Εάν μόνοι σας και «μέσα» σας, επαναλάβετε τον τίτλο του σημειώματος τούτου: «Μουσική, Αρμονία, Ρυθμός και Μελωδία», θα διαπιστώσετε ότι όλες οι λέξεις του έχουν πράγματι μια ευχάριστη μουσική αρμονία και ο ρυθμός γίνεται όντως μία γλυκόηχη μελωδία. Ξαναπέστε το ««Μουσική, Αρμονία, Ρυθμός και Μελωδία». Διαπιστώνετε ευχάριστα ότι οι λέξεις από μόνες τους «μιλούν» τη σημασία τους.
Εάν είχαμε σήμερα το μεγάλο Περικλή –του 5ου π.Χ. αιώνα– να μας διαβάσει τον τίτλο, θα λέγαμε ότι η ομιλία του ήταν «μουσική στα αυτιά μας» που λένε οι αγγλόφωνοι. Και στη σημερινή μας γλώσσα ανακαλύπτουμε σε μικρότερο βαθμό, την ίδια μουσικότητα. Ακόμη και στην απόδοσή του στα αγγλικά παρατηρούμε και ακούμε, αλλά και το νιώθουμε, το ίδιο ευχάριστο συναίσθημα και με το άκουσμα νιώθουμε τη σημαία τα ο τι λέγεται και εννοείται με αυτές τις λέξεις: «Music Harmony, Rhythm and Melody».
H ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
Οι αρχαίοι μας θα πρέπει να εξέφραζαν κάτι παραπάνω με τη λέξη μουσική από ό,τι λέμε σήμερα. Από τον τίτλο μόνο –ήδη διαπιστώσατε– ότι στίχος και λόγος ήταν δεμένοι σφιχτά και δεν μπορούν να υπάρχουν χωριστά παρά μόνο ενωμένοι: ήχος + λόγος + σημασία, που φέρνει στο νου έναν άνθρωπο πράξης, σκέψης και αισθήματος.
Ο Όμηρος που για τους αρχαίους μας ήταν η βάση της παιδείας τους –αυτό που λέμε υποβαθμισμένα σήμερα μόρφωση– άρχιζε το αθάνατο έργο του Οδύσσεια – η οποία σήμερα είναι η βάση της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας – με το στίχο:
Άνδρα μοι έννεπε, μούσα, πολύτροπον, ός μάλα πολλά
Ο Αργύρης Εφταλιώτης απέδωσε το στίχο τούτο στη σημερινή μας γλώσσα ως εξής: Τον άντρα τον πολύπραγο τραγούδησέ μου, ω Μούσα. Άρα, η μούσα και εδώ η μουσική, εξημερώνει και εξευγενίζει τον άνθρωπο και ο μουσικός ρυθμός του λόγου, τον κάνει να πράξει το καλό. Άρα, κάθε ανθρώπινη πράξη συνοδεύεται με μουσική και όταν αυτή σου συμπαραστέκεται οι πράξεις σου είναι πιο ανθρώπινες, πιο πολιτισμένες θα λέγαμε σήμερα. Ποιος σκότωσε, όμως, τον Όμηρο και την εξαίσια μουσική τους; Η σύντομη απάντηση είναι: ο 4ος αιώνας μ.Χ. –ο πιο καταστρεπτικός αιώνας του ελληνικού πολιτισμού– και ευθύς αμέσως άρχισε ο μαύρος και κατάμαυρος Μεσαίωνας. Έσβησε η Ελληνική Παιδεία και το σκότος έπεσε στον κόσμο όλο.
ΚΑΙ ΤΙ ΕΜΕΙΝΕ;
Ευτυχώς, στην εθνική μνήμη των Ελλήνων έμεινε η γλυκόλαλη και πλούσια ελληνική γλώσσα και μαζί της έμειναν αυτό που ονομάζουμε σήμερα δημοτικά τραγούδια και αυτό το συλλογικό όργανο έμεινε για μας ως η δημοτική μας μουσική.
Επίσης, κατά την Αναγέννηση (το ανά- εδώ σημαίνει την αναβίωση του ελληνικού πνεύματος της κλασικής αρχαιότητας) το ελληνικό μουσικό αισθητήριο του Ομήρου και όλων των τραγικών μας ποιητών –Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη και άλλων– κληροδοτήθηκε σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε όπερα (έπος, λατ. οpus=έργον). Η προσπάθεια της αναβίωσης της κλασικής αρχαίας ελληνικής τραγωδίας γέννησε την όπερα.
Η αρχαία ελληνική πνευματική καλλιέργεια και ιδιαίτερα η μουσική παιδεία μέσα στο σκοτάδι του Μεσαίωνα καρποφόρησε ως «γριά ελιά» και από το δέντρο της τρέφεται πνευματικά σήμερα όλη η ανθρωπότητα.
Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΗΜΕΡΑ ΖΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Ο πυρήνας της ελληνικής γλώσσας –και κάθε γλώσσας– είναι οι λέξεις της. Οι λέξεις αυτές μιας και δημιουργήθηκαν δεν πεθαίνουν για τη γλώσσα αυτή. Οι ελληνικές λέξεις με τη σημασία και τη μουσικότητά τους σήμερα έγιναν παγκόσμιες και με το όχημα της Αγγλικής ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο.
Για να έρθουμε τώρα στα ενδότερα του πνεύματος της στήλης, ας σημειώσουμε και μερικές άλλες λέξεις της μουσικής που έρχονται στο νου τώρα: music system, authentic music, orchestra, rhapsody, music theme, story, academy, analysts etc., gramophone, xylophone, diapason, organ, lyre, kithara and guitar, polyphony, exachoro, synthesizer, organology, aulos, psaltery, euphonium, cymbat, polyphony, euphonic, parody, melodrama, polyrhythm, dodecaphony και εκατοντάδες άλλες λέξεις που μπορούμε να βρούμε εάν ερευνήσουμε το θέμα συστηματικά. Εσείς πόσες άλλες μπορείτε να βρείτε;
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
Βγάλτε όλες αυτές τις εκατοντάδες ελληνικές λέξεις από την αγγλική και μιλήστε για μουσική στα αγγλικά: Ένας κωφάλαλος θα είχε να πει περισσότερα.
