει η λαϊκή σοφία και δικαιώνεται.

Οι τρυγάδες από νωρίς το πρωί με γέλια, χαρές, τραγούδι και πολλές ευχές, ξεχύνονταν στα χτήματα. Έκοβαν τα σταφύλια με σουγιά και τα τοποθετούσαν σε τρυγοκόφινα, τα οποία φόρτωναν στον ώμο μέχρι στη σούστα, για να τα μεταφέρει στα αλώνια ή στους ίσκιους, για την σωστή αποξήρανση, μετά για επεξεργασία και συσκευασία για το εμπόριο.

«Ένα ολόκληρο εργοτάξιο με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα, ένα πολύβουο μελίσσι, οι εργάτες, δούλευαν, έτρωγαν, ξαπόσταιναν και γλεντούσαν, κάνοντας όνειρα για μια καλύτερη ζωή. Ενώ όταν το βράδι όταν η δροσιά αλάφρωνε τα κουρασμένα κορμιά τους, ακολουθούσε χορός και τραγούδι», εξηγεί ο πρόεδρος.

ΗΛΙΟ ΜΕ ΗΛΙΟ

Από το 1964, άρχισε η οργανωμένη καλλιέργεια της Βερικοκιάς. Τα χωριά της Βόχας προόδευσαν μέχρι τα τελευταία χρόνια όπου η καλλιέργεια παρουσίασε κάμψη. Έτσι από τις αρχές της δεκαετίας του 80, άρχισε ξανά η καλλιέργεια της σουλτανίνας με τελείως όμως διαφορετικό τρόπο. Τον γραμμικό. Ένα σύστημα αμπελοκαλλιέργειας που έχει εντοπιστεί σε ανασκαφές στην περιοχή της Πέλλας, προσδιορίζεται χρονικά στον 4ο πΧ αιώνα, και, δίνει στα φυτά περισσότερες δυνατότητες αερισμού και φωτός. Επίσης, ακολουθεί τις προδιαγραφές για την παραγωγή άριστου προϊόντος και προστασίας του περιβάλλοντος.
Και κάτι ακόμα. Αν και η ζήτηση της αποξηραμένη σουλτανίνας έχει μειωθεί, αυξήθηκε η κατανάλωση της νωπής.

Εκ των πραγμάτων λοιπόν η καλλιέργεια της Ραζακιάς και της Μαύρης σταφίδας, είναι και πηγή μελέτης των κοινωνικών δομών, της νοοτροπίας και συμπεριφοράς των κατοίκων της Κορινθίας γενικότερα, και, ένας ανεξίτηλος πλούτος με έθιμα και παραδόσεις από την λαογραφία του τόπου μας, που μεταλαμπαδεύτηκαν με πολλή αγάπη για τον ευλογημένο καρπό, από γενιά σε γενιά.

Την ιστορική αναδρομή στην Κόρινθο και την αμπελοκαλλιέργεια θα παρουσιάσει η γράφουσα, σε μια προσπάθεια μιας πιο αναλυτικής περιγραφής της Βοχαΐτικης περιοχής.

Στην ομιλία θα αναφερθούν επίσης πολλά λαογραφικά στοιχεία – έθιμα και παραδόσεις, τα οποία, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τη Αδελφότητα, ώστε το φεστιβάλ να εμπλουτίζεται χρόνο με χρόνο με νέες εικόνες και να έχει συνέχεια.